دنیای یخی، بهار عربی

مرتضی یاسری‌نیا- با پایان رقابت‌های مقدماتی جام‌جهانی ۲۰۱۸، تکلیف تیم‌های راه‌‌یافته به جام‌جهانی ۲۰۱۸ مشخص شد و در این بین کشورهای عربی و اهالی مناطق اسکاندیناوی بدون تردید خوشحال‌ترین مناطق نام داشتند‌. جهان عرب به لطف کشورهای عرب‌زبان آفریقایی برای اولین‌بار در طول تاریخ برگزاری جام‌جهانی صاحب چهار نماینده شد و شمال اروپا هم سه تیم در جام‌جهانی دارد‌.
بهبود اوضاع شرق اروپا
از آنجا که جام‌جهانی این بار در شرق اروپا و به میزبانی روسیه برگزار می‌شود، این منطقه قبل از شروع رقابت‌های مقدماتی یک نماینده قطعی داشت و البته با درخشش سایر قدرت‌های این منطقه بر تعداد نمایندگان شرق اروپا افزوده شد‌. تیم‌های این منطقه که در چند دوره اخیر حداکثر سه نماینده داشتند، حالا با روسیه، صربستان، کرواسی و لهستان با چهار تیم در جام‌جهانی شرکت می‌کنند و امیدوارند پس از سال‌ها طلسم حضور در نیمه‌نهایی را بشکنند؛ اتفاقی که آخرین بار کرواسی طلایی جام‌جهانی ۱۹۹۸ رقم زد‌.
اسکاندیناوی پرقدرت
شمال اروپا که بیشتر اوقات به قدرت سوئد و برخی اوقات دانمارک تکیه داشت، حالا با سربرآوردن غولی به نام ایسلند اوضاع بهتری یافته است‌. سوئد غول‌کش ابتدا موجب حذف هلند شد و شاهکارش را با شکست دادن ایتالیا کامل کرد؛ آنچه باعث شد لاجوردی‌ها به پرافتخارترین غایب تاریخ جام‌جهانی تبدیل شوند‌! دانمارک هم با درخشش اریکسن از جهنم دوبلین فرار کرد و ایسلند با نسل طلایی‌اش پس از رسیدن به یک‌چهارم‌ نهایی یورو ۲۰۱۶ با صعود مستقیم به جام‌جهانی بر قدرت خود مهر تایید زد‌. حالا شمال اروپا با سه نماینده به نام‌های سوئد، دانمارک و ایسلند قدرت خودش را به رخ آنهایی که همیشه خودشان را برتر از مردان یخی می‌دانستند، می‌کشد‌.
جهان عرب خوشحال
پس از اینکه تحت تاثیر ضعف فوتبال عربستان، الجزایر در دو دوره گذشته جور اعراب در جام‌جهانی را کشید و تنها نماینده کشورهای عربی نام گرفت، این بار به تلافی دو دوره قبلی، اعراب رکوردشکنی کردند و به لطف کشورهای شمال آفریقا برای اولین در طول تاریخ صاحب چهار نماینده در جام‌جهانی شدند‌. این اتفاق در حالی رخ داد که در یک دهه گذشته کشورهای عربی غرب آسیا دچار ضعف عمده‌ای شده‌اند و دیگر از قدرت‌نمایی امارات، عراق و کویت (کشورهایی با سابقه حضور در جام‌جهانی) خبری نیست‌. در عوض کشورهای شمال آفریقا آبروداری کرده‌اند؛ آن هم پس از سال‌ها غیبت‌. مراکش برای اولین بار از زمان درخشش تیم هنری میشل و مهاجمانی مانند یوسف چیپو و مصطفی ‌هاجی، پس از ۲۰ سال به جام‌جهانی رسید‌. تونس برای نخستین بار از سال ۲۰۰۶ در جام‌جهانی حاضر می‌شود‌. اما ماجرای مصر از همه جالب‌تر است‌. این تیم در روزهای قهرمانی پیاپی در جام ملت‌های آفریقا مدام پشت سد الجزایر، دشمن قدیمی می‌ماند و به جام‌جهانی نمی‌رسید اما این بار به دراماتیک‌ترین شکل ممکن با پنالتی دقیقه ۹۵ صلاح در بازی ماقبل پایانی گروهی برای اولین بار از جام‌جهانی ۱۹۹۰ به بزرگ‌ترین فستیوال ملی فوتبال دنیا راه یافت‌. فراموش نکنید مصر در جام‌جهانی ۱۹۳۴ اولین نماینده قاره آفریقا در تاریخ جام‌جهانی بود‌. عربستان هم که پس از دو دوره غیبت به جام‌جهانی رسید، کار بزرگی صورت داد و در گروهی شامل استرالیا و ژاپن به‌عنوان تیم دوم و به شکل‌ مستقیم جشن صعود برپا کرد‌.
کلاس‌اولی‌ها
جام‌جهانی ۲۰۱۸ شاهد حضور دو تیمی خواهد بود که پیش از این هرگز پا به این رقابت‌ها نگذاشته بودند؛ پاناما و ایسلند‌. پاناما در شب آخر عجیب مرحله گروهی در منطقه آمریکای‌شمالی تا دقایق پایانی حذف شده بود، با رقم خوردن نتیجه‌ای متفاوت در بازی‌های همزمان جواز حضور در پلی‌آف را پیدا کرد و در نهایت با گلزنی در دقایق پایانی به رتبه سوم و رویای اولین حضور در جام‌جهانی رسید، آن هم بالاتر از آمریکا که از جام‌جهانی ۱۹۹۰ حتی یک دوره را هم از دست نداده بود‌. بزرگ‌ترین ستاره تاریخ فوتبال پاناما، دلی‌ والدز نام دارد که در لالیگا شاغل است اما شاید این نسل هماهنگ با درخشش غیرمنتظره در روسیه، قهرمانان جدیدی بسازد‌. صحبت از طلایی‌ترین ایسلند تاریخ هم شاید تکراری باشد‌. در این بین جوان‌ترین پدربزرگ تاریخ فوتبال (ایدور گودیانسون) چقدر بدشانس بود که به‌عنوان بزرگ‌ترین ستاره تاریخ کشور یخی، معاصر این تیم طلایی نشد و فرصت حضور در دو تورنمنت بزرگ را از دست داد‌. او آرزو می‌کرد کاش به جای رکوردهایی مانند تعویض شدن با پدرش در یک بازی، افتخار بازی در جام‌جهانی را به دست می‌آورد‌!