دهن‌کجی به هنر

در این روزها کرونا نفس هنر نمایش را به شماره انداخته و اهالی این صنف را با دغدغه معاش روزانه مواجه کرده است؛ بحرانی که هیچ‌کس علاج آن را گردن نمی‌گیرد. زخم‌هایی که طی این چند دهه بر تن رنجور تئاتر وارد آمده تعدادشان کم نیست و هر کدام تبدیل به زخم‌هایی کهنه و ناسور شده‌اند اما پدیده‌هایی که این روزها می‌بینیم مفهوم آنها از «بی‌توجهی» عبور کرده و معنای «دهن‌کجی» به خود گرفته است. سال‌هاست هنرمندان و تماشاگرانِ زیباترین بنای چهارراه ولیعصر می‌دانند باید از میان خیل دستفروشان و موادفروشان بگذرند تا به دل تئاتر شهر راه یابند. اما آدمیزاد به هیچ چیز ناخوشایندی که برخلاف سلامت انسانی باشد، عادت نمی‌کند. به همین دلیل هر از چندی صدای اعتراض یکی از خانواده‌های تئاتر درباره وضعیت بی‌سر و سامان اطراف تئاتر شهر بلند می‌شود.
سال‌ها پیش آتیلا پسیانی از آداب تئاتر دیدن صحبت کرد.
او گفت: «هر زمان که قرار است به تماشای تئاتر بیایم، از صبح هیجان دارم و مدام به این فکر می‌کنم که قرار است با چه چیزی روی صحنه روبه‌رو شوم.»
ولی افسوس که قیل و قال دستفروشان و زمزمه‌های موادفروشان در فضای بیرونی تئاتر شهر، فرصتی برای اجرای این آداب فراهم نمی‌آورد.
مرضیه برومند دیگر هنرمندی است که در چند سال گذشته با زبان تند و تیزی از این وضعیت انتقاد کرده است.او که سال ۹۳ در نشست خبری مدیر وقت اداره کل هنرهای نمایشی و به عنوان دبیر جشنواره تئاتر عروسکی به تئاتر شهر آمده بود، از تریبون این نشست بهره برد و بدون هر گونه تعارفی، انتقادات خود را از پیرامون تئاتر شهر بیان کرد و حال و روز این مجموعه را همچون خانه قمرخانم توصیف کرد. او تاکید داشت که تئاتر شهر آبروی ماست و باید خودش و دور و برش زیبا و تمیز باشد.
در این سال‌ها هنرمندان و مدیران تئاتر هر زمان که فرصتی دست داده، از این وضعیت گلایه کرده‌اند.
همین چند روز اخیر فقیهه سلطانی که بعد از سال‌ها نمایشی را در مقام کارگردان روی صحنه دارد، در گفت‌وگویی، وضعیت نامناسب بیرونی تئاتر شهر را بزرگ‌ترین دلمشغولی خود خواند.
او در شرایطی این بحث را مطرح کرده اجرای نمایشش همزمان با اوج‌گیری دوباره کروناست.
با این حال چندی پیش خبری خوش رسید که هر چند کافی نیست ولی به هر حال حکایت «کاچی به از هیچی» است.
این خبر که از سوی شهرداری منتشر شد، حکایت از آن داشت که کانکسی که در پارک دانشجو برپا شده بود، جمع‌آوری شده است. این کانکس به بهانه برگزاری نمازجماعت برپا شده بود ولی در کنار نماز، برنامه‌های دیگری هم در آن برگزار می‌شد و مسوولان شهرداری گفته بودند از آنجا که مدت‌هاست نماز جماعت در مجتمع فرهنگی تجاری ولیعصر برگزار می‌شود، دیگر وجود این کانکس، توجیهی ندارد.
جمع‌آوری این کانکس فرصتی شد تا بار دیگر درباره وضعیت محیط اطراف تئاتر شهر با مدیر این مجموعه هم‌کلام شویم.
سعید اسدی یادآوری کرد که محیط پیرامونی مجموعه تئاترشهر معضل دیروز و امروز نیست بلکه مساله‌ای دامنه‌دار و تاریخی است که در سال‌های اخیر دغدغه‌ای جدی برای این مجموعه بوده است.
او درباره طرح حصارکشی تئاتر شهر که بحث آن سال‌ها مطرح بوده، توضیح داد: در شورای شهر و مدیریت شهری دو نظریه وجود دارد؛ برخی با حصارکشی تئاتر شهر موافقند و بعضی مخالف ولی ظاهرا مخالفان قدرت بیشتری دارند.
اسدی درباره دلیل مخالفان توضیح داد: فلسفه آنان این است که مردم باید به این مجموعه دسترسی آسان داشته باشند که ما هم استقبال می‌کنیم ولی نظریه میانی دیگری هم هست که این دسترسی باید هدایت‌شده باشد.
مدیر تئاتر شهر افزود: معتقدیم اگر اینجا فضای فرهنگی است کاخ‌موزه‌ها هم فرهنگی هستند اما حصار دارند و تنها تئاتر شهر که در یکی از شلوغ‌ترین جاهای تهران است، بی‌پناه مانده.
اسدی خاطرنشان کرد: به جای اجناسی که بساط‌گستران و دیگر اقشار اجتماعی بر پیاده‌‌راه‌های چهارراه ولیعصر می‌گسترانند، می‌توان فعالیت‌های دیگری را سر و سامان داد و محیطی فرهنگی ایجاد کرد.
او درباره ایجاد پهنه رودکی که بخشی از آن حد فاصل بین تئاتر شهر تا تالار وحدت را دربر می‌گیرد، گفت: پیشنهاد ما این است که شهرداری فاز دوم پهنه رودکی را که از جلوی تالار وحدت آغاز شده، از مجموعه تئاتر شهر آغاز کند و اولویتش با فضای بیرونی این مجموعه باشد تا ما و مخاطبان این مجموعه هنری، اثرات فرهنگی، اجتماعی و کاربردی آن را زودتر نظاره‌گر باشیم.
او از یک موضوع مهم دیگر هم سخن گفت؛ اینکه نیروهای انتظامی و نهادهای امنیتی به خاطر کرونا و نابسامانی بسیاری از مشاغل، با دیده اغماض به بساط‌گستران می‌نگرند.
اسدی توضیح داد: ظاهرا طرح بسامان کردن بساط‌گستران کنار گذاشته شده که شاید به خاطر مسائل اقتصادی است. به همین دلیل این روزها تاثیر موثر نیروی انتظامی را خیلی کم می‌بینیم به خصوص عصرها که شرایط بسیار نامناسب است و می‌توان کسانی را که معمولا از نظر ظاهری قابل‌ شناسایی هستند و از نظر بهداشتی تصویر آلوده‌ای ایجاد کرده‌اند، به خوبی شناسایی کرد.
مدیر تئاتر شهر از نهادهای انتظامی و مدیریت شهری درخواست کرد این مجموعه را رها نکنند و نظارت بیشتری بر اطراف آن داشته باشند.