دو برابر عیدی دولت!

گروه بازرگانی- با وجود رکود طولانی‌مدت در اقتصاد و وعده و وعید بسیار مسوولان، داستان گرانی در سال ۹۵ هم خاتمه نیافت و حالا که تنها چند روز به آغاز سال جدید باقی مانده است، شاهد شدت گرفتن روند افزایش قیمت‌ها و تکاپوی دلالان و سودجویان همیشگی بازار هستیم تا جایی که به نظر می‌رسد در سال ۹۶ هم‌ این داستان تکرار شود‌ اما به هر حال اگر از خرید بسیاری از کالاهای مورد نیاز در تمام سال بگذریم، در آستانه نوروز که یکی از کهن‌ترین جشن‌های به جا مانده از دوران باستان است، روند افزایش تقاضا در بازار شدت می‌گیرد و مردم دوست دارند برای سالی یک بار هم که شده لباس نو بر تن کرده و لوازم مورد علاقه و ضروری خود را برای سال جدید خریداری کنند. از همین رو و با توجه به اینکه در نشست هیات دولت پاداش پایان سال کارکنان دولت، ۷۷۰ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شد، تصمیم گرفتیم به صورت سر انگشتی لیستی از مایحتاج مورد نیاز یک خانواده چهار نفره برای عید را تهیه کنیم تا مشخص شود با این مقدار عیدی تعیین شده برای عید سال ۹۶، تا چه حد می‌توان پاسخگوی هزینه‌های شب عید بود.
هزینه بسته شب عید
با توجه به قیمت‌های اقلام پوشاک برای سنین مختلف در بازار، اگر برای یک خانواده چهار نفره به طور متوسط نفری ۳۰۰ هزار تومان کنار بگذاریم که تنها جوابگوی یک یا دو مورد از نیازهای هر شخص می‌شود، باید یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان هزینه کنیم.
علاوه بر این با توجه به قیمت انواع خوراکی‌ها در بازار که تامین آنها برای شب عید یک خانواده ضروری است، می‌توانیم به طور متوسط و سرانگشتی هزینه بسته خوراکی ایام عید یک خانواده چهار نفره که با رفت و آمد نیز همراه است را به صورت زیر حساب کنیم. بسته شب عید شامل پنج کیلو آجیل (‌یک کیلو بادام هندی با کیفیت متوسط به قیمت ۸۵ هزار تومان، یک کیلو تخمه ژاپنی به قیمت ۳۵ هزار تومان، یک کیلو پسته اکبری به قیمت ۶۰ هزار تومان، یک کیلو فندق به قیمت ۶۰ هزار تومان و یک کیلو تخمه کدو به قیمت ۲۵ هزار تومان) به قیمت ۲۶۵ هزار تومان‌، شش کیلو میوه به قیمت متوسط شامل (یک کیلو خیار به قیمت دو هزار و ۵۰۰ تومان، ۵/۱ کیلو سیب زرد به قیمت ۹ هزار تومان، یک کیلو موز به قیمت چهار هزار و ۵۰۰ تومان و ۵/۱ کیلو پرتقال به قیمت ۱۲ هزار تومان‌) در مجموع به قیمت ۲۸ هزار تومان‌، یک کیلو شکلات و کاکائو مخصوص نوروز به قیمت ۳۰ هزار تومان، یک کیلو شیرینی نارگیلی به قیمت ۲۵ هزار تومان و همچنین هزینه یک شام برای شب عید شامل سبزی پلو با ماهی و کوکو سبزی شامل ۵/۱ کیلو ماهی قزل‌آلا، یک کیلو برنج ایرانی و یک کیلو سبزی که هزینه‌ای حدود ۴۰ هزار تومان خواهد داشت‌، در مجموع، یک میلیون و ۵۸۸ هزار تومان در می‌آید که از دو برابر عیدی تعیین شده برای کارمندان دولت هم بیشتر است. این در حالی است که طی سال‌های اخیر معمولا دید و بازدیدها سالی یک بار انجام می‌شود و برای تامین نیازهای مهمانان عید باید چند برابر قیمت اعلام شده هزینه شود. در این میان هزینه‌های بالای مربوط به اجاره خانه نیز باید پرداخت شود.
بعید است داستان گرانی برنج خاتمه یابد
بازار برنج که از آغاز سال‌جاری به دلیل قیمت‌های عجیب و غریب و باورنکردنی، بازار پر‌حاشیه‌ای داشته این روزها نیز با نزدیک شدن به عید با استقبال بیشتر سودجویان روبه‌رو شده است. این درحالی است که بسیاری از مسوولان برای حفظ آرامش بازار از ثبات قیمت‌ها خبر می‌دهند‌ اما بازار حرف دیگری برای گفتن دارد و نشان می‌دهد که این روز‌ها نرخ برنج سر به فلک کشیده است. بر این اساس هرکس دلایل خاصی برای این نابسامانی‌ها ارائه می‌دهد. به عنوان مثال کارشناسان بخش‌خصوصی معتقدند تاخیر در آزاد‌سازی واردات و رقابت بخش دولتی با بخش‌خصوصی بر سر واردات برنج چنین وضعیتی در بازار را رقم زده است.
شواهد بازار نشان می‌دهد که تا قبل از اینکه رشد قیمت شامل برنج‌های ایرانی شود، هر کیلو از این محصول در کیفیت‌های مناسب بین هفت تا هشت هزار و ۵۰۰ تومان به فروش می‌رسید اما وقتی خبرهای افزایش قیمت برنج ایرانی شنیده شد، برنج خارجی هم سر ناسازگاری برداشت و همپای برنج ایرانی گران شد تا جایی که در حال حاضر قیمت برنج ایرانی در برخی مناطق سطح شهر تا کیلویی ۱۶ هزار تومان رسیده اما برنج خارجی طبق نظر ستاد تنظیم بازار، باید کیلویی ۳۸۰۰ تومان فروخته شود.
بر همین اساس جمیل علی‌زاده شایق، دبیر انجمن برنج بارها در این خصوص بیان کرده است که در فروردین‌ماه سال‌جاری قیمت برنج بنا به دلایل نامعلومی در تهران افزایش یافت و این درحالی است که اتفاق خاصی در استان‌های شمالی رخ نداده بود.
وی همچنین با بیان اینکه سازمان‌های نظارتی در خوابند، چند ماه پیش گفته بود که به نظر می‌رسد عده‌ای از افزایش قیمت‌ها سود می‌برند چرا‌که هیچ نظارتی بر بازار نیست بنابراین بعید است داستان گرانی قیمت خاتمه یابد.
در این میان به تازگی مشخص شد که برخی افراد برنج‌های خارجی بی‌کیفیت را در کیسه‌های ۱۰ کیلویی و به نام برند‌های معتبر موجود در بازار، بسته‌بندی و به قیمت برنج مرغوب و با کیفیت به بازار عرضه می‌کردند.
تبدیل گوشت به کالای لوکس
در این میان گوشت از جمله کالاهای اساسی به شمار می‌رود که طی چند ماه گذشته روال نابسامانی داشته و با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال نیز، آشفتگی در این بازار افزایش یافته است، به طوری که می‌توان گفت گوشت قرمز به‌دلیل قیمت بالای خود در حال خروج از سبد خانوار طبقه متوسط و ضعیف جامعه است و حتی برخی را به‌سمت خرید استخوان‌های بی‌خس‌شده از گوشت برده است. از همین رو قصابی‌ها نیز با توجه به تغییر طبقه مراجعه‌کنندگان در حال تغییر شکل و لوکس شدن هستند.
طبق بررسی‌ها، قیمت گوشت گوسفندی در سال‌جاری افزایش بیش از ۱۰ هزار تومانی را تجربه کرده است. هر کیلوگرم از این محصول با توجه به کیفیت و قطعه درخواستی مشتری تا ۶۳ هزار تومان (راسته گوسفندی) قیمت دارد و به‌صورت شقه و با استخوان نیز ۳۱ هزار و ۵۰۰ تومان تا ۳۷ هزار تومان در سطح شهر تهران به فروش می‌رسد.
این در حالی است که به گفته برخی قصابی‌ها، هر روز بسته‌های گوشت کوچک‌تر و تعداد مشتریان کمتر می‌شود. آنها اعلام کرده‌اند بعد از گرانی و افزایش قیمت گوشت قرمز بارها شاهد بوده‌ایم که مردم به قصابی آمده و با دیدن قیمت‌ها کمی غر زده و رفته‌اند. به همین دلیل به‌سمت خرید قلم گوساله و استخوان‌های به‌جامانده از گوشت بی‌خس‌شده گوسفندی می‌روند. در این میان اما هنوز مشتریانی هستند که بدون توجه به قیمت گوشت اقدام به خرید می‌کنند.
بنابراین در حالی که حسن رکنی، معاون وزیر کشاورزی در آبان ماه سال‌جاری اعلام کرده بود که در آینده‌ای نزدیک در تولید گوشت قرمز خودکفا خواهیم شد، در بازار مصرف شاهد پدیده جدیدی به‌نام «گوشت زابلی» هستیم. به این معنا که بخش زیادی از گوشت گوسفندی موجود در بازار مصرف تبدیل به گوشت زابلی یا همان پاکستانی شده است که در مقایسه با دام ایرانی کیفیت مناسبی ندارد. این در حالی است که تعداد زیادی از مغازه‌ها گوشت گوسفندی زابلی به مردم می‌فروشند و مردم نیز از این امر خبر ندارند.
در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفندی به‌صورت شقه در میادین میوه و تره‌بار ۳۱ هزار و ۵۰۰ تومان، ماهیچه گوسفندی ۴۸ هزار تومان، گردن گوسفندی ۳۶ هزار تومان، راسته گوساله ۳۹ هزار تومان، قلوه‌گاه گوساله ۲۳ هزار و ۴۰۰ تومان، قلوه‌گاه بی‌استخوان گوسفندی ۲۴ هزار و ۴۰۰ تومان، کف دست گوسفندی ۴۴ هزار و ۷۰۰ تومان، ران گوساله ۳۶ هزار و ۷۰۰ تومان، خورشتی گوساله ۳۵ هزار تومان، چرخ‌کرده ۲۶ هزار تومان و ماهیچه گوساله ۳۶ هزار و ۷۰۰ تومان است.
مرغ همچنان گران است
بازار مرغ نیز طی چند ماه اخیر دست کمی از بازار گوشت نداشته و حتی در برخی مواقع قیمت این کالا به بیش از کیلویی هشت هزار تومان نیز رسیده است. با این حال حسن رکنی، معاون وزیر جهاد کشاورزی در این زمینه نیز از کافی بودن تولید و ذخایر مرغ در کشور خبر داده و گفته است هیچ مشکلی برای تامین این محصول پروتئینی استراتژیک در شب عید وجود ندارد.
وی اظهار کرده است که در حال حاضر آمادگی کاملی وجود دارد تا هر کیلوگرم مرغ منجمد به قیمت ۵۵۰۰ تومان در سردخانه تحویل داده شود و حداکثر قیمت این محصول برای مصرف‌کننده نیز کیلویی ۵۹۰۰ خواهد بود که عرضه آن از ابتدای اسفند آغاز شده است اما از آنجا که نیاز چندانی به عرضه این محصول احساس نشد‌، کمتر از چهار هزار تن گوشت مرغ منجمد عرضه شده است. بنابراین به محض نیاز اقدام به توزیع ذخایر مرغ منجمد در استان‌های مختلف خواهیم کرد.
این در حالی است که در شرایط فعلی مرغ کیلویی ۷۵۰۰ تومان در بازار عرضه می‌شود و با بی‌توجهی مسوولان نسبت به عرضه این محصول، هنوز برخی مغازه‌ها مرغ را به قیمت‌های بالاتر از نرخ اعلام‌شده به فروش می‌رسانند.
در این میان در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم ران مرغ با کمر ۶۲۰۰ تومان، ران مرغ بدون کمر برابر با قیمت مرغ ۷۵۰۰ تومان، هر کیلوگرم سینه بدون کتف ۱۳ هزار تومان و سینه با کتف نیز ۱۲ هزار تومان است.
بازار ماهی منتظر شوک
به دنبال گرانی و نوسان در بازار گوشت و مرغ اما به نظر می‌رسد قیمت ماهی نسبت به هفته‌های گذشته تقریبا بدون تغییر بوده است اما بعید نیست که تا چند روز دیگر شوک گرانی به این بازار نیز نفوذ کند چرا‌که سبزی‌پلو با ماهی شب عید یکی از غذاهای پر‌طرفدار و مرسوم شب عید به شمار می‌رود.
طبق گفته رییس اتحادیه پرنده و ماهی، درحال حاضر قیمت هرکیلوگرم ماهی شیر جنوب ۲۹ هزارتومان، کپور ۱۲ هزارتومان، قزل‌آلا ۱۳ هزارتومان، شیر نیزه‌ای ۱۴ هزارتومان، تیلاپیا ۱۹ هزارتومان، آمور جنوب ۱۴ هزارتومان، آزاد دزفولی هشت هزارتومان،‌هامور جنوب ۲۲ هزارتومان و حلوا سیاه ۲۶ هزارتومان است. همچنین نرخ هرکیلوگرم ماهی قزل سالمون ۱۶ هزارتومان، شوریده بندر ۳۵ هزارتومان، راشگوی جنوب ۳۷ هزارتومان، سرخو ۲۲ هزارتومان، سالمون نروژ ۴۱ هزارتومان، سنگ‌سر طلایی ۲۱ هزارتومان، سارم و گیش ۹ هزارتومان و سنگ‌سر شهری ۱۸ هزارتومان است. البته شواهد نشان می‌دهد این کالا نیز در برخی مناطق شهر تهران با قیمت‌های بالاتر به فروش می‌رسد.
بادام هندی کیلویی ۱۰۰ هزار تومان
آجیل و خشکبار یکی از خوراک‌های اصلی عید به شمار می‌رود که نمی‌توان از خرید آن صرفنظر کرد. در حالی که مسوولان مربوطه از رکود و ثبات قیمت این محصول در روزهای پایانی سال خبر می‌دهند اما به دلیل اهمیت خرید این کالا در سفره نوروزی، دلالان همچنان در حال ایجاد آشوب و سود بردن از این بازار هستند. این در حالی است که به دلیل وجود ممنوعیت واردات و کمبود بادام هندی در بازار با افزایش ۸۰ تا ۱۰۰درصدی قیمت نسبت به سال گذشته روبه‌رو شدیم. از همین رو در حال حاضر برخی از مغازه‌های بازار حتی از نصب برچسب قیمت روی این محصول خودداری کرده‌اند تا نسبت به وضعیت خریدار، برای بادام هندی قیمت تعیین کنند. با این حال به گفته رییس اتحادیه آجیل و خشکبار، قیمت هر کیلو بادام هندی بین ۷۵ تا ۸۵ هزار تومان است که در برخی مناطق سطح شهر تا کیلویی ۱۰۰ هزار تومان نیز به فروش می‌رسد.
در این راستا مصطفی احمدی، رییس اتحادیه آجیل و خشکبار نیز درباره وضعیت این بازار گفته است آجیل و خشکبار تولید‌شده در سال‌جاری از نظر کیفیت و قیمت به مراتب بهتر از سال گذشته است و امسال کاهش ۱۰ درصدی قیمت در برخی اجناس را داشتیم.
وی همچنین اعلام کرده است که قیمت مصوبی برای خشکبار و آجیل وجود ندارد به طوری که عرضه، تقاضا و همچنین میزان تولید و صادرات، قیمت بازار را مشخص می‌کند.
گشت و گذاری در بازار آجیل و خشکبار حاکی از آن است که قیمت هر کیلو آجیل مخلوط درجه یک ۷۶ هزار تومان، پسته معمولی ۴۵ هزار تومان و پسته درجه یک ۸۰ هزار تومان است. همچنین بادام هندی شور معمولی و درج یک به ترتیب ۴۰ و ۹۸ هزار تومان، قیمت بادام پوست نازک معمولی ۳۸ هزار تومان و بادام پوست نازک معمولی ۵۹ هزار تومان در سطح شهر به فروش می‌رسد.قیمت هر کیلو پسته احمد‌آقایی ۴۳ تا ۴۵، پسته اکبری ۴۸ تا ۶۰، پسته فندقی ۳۵ تا ۴۰، تخمه کدو گوشتی ۲۲ تا ۲۵، تخمه جابونی ۲۰ تا ۳۵، فندق ۴۰تا ۶۰، مغز بادام درختی ۴۲ تا ۵۵، مغز گردو ۵۰ تا ۶۵ و گردو با پوست کاغذی ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان است.
گرانی بی‌سرو‌صدای شیرینی
گفته‌های مسوولان در رابطه با بازار کیک و شیرینی نیز حاکی از آن است که تا اردیبهشت‌ماه سال ۹۶ هیچ تغییری در نرخ شیرینی نخواهیم داشت و این محصولات براساس مصوبه سال ۹۳ عرضه می‌شوند. بنابراین در حال حاضر براساس قیمت مصوب، هرکیلوگرم شیرینی برنجی معمولی ۱۲۵ هزار ریال، شیرینی تر و خامه‌ای درجه یک ۱۵۰ هزار ریال، شیرینی گل محمدی ۱۲۰ هزار ریال، شیرینی زبان و پاپیونی ۱۲۵ هزار ریال و کیک یزدی ۹۰ هزار ریال است.
اما با این وجود گرانی ۱۰ تا ۱۵ درصدی در نرخ برخی شیرینی‌ها و خوراکی‌های مخصوص عید مشاهده می‌شود که نشان می‌دهد خودسرانه صورت گرفته است. در این میان برخی شیرینی‌فروشی‌ها با حساب کردن قیمت جعبه به قیمت شیرینی‌ها، اقدام به کم‌فروشی می‌کنند.
پرتقال مرغوب کیلویی ۱۵ هزار تومان
بازار میوه از بازارهایی به شمار می‌رود که نسبت به سایر کالاهای اساسی طی ماه‌های گذشته با حاشیه کمتری روبه‌رو بود اما با شروع سرمای ناگهانی پاییز و سرمازدگی پرتقال‌های شمال کشور، شوک عجیبی به این بازار وارد شد. از این رو علاوه بر زیان دیدن کشاورزان شمال کشور، پرتقال‌های جنوب تا کیلویی ۱۰ هزار تومان هم به فروش رسید. به دنبال آن برخی میوه‌ها و سبزیجات نیز با سرد شدن هوا با کمبود و گرانی روبه‌رو شدند تا جایی که همچنان قیمت آنها به روال عادی باز‌نگشته است.به گفته فروشندگان میوه، هرکیلو پرتقال باکیفیت و درجه یک حدود ۱۵ هزار تومان در میادین اصلی شهر قیمت دارد که به دلیل توان پایین مردم برای خرید این پرتقال‌ها، از عرضه آن در برخی میوه‌فروشی‌ها صرفنظر شده است.
گشت و گذاری در بازار میوه نیز نشان می‌دهد در حال حاضر هرکیلو سیب قرمز و زرد با توجه به کیفیت و درجه‌بندی قیمتی بین پنج هزار تا هفت هزار تومان دارد و هرکیلو کیوی بین چهار هزار و ۵۰۰ تومان تا ۵ هزار و ۵۰۰ به دست خریدار می‌رسد. همچنین هرکیلو موز در بازار چهار هزار و ۵۰۰ تا حدود شش هزار تومان قیمت دارد و هرکیلو خیار درختی بسته به کیفیت با قیمت دو هزار و ۵۰۰ تا سه هزار و۵۰۰ تومان، هرکیلو لیموشیرین پنج هزار و ۵۰۰ و هرکیلو نارنگی با قیمت هفت هزار و ۵۰۰ تومان فروخته می‌شود. آخرین وضعیت نرخ پرتقال‌های وارداتی نیز بیانگر این است که هر کیلو پرتقال وارداتی سه هزار و ۱۰۰ تومان خریداری و با قیمت سه هزار و ۵۰۰ تومان در میدان توزیع می‌شد که به یکباره با تصمیم ستاد تنظیم بازار، ۴۰۰ تومان افزایش قیمت داشته است. همچنین به گفته رئیس اتحادیه میوه و سبزی، توزیع میوه‌های شب عید در واحدهای میدان مرکزی میوه و تره بار حدود ۵ روز است که آغاز شده است.
امید به رونق در دولت دوازدهم
به هر ترتیب‌ سال ۹۵ با تمام فراز و نشیب‌هایی که داشت تا دو روز دیگر به پایان می‌رسد. با توجه به انتخابات ریاست جمهوری در اوایل سال آینده نیز به نظر می‌رسد اوضاع و احوال بازار کالاهای اساسی در سال ۹۶ نیز همچنان نابسامان باشد. با این حال انتظار می‌رود که با آغاز به کار دولت دوازدهم، شاهد رونق در اقتصاد و همچنین ثبات قیمت کالاهای اساسی که از اساسی‌ترین نیازهای مردم به شمار می‌رود، باشیم.