دلار حذف‌شدنی نیست

مهدی رئیس‌زاده*- هرچند پیمان‌های پولی چندجانبه در شرایط امروز کشور، یکی از راه‌های عبور از تحریم است اما دستیابی به چنین توافقاتی نیازمند تامین شرایط لازم برای آن و طراحی سیستم‌های مناسبی است که کشورها بتوانند براساس آن تراکنش‌های مالی‌شان را پوشش دهند‌.
در سیستمی همچون سوئیفت، اطلاعات تراکنش‌های مالی بین کشورها مستقیما به وزارت خزانه‌داری آمریکا منتقل می‌شود و آمریکا با اطلاع از این تراکنش‌های مالی، دست به اعمال جرایم مالی بر کشورهایی می‌زند که از این سیستم استفاده می‌کنند‌. چنین موضوعی مانع از آن شده که توافقات فی‌مابین ایران و ترکیه بر مبنای لیر و ریال و همچنین توافقات ایران و روسیه بر مبنای روبل و ریال در مدت‌های اخیر صورت گیرد‌.
بنابراین هرچند اقدام جدید دولت در روابط چندجانبه‌اش با کشورهای روسیه و ترکیه می‌تواند فی‌نفسه مثبت باشد اما چنین مساله‌ای زمانی می‌تواند به نتیجه کامل برسد که سیستمی مشابه سوئیفت برای انجام تراکنش‌های مالی کشورها شکل گرفته باشد‌.
از سویی در چرخه تراکنش‌های پولی دنیا دلار هنوز با اختلاف قابل توجهی نسبت به سایر ارزها در صف اول معاملات ارزی دنیا قرار دارد به این معنی که اگر ۶۰ درصد تراکنش‌های دنیا با دلار انجام شود، یورو بین ۱۵ تا ۲۰ درصد معاملات را دربرمی‌گیرد و در رتبه‌های بعدی پوند و لیر با ضریب نفوذ ۷ درصد و کمتر از ۵ درصد قرار دارند‌.
بنابراین هرچند با قوت گرفتن اتحادیه اروپا سهم ۸۵ درصدی دلار در تراکنش‌های پولی دنیا به ۶۰ درصد تقلیل یافته است اما هنوز هم چرخه عمده معاملات ارزی دنیا روی دلار قرار دارد و بر همین اساس نمی‌توانیم در شرایط کنونی از حذف دلار در معاملات تجاری‌مان سخن بگوییم‌.
*مشاور بانکی اتاق بازرگانی