دورنمای آتش‌بس در اوکراین

روزنامه نیویورک‌تایمز در مطلبی با اشاره به تلاش غرب و به‌ویژه آمریکا برای پایان‌دادن به جنگ اوکراین به جزئیات مقاله‌ای منتشرشده از سوی گروهی از کارشناسان یک اندیشکده سوییسی در مورد نحوه اجرا و تداوم آتش‌بس در این کشور پرداخت.
در گزارش این روزنامه آمده است: هفته گذشته گروهی از کارشناسانی که چند ماه پس از آغاز جنگ اوکراین در ژنو گردهم آمده و در مورد چگونگی اجرای آتش‌بس با یکدیگر گفت‌و‌گو کرده بودند، این‌بار با انتشار مقاله‌ای به جزئیات فنی چگونگی نظارت و اجرای آتش‌بس در طول بیش از ۷۰۰ مایل (یک هزار و ۱۲۶‌کیلومتر) خط مقدم پرداخته‌اند.
این مقاله که به نوشته نیویورک‌تایمز، یکی از دقیق‌ترین الگوهای آتش‌بس اوکراین است، نشان می‌دهد برنامه‌ریزی برای یک موضوع جنجالی و تئوریک حالا به ضرورتی فوری تبدیل شده است.
در طرح توافق احتمالی پایان جنگ اوکراین، فرانسه و انگلیس از قصد خود برای اعزام نیرو به این کشور خبر داده‌اند، هرچند شفافیت اندکی در مورد مسوولیت این نیروها وجود دارد چراکه روسیه هیچ موافقتی با این امر نکرده و دونالد ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا هم هنوز چراغ سبزی به ارائه پشتیبانی از نیروی مورد نظر اروپا نشان نداده است.
ترامپ که خواهان یک حل‌وفصل سریع مناقشه اوکراین است، هفته گذشته با هدف وادار کردن کی‌یف برای آمدن به پای میز مذاکره، کمک‌های نظامی و به اشتراک‌گذاری اطلاعات با آن را متوقف و در عین حال تاکید کرد که برخلاف اوکراین، ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه خواهان توافق است.
در مقاله یاد شده که از سوی اندیشکده دولتی «مرکز سیاست امنیتی ژنو» مستقر در سوییس ارائه شده، به چگونگی جزئیات آتش‌بس احتمالی در اوکراین پرداخته شده است؛ بدین ترتیب که یک منطقه حائل به عرض دست‌کم شش‌مایل (۹کیلومتر و ۶۰۰‌متر) برای جدا کردن ارتش دو طرف پیشنهاد و سپس طرحی برای گشت‌زنی 5هزار غیرنظامی و افسر پلیس ارائه شده است. ضمن آنکه ممکن است نزدیک به ۱۰‌هزار نیروی خارجی نیز برای تامین امنیت مورد نیاز باشد. این ماموریت با دستور سازمان ملل متحد یا یک نهاد بین‌المللی دیگر اجرایی می‌شود.
این مقاله پیشنهاد کرده است که ناظران بین‌المللی با یک کمیسیون مشترک متشکل از مقامات نظامی روسیه و اوکراین همکاری کنند؛ کمیسیونی که از طریق آن هر دو طرف می‌توانند یکدیگر را مسوول دانسته و درباره موضوع‌هایی مانند آزادی اسرا و پاکسازی مین و جاده‌های لازم برای دسترسی غیرنظامیان از طریق منطقه حائل مذاکره کنند.
ساموئل چاراپ، تحلیلگر امور روسیه در اندیشکده پرنفو «رند» چنین طرحی را مساله بسیار دشوار و بی‌سابقه دانست و مشکل اصلی این طرح را طول مرز میان اوکراین و روسیه و همچنین برد تسلیحات موجود در دو کشور ارزیابی کرد.
چاراپ همچنین نظارت دقیق بر آتش‌بس را مساله‌ای مهم برای تداوم این وضعیت در آینده خواند.
این تحلیلگر امور روسیه که از مدت‌ها پیش از سران غربی خواسته تا مساله اوکراین را از طریق مذاکره برطرف کنند، تشریح کرد: «فکر نمی‌کنم طرحی وجود داشته باشد که بتوان به‌راحتی از آن استفاده کرد. دلیل اصلی این امر آن است که اساسا از زمان آغاز جنگ در اوکراین مذاکره با روسیه تا حدودی تابو بوده است.»
این روزنامه در پایان آورده است: باوجود ارائه طرح‌های گوناگون از سوی غرب برای حل‌وفصل این مناقشه و تاکید ترامپ در مورد سهولت توافق با پوتین، تردیدها در مورد تمایل رهبر کرملین چه رسد به پایبندی به شرایط آتش‌بس، همچنان بالاست.
جنیس کلوگه، کارشناس مسائل روسیه در موسسه آلمانی «امور بین‌الملل و امنیت» مستقر در برلین در همین زمینه استدلال کرد: «این خطرناک است که ذهن خود را با توهم آتش‌بس قریب‌الوقوع درگیر کنیم. فکر نمی‌کنم که روسیه با چیزی موافقت کند که در آن اوکراین مستقل باقی بماند.»