دولت توانایی مقابله با قاچاق را ندارد

حمید حسینی: به نظرم امروز ما مدیر اصلاح طلب یا اصولگرا نداریم، مدیر سالم و مدیر فاسد داریم

هستی عبادی- در حال حاضر پدیده قاچاق سوخت از نیروگاه‌ها به امر مرسومی تبدیل شده است؛ مالک شریعتی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس اخیرا با اشاره به قاچاق سوخت از نیروگاه‌ها گفته است که بخش اصلی و عمده قاچاق گازوئیل کشور مربوط به نیروگاه‌ها و به میزان ۵/۱ میلیارد لیتر در سال است. او در حالی از نهادهای نظارتی و از مجلس تقاضا کرده که فکری به حال حجم بالای تخلفات نیروگاه‌ها در قاچاق سوخت کنند که گزارش‌ها نشان می‌دهد حجم قاچاق سوخت در کشور هر سال در حال افزایش است.
آن‌طور که مالک شریعتی می‌گوید، کار به جایی رسیده که حتی برخی تانکرهای وارد‌شده به نیروگاه با فاکتورسازی سوخت مایع را تخلیه نمی‌کنند تا با چندین برابر قیمت به خارج قاچاق کنند.
قاچاق سوخت اما تنها به گازوئیل ختم نمی‌شود، سال‌هاست که قاچاق بنزین در راس فرآورده‌هایی است که قاچاق می‌شود و متاسفانه محدودیت‌هایی که از سوی دولت اعمال شده هم به کاهش قاچاق بنزین ختم نشده است. حجم قاچاق بنزین آنقدر زیاد است که جلیل سالاری معاون وزیر نفت آن را روزانه ۵ میلیون لیتر برآورد می‌کند!
او می‌گوید:« بخشی از این قاچاق از طریق مهاجرت کارت‌های هوشمند سوخت انجام می‌شود که با طرح‌های مختلف اجرایی تلاش می‌کنیم آن را رصد و از وقوع آن جلوگیری کنیم.» با این حال همه طرح‌های محدودکننده تاکنون بی‌نتیجه بوده است.
جلال رشیدی‌کوچی عضو کمیسیون امور داخلی کشورها و شوراها در مجلس بر این باور است که برای مقابله با قاچاق سوخت لازم است «‌تصمیمات سخت» گرفته شود. آماری که رشیدی‌کوچی به آن استناد کرده، قاچاق ۴ میلیارد دلار بنزین فقط در سال گذشته بوده است؛ عددی عجیب و نگران‌کننده که از خروج سرمایه‌های کشور خبر می‌دهد. او در این رابطه گفته است: «‌زمانی که در سراوان خدمت می‌کردم می‌دیدم جوانان برای قاچاق سوخت از جانشان می‌گذرند. در آن زمان فکر کردم چقدر خوب است با ایجاد پالایشگاه خصوصی در کشور سوخت به جای قاچاق صادر شود و این امکان برای جوانان منطقه فراهم شود که با قیمت فوب خلیج فارس سوخت را بفروشند.»
اظهارات رشیدی‌کوچی البته مخالفانی هم دارد؛ برخی‌ها معتقدند این آمارها نمی‌توانند واقعی باشند، برخی‌ها هم عددها را بزرگ‌تر توصیف می‌کنند.
گرفتار در سیاهچال مدیریتی
حمید حسینی سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی (‌اوپکس) در این رابطه به «جهان‌صنعت» می‌گوید: اینکه آقای رشیدی کوچی ادعا کرده چهار میلیارد دلار قاچاق بنزین به نظرم درست نمی‌آید، چون روزانه چیزی حدود بیش از بیست میلیون لیتر بنزین باید قاچاق شود تا این عدد به چهار میلیارد دلار برسد .
حسینی با تاکید بر اینکه همه گزارش‌ها حداکثر چیزی حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون لیتر را نشان می‌دهد، گفت: البته در کشور آمار دقیقی هم نداریم. می‌توانیم به آمار ستاد مبارزه با قاچاق استناد کنیم که اعداد متفاوتی را اعلام می‌کند. بالاخره علی‌رغم اینکه ما سامانه هوشمند را داریم و سعی کرده‌ایم سهمیه همه جا مشخص باشد، در آمارگیری هم از داده‌ها استفاده نمی‌کنیم‌. مثلا می‌توان از طریق کارت‌های سوخت با در نظر گرفتن اینکه هیچ سوختی خارج از این کارت‌ها داده نمی‌شود، عدد و رقم در بیاوریم که چقدر سوخت از طریق کارت به خودروها تحویل داده شده و پالایشگاه‌ها چقدر سوخت توزیع کرده‌اند.
وی افزود: به نظرم با این روش خیلی واضح و مشخص می‌شود گفت مثلا تولید روزانه ما ۱۱۵ میلیون لیتر و مصرف از طریق کارت در جایگاه‌ها ۱۰۰ میلیون لیتر بوده است؛ سپس می‌توان ادعا کرد مثلا ۱۵ میلیون لیتر قاچاق شده است. البته نه برای یک روز، اما اگر یک ماه را ملاک قرار دهیم این قابل محاسبه است.
سخنگوی اوپکس تصریح کرد: اینکه چرا هیچ‌کس کار جدی انجام نمی‌دهد و اطلاع‌رسانی درست و شفاف نمی‌شود خودش یکی از آن مسائل است؛ اختلاف قیمت داخلی بنزین هم عامل دیگری است. وقتی بنزین را ۳ سنت بفروشید در حالی که قیمت جهانی آن ۵۰ یا ۶۰ سنت است، هر کاری هم انجام دهید مسلما در جایی که بتواند قاچاق شود، قاچاق انجام خواهد شد. ضمن اینکه مصرف بی‌رویه را هم باید محاسبه کرد.
او افزود: خودروهای فرسوده‌ای داریم که بعضا در هر ۱۰۰ کیلومتر ۳۰ لیتر بنزین مصرف می‌کنند. یک تاکسی روزانه ۳۰۰ کیلومتر در تهران رانندگی می‌کند که هم دو، سه برابر بنزین مصرف می‌کند و هم هوا آلوده می‌شود.
او با اشاره به توقف اجرای طرح خروج خودروهای فرسوده گفت: چند سالی بود که در مقابل واردات خودرو اجازه می‌دادیم خودروهای فرسوده از رده خارج شوند، اما امروز متوقف شده است. دیگر نه اجازه واردات خودروی خوب را می‌دهیم و نه توانسته‌ایم خودروهای فرسوده را اسقاط کنیم.
حسینی تصریح کرد: از طرف دیگر موتورسیکلت‌ها یکی از منابع آلودگی و مصرف زیاد بنزین کشور هستند و به علت اینکه سوخت‌شان، سوخت کاملی نیست از عوامل آلایندگی هوای شهر هستند که به نظر می‌رسد اصلا به تاثیر آنها فکر نشده است. یا آقایان در مملکت نمی‌دانند یا نمی‌توانند یا نمی‌خواهند مسائل را حل کنند.
سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی گفت: در امور بسیار مهم می‌بینیم مدیرانی منصوب شده‌اند که توان کار اجرایی سنگین را ندارند. در برخی جاها نیز احساس می‌شود که نمی‌خواهند‌؛ یعنی هیچ اراده‌ای بر شفاف‌سازی نیست. بعضی جاها نمی‌توانند، نمی‌دانند و اهل عدد و رقم نیستند. به قول مرحوم ترکان خیلی از این‌ها عدد نمی‌فهمند و ما آدم‌های خیلی کمی در کشور داریم که عدد و رقم بفهمند، لذا همه این‌ها دست به دست هم داده و ما در سیاهچال گرفتار شده‌ایم.
او افزود: از هر طرف مساله‌ای داریم؛ کمبود بنزین، قاچاق گازوئیل، هوای آلوده، کمبود گاز در زمستان، کمبود برق، نداشتن هواپیما برای مسافران بین‌شهری، استاندارد نبودن خودروها، زیاد بودن تلفات شدید نیروی انسانی در رانندگی‌ها و اینکه همه زیرساخت‌های ما در حال فرسوده شدن است. از دیدگاه من ام‌الفساد همه این‌ها تحریم است که دارد روز به روز توان اقتصاد کشور را تحلیل می‌برد.
حسینی خاطرنشان کرد: همه این فسادها و دزدی‌ها در تحریم و پوشش‌هایی که برای دور زدن آن اتفاق می‌افتد، ریشه دارد. وقتی نمی‌توانید از طریق شبکه بانکی کالای‌تان را وارد کنید و مجبور می‌شوید ارزتان را حواله کنید و به دست واردکننده بدهید، همه‌جور اتفاق ممکن است بیفتد. اینکه حاضر نیستید قوانین پولشویی را رعایت کنید، این‌ها همه به وضعیت فعلی کشور دامن می‌زند و نشان داده‌شده که هیچ فرقی هم نمی‌کند.
او گفت: به نظرم امروز ما مدیر اصلاح طلب یا اصولگرا نداریم، مدیر سالم و مدیر فاسد داریم. متاسفانه روز به روز بر تعداد مدیرانی که برای منافع شخصی خود کار می‌کنند و به میز کار به عنوان چاه نفت نگاه می‌کنند بیشتر می‌شود و اخلاق کسب‌وکار، اخلاق تجاری و اخلاق اجتماعی به شدت در حال نادیده گرفته شدن است .
حسینی تاکید کرد: فساد دارد به یک فساد سیستمی تبدیل می‌شود. در بحث بنزین و گازوئیل هم همین است؛ متاسفانه نشان داده‌ایم توان حل مسائل و مشکلات کشور را نداریم.
قاچاق سازمان‌یافته بنزین
حسن مرادی کارشناس انرژی در همین باره به «جهان‌صنعت» گفت: اینکه مقدار قاچاق‌شده یا کمتر است یا بیشتر، به نظرم دقیق نیست. قاچاق بنزین در حال حاضر یک کار سازمان‌یافته است. بارها و بارها گفته‌ام ایران به یک ظرف شبیه شده است که از هر جای این ظرف که شلنگ بیندازید، جایی برای ذخیره شدن ندارد؛ بشکه‌ای را تصور کنید که وقتی شلنگ آب را به داخل آن بیندازید چون سوراخ است، آب از هر طرف آن هدر می‌رود.
او با بیان اینکه امروز روش‌های قاچاق بنزین یک بعد، یک جنبه و یک مسیر نیست، تصریح کرد: معتقدم هر تریلر، کامیون یا هر اتوبوسی که از مرزهای جمهوری اسلامی ایران به سمت مرزهای خارجی می‌رود می‌تواند پتانسیل قاچاق داشته باشد. یعنی به جای یک باک متعارف بنزین، قطعا با باک پر می‌رود و باک‌های زاپاسی که هزاران موردش دیده شده، در کامیون‌ها و تریلرها و کشنده‌ها تعبیه شده‌، بنزین را به خارج از کشور می‌برند.
مرادی تصریح کرد: مورد دیگر، انتقال از طریق کولبری و وانت‌های نیسانی هستند که در همه جا وجود دارند و باعث قاچاق آشکار بنزین از مرزهای ما می‌شوند. روش دیگر قاچاق در مرزهای دریایی است. روزانه هزاران لنج در کار قاچاق بنزین هستند. لنج‌ها مقدار زیادی قاچاق به عنوان ته‌لنجی، به اطراف قاچاق می‌کنند.
او افزود: در مرزهای شرقی حتی موتورها و سواری‌ها هم بنزین قاچاق می‌کنند.در واقع به عناوین مختلف بنزین به خارج از کشور
قاچاق می‌شود.
این نماینده سابق مجلس تاکید کرد: اگر دولت تصمیم به مبارزه با قاچاق بنزین دارد، این مبارزه نیازمند یک اقدام همه‌جانبه و گسترده است. امروز دولت با پدیده‌ای از قاچاق بنزین روبه‌رو است که پیشرفته‌شده تا جایی که حتی مسافتی را به سمت ساحل دریا لوله کشیده‌اند و از آنجا بارگیری می‌کنند. البته اینها مواردی نادر هستند، اما در گذشته دیده‌شده و ممکن است امروز هم وجود داشته باشد؛ یعنی امکانش محال نیست.
مرادی گفت: دولت باید در همه عرصه‌ها و در تمام زمینه‌ها با قاچاق بنزین مبارزه کند. به نظرم به جای اینکه اجازه دهیم افراد و وسایل نقلیه بنزین قاچاق کنند، خود دولت در مرزها پمپ‌بنزین‌هایی دایر کند و بنزین را با قیمت فوب خلیج‌فارس و قیمت ارجح‌تر عرضه کند. اگر این کار توسط دولت انجام شود، قطعا برای قاچاقچی مهلت و فرجه‌ای باقی نمی‌ماند.
او گفت: توصیه‌ام به ایجاد پمپ‌بنزین‌هایی در مرزها است که توسط آنها به مرزنشینان و بیرون از مرزها خصوصا به کشورهای همسایه بنزین بفروشیم تا مجبور به خرید بنزین قاچاق نباشند و بازار آن کساد شود.