دورنمای بورس در ۱۴۰۱

رییس هیات‌مدیره شرکت بورس تهران گفت: دو عامل مهم می‌تواند در سال ۱۴۰۱ بر بازار سرمایه کشور تاثیرات مثبتی داشته باشد؛ اول رشد قیمت‌های جهانی کالاها از جمله محصولات فلزی و معدنی، پتروشیمی و نفت و مشتقات آن و دیگری ورود پول‌های ناشی از تقسیم سود شرکت‌های بزرگ بازار سرمایه در فصل مجامع است. امیر تقی‌خان تجریشی افزود: خوشبختانه سود خالص شرکت‌های بزرگ بورسی در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ رشد مناسبی را تجربه کرده است و شاهد رکوردشکنی فروش شرکت­‌ها در گزارش‌های ماهانه و فصلی هستیم؛ به نحوی که ارقام در سال ۱۳۹۹ رشد ۲۸درصدی نسبت به میانگین ۳ ساله ۱۳۹۸- ۱۳۹۶ و در سال ۱۴۰۰ جهش ۷۸ درصدی را نسبت به میانگین مذکور نشان می‌دهد. وی اظهار کرد: اگر چه این رشد در هر سه گروه صنعتی وجود داشته، اما رشد گروه معدنی فلزی با فاصله قابل‌توجهی بالاتر بوده است.
رییس هیات‌مدیره شرکت بورس تهران در ادامه با اشاره به رشد گروه معدنی و فلزی افزود: این گروه نسبت به میانگین سه سال ابتدای دوره، رشد ۱۳۰ درصد دلاری را در سود خالص سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد. صعود قیمت کالاهای پایه به ویژه فلزات به سطوح رکورد تاریخی و عدم رشد متناسب هزینه‌های این شرکت‌ها دلایل اصلی این صعود بوده است. وی اضافه کرد: البته برخلاف جهش سودآوری شرکت‌های بزرگ، هزینه‌کرد سرمایه‌ای شرکت‌ها و هلدینگ‌های مادر در سال‌های اخیر نسبتا ثابت و در محدوده سه میلیارد دلار سالانه بوده است. تقی‌خان تجریشی بیان کرد: از مهم‌ترین دلایل آن می‌توان به وجود تحریم‌های ظالمانه و سایر موانع ساختاری جهت اجرای پروژه‌های بزرگ سرمایه‌گذاری و همچنین عدم سهولت تعریف فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدید متناسب با سود مازاد تولید شده اشاره کرد. وی افزود: به زبان ساده توان تعریف و هزینه‌کرد در پروژه‌ها در محدوده فعلی بوده و به دلایل متعدد ساختاری و اجرایی رشد سریع آن متناسب با جهش سود شرکت‌ها میسر نبوده است و امیدواریم با تمهیداتی که در سال ۱۴۰۱ برای انجام پروژه‌های نیمه‌تمام و طرح‌های توسعه‌‌ای و همچنین تامین مالی این طرح‌ها و پروژه‌ها دیده شده است این امر تا حدودی به سرانجام برسد.
جهش جریان نقد آزاد سهامداران
رییس هیات‌مدیره شرکت بورس تهران در ادامه اظهار داشت: نکته دیگر اینکه جریان نقد آزاد سهامداران شرکت‌های بزرگ بورسی که به نوعی معیاری برای تقسیم سود تلقی می‌شود در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ جهش‌های بزرگی را تجربه نموده ­است. به نحوی که در سال ۱۳۹۹رشد ۴۵ درصد نسبت به میانگین سه‌ساله ۱۳۹۸- ۱۳۹۶ و در سال ۱۴۰۰ جهش ۱۱۶ درصد نسبت به میانگین مذکور را نشان می‌دهد.
این رشد در گروه معدنی فلزی بسیار قابل توجه و در ابعاد ۲۰۰ درصد بوده است که نشان‌دهنده امکان تقسیم سود شرکت‌های این گروه فراتر از روندهای گذشته است. وی افزود: همچنین رشد پرشتاب سود شرکت‌های بزرگ و عدم رشد متناسب هزینه‌کرد سرمایه‌ای موجب انباشت بی‌سابقه نقدینگی در ترازنامه این شرکت‌ها شده است. تقی‌خان تجریشی اظهار کرد: این نقدینگی از محدوده کمتر از سه میلیارد دلار در نیمه سال‌های ۱۳۹۸- ۱۳۹۶ با ۲۴۰ درصد رشد به بالای ۹ میلیارد دلار در نیمه سال ۱۴۰۰ رسیده است. لذا برآورد می‌‌شود تا انتهای سال ۱۴۰۰ قریب شش میلیارد دلار و در سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۵/۹ میلیارد دلار سود نقدی از محل سودآوری شرکت بزرگ بورسی و هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری به دست سهامداران برسد که در این بین بیشترین رشد به گروه معدنی فلزی تعلق دارد. وی افزود: این گروه که در بازه سال‌های ۱۳۹۹- ۱۳۹۶ سالانه صرفا ۱۵ درصد از سود پرداختی شرکت‌های بزرگ را به خود اختصاص داده بود، در سال ۱۴۰۱ می‌تواند با چهار میلیارد دلار توزیع سود سهم خود را به ۴۵ درصد برساند.
فعالیت سهامداران در بازار ثانویه
تقی‌خان تجریشی در گفت‌و‌گو با فارس اضافه کرد: اگر ما سهامداران را به طبقات مختلف تقسیم کنیم، با توجه به ماهیت متفاوت رفتاری طبقات سهامداری شرکت‌ها نسبت به سود نقدی دریافتی، سود توزیعی شرکت‌های بزرگ در سه طبقه سهامدار شناور، سهامدار عدالت و سهامدار نهادی عمده محاسبه می‌­شود، به نظر می‌رسد سهامداران شناور فعال‌ترین سهامداران در بازار ثانویه بوده و بیشترین احتمال سرمایه‌گذاری مجدد سود نقدی دریافتی را در معاملات بازار ثانویه دارند که البته این موضوع برای سهامدار عدالت در حداقل خود قرار دارد. به گفته این مقام مسوول سهامداران عمده نهادی نیز از ماهیت‌های متنوعی برخوردار هستند و طیف وسیعی مشتمل بر دولت و سازمان‌های دولتی، صندوق‌های بازنشستگی، بانک‌ها، بنیادها و موسسات عمومی غیردولتی و… را شامل می‌شوند. برگشت سود نقدی دریافتی توسط این گروه به بازار معاملات ثانویه ارتباط مستقیمی با ماموریت‌ها و ساختار مالی آنها دارد. از بین سه دسته سهامدار، سهامداران شناور چه حقیقی و چه حقوقی واجد بیشترین انگیزه و احتمال سرمایه‌گذاری مجدد سود تقسیمی در بازار ثانویه دارند.
رونق در فصل مجامع
تجریشی همچنین افزود: طبق محاسبات، سود پرداختی به سهامداران در سال ۱۴۰۱، رشد چهار برابر نسبت به سال‌های ۱۳۹۹- ۱۳۹۶ را تجربه می‌کند، لذا احتمال دارد بخش قابل‌توجهی از این مبلغ در قالب تقاضای سهام وارد بازار ثانویه شود که مقایسه ابعاد آن با سوابق ورود پول به بازار سهام و اثرش بر شاخص، بیانگر اهمیت ورود آن است. وی اظهار کرد: از این جهت به نظر می‌رسد که فصل مجامع در هفته‌ها و ماه‌های پیش‌رو از لحاظ عملکرد و گزارشات در شرکت‌های بزرگ از رونق خوبی برخوردار باشد و بتواند زمینه را برای آشتی بیشتر سهامداران با بازار سرمایه فراهم کند. گرچه نباید از تاثیر عواملی چون نرخ ارز و همچنین نرخ بهره که می‌توانند اثرات متفاوتی بر بازار داشته باشند، غافل شد.