دیدار با تروئیکا پیش از مذاکره با آمریکا

گروه سیاسی‌– سرانجام گمانه‌زنی‌ها در مورد زمان و مکان برگزاری دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا و همچنین آنچه طی روزهای گذشته درخصوص احتمال دیدار ایران و تروئیکای اروپا در فضای رسانه‌ای مطرح شده بود، تایید و مشخص شد که هم شنیده‌ها درخصوص برگزاری دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا به میزبانی رم ایتالیا در روز شنبه هفته آینده منتشر شده بود، صحت داشته و هم مطابق شنیده‌ها قرار است روز جمعه همین هفته معاونان وزیر امور خارجه ایران با همتایانشان از سه کشور اروپایی عضو برجام دیدار کنند؛ دیدارهایی بسیار مهم که سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه و رییس تیم مذاکره‌کنندگان ایران روز گذشته از آنها خبر داد و به جزئیاتی از هر کدام از این مذاکرات مهم اشاره کرد.
روایت عراقچی از مذاکرات مهم روزهای آتی
سیدعباس عراقچی که در حاشیه نشست روز گذشته هیات دولت در جمع خبرنگاران حاضر شده بود و به پرسش‌های آنان درخصوص آخرین وضعیت مذاکرات ایران و آمریکا و شنیده‌ها در مورد برگزاری دور چهارم این مذاکرات در ایتالیا پاسخ می‌داد، ضمن تایید این شنیده‌ها گفت که «مذاکرات در رم برگزار می‌شود.» وزیر امور خارجه ایران همچنین با اشاره به آنچه طی روزهای گذشته درخصوص پیشنهاد ایران به سه کشور اروپایی عضو برجام در فضای رسانه‌ای مطرح شده بود، گفت: «روز جمعه پیش از آغاز دور بعدیِ مذاکرات، یک جلسه با سه کشور اروپایی عضو برجام یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان خواهیم داشت.» عراقچی در بخشی از سخنانش در جمع خبرنگاران تاکید کرد که «علت کمرنگ شدن نقش سه کشور اروپایی عضو برجام، سیاست‌های غلطی است که خودشان اتخاذ کردند.» او در عین حال گفت: «ولی ما مایل به این قضیه نیستیم که این سه کشور اروپایی نقش کمرنگ‌تری داشته باشند و برای همین آمادگی داریم که دور بعدی مذاکرات را با آنها در رم برگزار کنیم.» عراقچی با تاکید بر اینکه «ما علاقه‌مندیم این موضوع در یک فهم و درک جهانی حل و فصل شود»، گفت: «ما مذاکرات خود را با اروپا ادامه می‌دهیم اما مذاکرات اصلی اکنون با آمریکا در جریان است.»
وزیر امور خارجه ایران در ادامه توضیحاتش به خبرنگاران حاضر در محل کاخ ریاست‌جمهوری به پرسشی درباره تحریم‌های اخیر آمریکا و تاثیر آن بر ادامه روند مذاکرات پاسخ داد و تصریح کرد که «این امر مسلما پیام منفی دارد.» او گفت: «اینکه در جریان مذاکرات طرف‌های مقابل اقدامات تحریک‌آمیز را انجام دهند، می‌تواند جدیت آنان را زیرسوال ببرد. البته ما در جریان هستیم که دیدگاه‌های مختلفی در آمریکا وجود دارد و لابی‌های مختلفی در آنجا عمل می‌کنند.» وزیر امور خارجه ایران در عین حال خاطرنشان کرد: «هر مذاکره‌ای براساس اختلافات صورت می‌گیرد، اگر اختلافی وجود نداشته باشد که مذاکره انجام نمی‌شود.»
عراقچی درباره وضعیت پول‌های بلوکه‌شده ایران نیز توضیح داد و تاکید کرد: «پول‌های بلوکه‌شده بخشی از تحریمی است که باید برداشته شود.» او همچنین با اشاره به دیدار اخیر خود با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اظهارات رافائل گروسی در روزهای گذشته و نقش این نهاد در پیشبرد مذاکرات و توافق احتمالی گفت: «هر توافقی انجام شود، علی‌القاعده راستی‌آزمایی مربوط به مسائل هسته‌ای آن، وظیفه‌ای است که به‌عهده آژانس انرژی هسته‌ای است بنابراین اگر در آینده توافقی صورت بگیرد، آژانس نقش مهمی خواهد داشت.» او در عین حال به حق مسلم ایران در دستیابی به انرژی هسته‌ای گفت: «خط قرمزهای ایران کاملا روشن و به طرف آمریکایی نیز اعلام شده است.» عراقچی در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به این پرسش که آیا مذاکرات زمان‌بندی مشخصی دارد و ضرب‌الاجلی برای دستیابی به توافق تعیین شده، گفت: «زمان‌بندی مشخصی تعیین نکرده‌ایم اما طبیعتا ما اصلا مایل به مذاکرات فرسایشی و دنبال وقت تلف کردن نیستیم و البته احساس ما این است که طرف مقابل هم همین انگیزه را دارد.»
دیدار تهران و تروئیکای اروپایی در ایتالیا
در شرایطی که گزارش اصلی شماره دیروز «جهان‌صنعت» با تیتر «احتمال مذاکره تهران و تروئیکا در ایتالیا» منتشر شد، خبرگزاری رویترز نیز به نقل از منابع آگاه گزارش داد که قرار است مدیران سیاسی انگلیس، فرانسه و آلمان با مقام‌های ایران در رم دیدار کنند. این خبرگزاری انگلیسی با استناد به آنچه دو منبع دیپلماتیک گفته‌اند، در گزارش روز گذشته خود اعلام کرد که مدیران سیاسی انگلیس، فرانسه و آلمان روز جمعه در رم، پایتخت ایتالیا با همتایان خود از ایران (مجید تخت‌روانچی و کاظم غریب‌آبادی، معاونان وزیر خارجه ایران) دیدار خواهند داشت. رویترز همچنین نوشت: «اقدامات ایران برای تماس با بریتانیا، فرانسه و آلمان که به‌‌عنوان تروئیکای اروپایی شناخته می‌شوند، نشان می‌دهد که تهران گزینه‌های خود را باز نگه داشته است اما به ‌علاوه می‌خواهد ارزیابی کند که اروپایی‌ها درمورد احتمال اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل پیش از انقضای قطعنامه۲۲۳۱ شورای امنیت در اکتبر آینده چه موضعی دارند.» به هر تفسیر اما دیدار روز جمعه دیپلمات‌های ارشد ایرانی و همتایانشان از سه کشور اروپایی عضو برجام در حالی برگزار خواهد شد که نمایندگان ایران و تروئیکای اروپایی تاکنون چهار نوبت در سطح معاونان وزارتخانه‌های امورخارجه با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کرده‌اند.
نامه ایران به شورای امنیت درباره «مکانیسم ماشه»
همزمان با انتشار این اخبار که می‌تواند به‌نحوی به‌ عنوان نشانه‌های کاهش سطح تنش در روابط ایران و اروپا باشد، امیر سعید ایروانی، نماینده دائم جمهوری اسلامی در سازمان ملل در نیویورک نیز به اظهارات اخیر ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه علیه ایران واکنش نشان داد و گفت: «تهدید فرانسه به فعال‌سازی سازوکار موسوم به ماشه با وجود قصور خود این کشور در انجام تعهداتش، در تضاد با اصول اساسی حقوق بین‌الملل قرار دارد.» این در حالی بود که در روزهای گذشته در خلال برگزاری نشست غیرعلنی شورای امنیت سازمان ملل متحد، وزیر امور خارجه فرانسه در یک نشست مطبوعاتی مشترک با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با طرح این ادعا که «ایران در آستانه توسعه سلاح‌های هسته‌ای قرار دارد»، از نگرانی سه کشور اروپایی عضو برجام و احتمال استفاده آنان از مکانیسم ماشه سخن گفته بود. نماینده دائم ایران در سازمان ملل نیز روز گذشته در واکنش به این اظهارات، توضیحاتی را در اختیار رییس و اعضای شورای امنیت قرار داد و تاکید کرد که «ادعاهای مبنی بر اینکه ایران «در آستانه» توسعه سلاح هسته‌ای قرار دارد، کاملا بی‌اساس و از منظر سیاسی غیرمسوولانه است. جمهوری اسلامی ایران هرگز به دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای نبوده و دکترین دفاعی خود را تغییر نداده است. ایران به‌ طور قاطعانه تمامی سلاح‌های کشتار جمعی، از جمله سلاح‌های هسته‌ای را رد می‌کند. به‌ عنوان یکی از اعضای موسس پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، ایران همچنان به تعهدات خود ذیل پیمان مزبور معاهده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مستمرا بر ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران نظارت و آن را مورد راستی‌آزمایی قرار می‌دهد. گزارش‌های این نهاد نیز به‌ طور مستمر تایید کرده‌اند که هیچ انحرافی از مواد هسته‌ای به مقاصد غیرصلح‌آمیز صورت نگرفته است.»
ایروانی در بند توضیحاتی که به‌صورت مکتوب در اختیار رییس و اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار داد، به امضای برجام در سال 2015 اشاره کرد و با یادآوری بدعهدی‌های صورت گرفته از سوی طرف‌های اروپایی و خروج یکجانبه ایالات‌متحده از این توافق، تاکید کرد که «ایران در پاسخ، بیش از یک‌سال صبر راهبردی در پیش گرفت و سپس به شکلی تدریجی و مطابق با مواد ۲۶ و ۳۶ برجام، تعهدات خود را کاهش داده و متوقف ساخت. این اقدامات کاملا شفاف و متناسب بودند.» او همچنین با بیان اینکه «تهدید آشکار وزیر امور خارجه فرانسه به اعمال مجدد تحریم‌هایی که «اثرات ویرانگری» بر اقتصاد ایران خواهد داشت، نمونه‌ای آشکار از اعمال زور سیاسی و اقتصادی است»، نوشت: «توسل به تهدید و باج‌گیری اقتصادی کاملا غیرقابل‌قبول بوده و نقض صریح اصول منشور ملل متحد محسوب می‌شود. افزون‌بر این، تهدید فرانسه به فعال‌سازی سازوکار موسوم به ماشه باوجود قصور خود این کشور در انجام تعهداتش، در تضاد با اصول اساسی حقوق بین‌الملل قرار دارد.» ایروانی همچنین در بند پایانی توضیحاتش با تاکید بر «تعهد ایران به دیپلماسی و تعامل سازنده»، یادآور شد که «دیپلماسی واقعی نمی‌تواند در فضای تهدید و فشار پیش رود» و نوشت: «اگر فرانسه و شرکای آن واقعا به‌دنبال راه‌حلی دیپلماتیک هستند، باید دست از تهدید برداشته و به حقوق حاکمیتی کشورها تحت حقوق بین‌الملل احترام بگذارند.»
تاکید واشنگتن بر اهمیت مذاکره با تهران
در شرایطی که باوجود برخی تحرکات نامعقول از سوی برخی طرفین برجام، درمجموع به نظر می‌رسد تقریبا تمامی طرفین توافق سال 2015 میلادی اعم از ایران، روسیه و چین به‌ عنوان دو قدرت شرقی عضو شورای امنیت، سه کشور اروپایی عضو برجام و حتی آمریکا خواستار دستیابی به توافق مجدد هستند.
به‌ ویژه آنکه حالا مقام‌های کاخ سفید به‌‌عنوان نمایندگان تنها کشوری که از برجام خارج شده نیز بر اهمیت مذاکراتی که هم‌اکنون با میانجیگری عمان در جریان است، تاکید دارند. چنانکه استیو ویتکاف فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور در غرب آسیا و رییس تیم مذاکره‌کنندگان ایالات متحده همین دیروز در جریان گفت‌وگویی که به بهانه پایان 100روز نخست دوران ریاست‌جمهوری ترامپ انجام شد، از دیدارهای خود با مقام‌های ایرانی به‌ عنوان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دولت ترامپ در حوزه سیاست خارجی یاد کرد و گفت: «من با عباس عراقچی، وزیر امورخارجه ایران دیدار کردم و احساس من نسبت به این دیدار، این بود که مهم و بزرگ است. احساسم این بود که من مسوول و امانتدار هستم و در حال انجام کاری بزرگ‌تر از خودم، مجددا به نمایندگی از دولت آمریکا و رییس‌جمهور ترامپ هستم تا چیزی که می‌خواهیم را به دست آوریم.» همزمان مایک والتز، مشاور امنیت ملی دولت ترامپ نیز در گفت‌وگویی درباره برنامه هسته‌ای ایران و تلاش‌های دیپلماتیک اخیر از سوی تهران و واشنگتن در این خصوص اظهارنظر کرده و گفته که رییس‌جمهور آمریکا درباره به نتیجه‌ رساندن اقدامات دیپلماتیک پیرامون برنامه هسته‌ای ایران جدی است.
طرح این مواضع به ‌ویژه از سوی این عضو کابینه که به‌ عنوان یکی از جدی‌ترین مخالفان برجام و هرگونه مذاکره با ایران شناخته می‌شود و همواره بر لزوم اقدام نظامی علیه ایران تاکید کرده، نشان از این دارد که ظاهرا طیفی از اعضای دولت ترامپ که همسو با او، بر راهکار دیپلماتیک اصرار دارند، دست برتر را در اختیار دارد.
مسیر مذاکرات تهران-واشنگتن
از رم می‌گذرد
به هر تفسیر هم‌اکنون ایران و آمریکا پس از برگزاری سه دور مذاکره و یک نشست فنی-کارشناسی، در حالی خود را برای دور چهارم این مذاکرات به میزبانی رم آماده می‌کنند که بنابر اعلام وزارت خارجه عمان به‌ عنوان طرف میانجی در این مذاکرات، چهارمین دور از گفت‌وگوها شنبه‌ آینده انجام خواهد شد؛ مذاکراتی که به‌ ویژه با توجه به آنکه به فاصله کمتر از 24‌ساعت پس از دیدار معاونان وزیر امور خارجه ایران و معاونان وزیران خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان برگزار خواهد شد، از اهمیتی بیش از سه دور مذاکره قبل برخوردار خواهد بود. با این همه اما باید منتظر ماند و دید که در روزهای آینده چه اخباری از رم مخابره می‌شود و مسیر مذاکرات ایران و آمریکا به چه سمت و سویی پیش
خواهد رفت!