رازهای مختارنامه فاش شد

گروه فرهنگ و هنر‌- سریال «مختارنامه» در حالی چهارده ساله شده که کماکان برخی از حواشی این مجموعه تلویزیونی نقل محافل رسانه‌ای می‌شود؛ از دستمزد بالایی که جمشید هاشم‌پور پیشنهاد می‌دهد تا شرط عجیبی که هدیه تهرانی برای نقش جاریه می‌گذارد.
امسال می‌توانیم «مختارنامه» را سریال 14‌ساله تلویزیون بخوانیم چراکه سال 89 بود که اثر داود میرباقری از شبکه یک سیما پخش شد. سال‌های بعد در شبکه‌های ایرانی و خارجی روی آنتن رفت و مورد استقبال بسیاری از مخاطبان قرار گرفت، حتی در مسیر راهپیمایی اربعین تصاویر سریال مختارنامه چه نقش‌های مثبت و چه منفی به ‌روی بیلبوردها نقش بسته بود.
بازیگرانش از بازتاب‌های میدانی و مردمی‌اش بارها گفته‌اند که چطور مخاطب با این نقش‌ها ارتباط برقرار کرده است، مثلا کتک خوردن بازیگر شمر (محمد فیلی)، برخورد با ابن‌زیاد و حرمله (فرهاد اصلانی- انوش معظمی) در خیابان همه نشان می‌دهد که مردم این شخصیت‌پردازی‌های درست را قبول کرده‌اند. سریال «مختارنامه» دیگر نیاز به معرفی ندارد، به‌ واسطه بازپخش‌های مکرر همه با پلان‌ها، سکانس‌ها و حتی دیالوگ‌هایش آشنا هستند، حتی بسیاری از شبیه‌خوانی‌ها، تعزیه‌ها و نمایش‌های خیابانی، به سبک و سیاق شخصیت‌پردازی‌های «مختارنامه» روی صحنه رفتند و کار کردند. بسیاری از ابن‌زیادی که فرهاد اصلانی خلق کرد تا مختاری که فریبرز عرب‌نیا به رخ کشید، الگو گرفتند. هنوز هم بسیاری دوست دارند سریالی یا فیلمی درباره امام حسین(ع) بسازند چون آثار در این حوزه انگشت‌شمارند. «رستاخیز» را احمدرضا درویش خلق کرده است و داود میرباقری «مختارنامه» را برای تلویزیون به یادگار گذاشت و این روزها که «شور عاشقی» را داریوش یاری بعد از تجربه «کربلا جغرافیای یک تاریخ» این بار با یک فیلم سینمایی عاشورایی برگشت؛ کاری که در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و حالا در این روزها رنگ پرده نقره‌ای را به خودش دید اما با این اوصاف، عاشورا و واقعه کربلا ابعاد پیدا و پنهان و گفتنی‌های بسیار برای آیندگان و نسل‌ها دارد، مخصوصا جنایت‌های یزیدیان بعد از شهادت امام حسین(ع) و اسارت اهل‌بیت(ع) که می‌تواند دستمایه آثار فرهنگی و هنری فاخری شود.
در جریان تماشای دوباره این سریال، چند حاشیه هم در محافل رسانه‌ای و صفحات مجازی مطرح می‌شود؛ یکی از مهم‌ترین این حواشی به ماجرای حضور هدیه تهرانی در سریال «مختارنامه» برمی‌گردد؛ او یکی از بازیگرانی بوده که بازی در سریال «مختارنامه» و نقش جاریه به او پیشنهاد می‌شود اما با شرطی که می‌گذارد در نهایت کنار گذاشته می‌شود. اصل منبع خبر ظاهرا به کتاب «پرونده مختارنامه» برمی‌گردد که رضا استادی به عنوان روابط عمومی سریال آن را به نگارش درآورده است و اردیبهشت سال جاری نیز در نمایشگاه کتاب عرضه شد. طی چند روز اخیر هم به نقل از رسانه‌های مختلفی این روایت دست‌به‌دست شد. این روایت در کتاب از بخش «درباره بازیگرانی که اسم‌شان آمد اما خودشان نیامدند» نقل شده که در آن به اسامی چون جمشید هاشم‌پور، رضا بابک، علیرضا شجاع‌نوری، فرامرز قریبیان، عزت‌الله انتظامی و… اشاره می‌شود که قرار بوده در سریال «مختارنامه» به ایفای نقش بپردازند.
هدیه تهرانی نیز از جمله افرادی بوده که نامش مطرح شده است اما در نهایت در جمع بازیگران سریال قرار نگرفت. در این روایت اینطور آمده است که هدیه تهرانی دستمزد معقول 75میلیون تومانی برای کل نقش پیشنهاد می‌دهد و حتی بعد از چک و چانه 2میلیون تومان هم تخفیف می‌دهد. بنا به ادعای کتاب، هدیه تهرانی بدون خواندن فیلمنامه نقش جاریه را می‌پذیرد، فقط به شرط اینکه محمدرضا شریفی‌نیا در سریال حضور نداشته باشد اما شریفی‌نیا به میرباقری ذهنیت داده که بازیگری مثل تهرانی باید مجانی در «مختارنامه» بازی کند. در نهایت این همکاری ممکن نمی‌شود و نقش به ماه‌چهره خلیلی می‌رسد که او با مبلغی در حدود 37میلیون تومان این نقش را بازی می‌کند.

جمشید هاشم‌پور و دیگران
در صفحه 81 کتاب می‌خوانیم: «میرباقری بر حسب عادت همیشگی که نقش‌ها را بر اساس بازیگران می‌نویسد، فیلمنامه مختارنامه را هم براساس شخصیت جمشید هاشم‌پور نوشته بود… بازیگری که طبق روایت افراد مختلف، از زمان فیلمبرداری «مسافر ری»، میرباقری خطاب به او گفته بود که قرار است نقش سلمان را او ایفا کند و حالا با جایگزینی مختار به جای سلمان، هاشم‌پور می‌توانست مختارِ میرباقری باشد. هاشم‌پور برای بازی در این نقش درخواست دستمزد 140میلیون تومانی می‌کند (تقریبا ماهی 15میلیون تومان) که به گفته نویسنده رقم بسیار بالایی بود و تلویزیون نمی‌خواست با پرداخت این رقم مسبب افزایش دستمزد بی‌رویه بازیگران باشد. میرباقری دستمزد بالای درخواستی هاشم‌پور را به سنگ بزرگی تعبیر کرده که پیش پای گروه می‌اندازد و می‌رود. به اعتقاد میرباقری، هاشم‌پور مقهور حجم بالای فیلمنامه و مدت طولانی تولید آن می‌شود و با درخواست دستمزد بالا کاری می‌کند که سازندگان سراغش نروند. عرب‌نیا تقریبا نصف دستمزد هاشم‌پور را برای این نقش می‌گیرد، چیزی در حدود ماهانه 6میلیون و 500‌هزار تومان. فرامرز قریبیان که در سال 1362 نقش قیس بن مسهر را در فیلم «سفیر» بازی کرده، یکی دیگر از گزینه‌های نقش مختار است که به دلیل سن بالا و اینکه نمی‌تواند طولانی‌مدت اسب‌سواری کند، از میان گزینه‌ها کنار گذاشته می‌شود.
عزت‌الله انتظامی قرار بود نقش شوهر خواهر مختار را بازی کند که سن و سال بالایش- در آن مقطع 80 سال- اجازه این کار را نداد و جمشید شاه‌محمدی این نقش را ایفا کرد. نقش رییس شرطه‌های کوفه به او پیشنهاد شد، اما با این استدلال که همین نقش را در «معصومیت ازدست‌رفته» بازی کرده، نپذیرفت. او نقشی طولانی‌تر می‌خواست و در آخر حسین خانی‌بیک نقش را گرفت.