راز بقا در بحران‌های اقتصادی

سیدمجید الهی، سیده‌مرضیه حسینی و معصومه رحمانی- تجربیات بحران اقتصادی اروپا در سال2008 نشان داد که دارایی‌های نامشهود شرکت‌ها همچون مهارت، تجربه و دانش‌ کارکنان، از آنها در مقابل ورشکستگی محافظت کرد. همین مساله سبب شد شرکت‌ها دارایی‌هایی چون توانایی فردی برای یادگیری، خلاقیت و خلق و ادغام دانش‌های عملی را به‌عنوان منابع مزیت‌های رقابتی قرار دهند. مطالعات نشان داده است که شرکت‌های کوچک علاوه‌بر اثری که بر رشد اقتصادی دارند، نسبت‌به شرکت‌های بزرگ‌تر توانایی بالاتری برای تغییر و نوآور بودن دارند. درگاه خدمات‌رسانی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در آمارنامه کامل عملکرد سازمان تا پایان خرداد سال1402 تعداد واحدهای بهره‌برداری رسیده را بیش از 50000واحد اعلام کرده که حاکی از اهمیت و نقش این شرکت‌ها در اقتصاد کشور است. از سویی نرخ شکست محصول جدید بسیار بالا و منابع شرکت‌های کوچک بسیار محدود است که آنها را فوق‌العاده آسیب‌پذیر می‌سازد. ازاین‌رو هدف اصلی این مطالعه بررسی اثر استراتژی‌های یادگیری بر خلاقیت، نوآوری و عملکرد محصول جدید شرکت‌های کوچک صنعتی در شهرک صنعتی پایتخت تعیین ‌شده است. به‌همین منظور برای تعیین روابط میان این متغیرها از مدل‌یابی معادلات ساختاری و رویکرد کمترین مربعات جزئی استفاده شد. نتایج این پژوهش از بررسی 473شرکت این شهرک نشان داد که استراتژی یادگیری اکتشافی بر هر دو نوع خلاقیت بداهه و ترکیبی اثر مثبت و معنی‌داری دارد و به‌طور غیرمستقیم بر نوآوری و عملکرد محصول جدید اثر می‌گذارد. استراتژی یادگیری بهره‌بردارانه ‌تنها بر خلاقیت بداهه اثر می‌گذارد. خلاقیت بداهه نه‌تنها اثر قابل‌توجهی بر خلاقیت ترکیبی دارد بلکه هر دوی این خلاقیت‌ها اثر مثبت و معنی‌داری بر نوآوری و عملکرد محصول جدید این شرکت‌ها دارند.
استراتژی‌های یادگیری اصلی مورد بررسی در این مطالعه کدامند و چگونه تعریف می‌شوند؟
این مطالعه بر دو استراتژی یادگیری اصلی تمرکز دارد: یادگیری اکتشافی و یادگیری استثماری. یادگیری استثماری شامل تصفیه و بهبود دانش و فرآیندهای موجود در سازمان برای افزایش بهره‌وری است. یادگیری اکتشافی شامل جست‌وجوی دانش و فرصت‌های جدید خارج از سازمان است که معمولا با ریسک‌پذیری و آزمایش همراه است تا ایده‌ها و راه‌حل‌های نوآورانه کشف شوند.
یادگیری اکتشافی چگونه بر خلاقیت و نوآوری در شرکت‌های کوچک تاثیر می‌گذارد؟
مطالعه نشان داد که استراتژی یادگیری اکتشافی تاثیر مثبت و قابل‌توجهی بر خلاقیت استثماری و ترکیبی دارد. یادگیری اکتشافی محیطی را ایجاد می‌کند که در آن کارکنان بیشتر احتمال دارند ایده‌های جدید تولید کرده و دانش موجود را با روش‌های جدید ترکیب کنند که منجربه نوآوری و بهبود عملکرد محصولات جدید می‌شود.
تفاوت بین خلاقیت استثماری(بداهه) و خلاقیت ترکیبی چیست؟
خلاقیت بداهه خلاقیتی است که در لحظه و به‌طور غیرمنتظره رخ می‌دهد، در حالی که خلاقیت ترکیبی شامل ترکیب منابع موجود برای خلق چیزی جدید است. خلاقیت بداهه نتیجه بینش و خودانگیختگی بوده و یک ظرفیت یادگیری است که قابل مدیریت در سازمان است. خلاقیت ترکیبی ترکیب منابع و ایده‌های موجود است و به‌عنوان سطح پایین‌تری از خلاقیت شناخته می‌شود.
استراتژی‌های یادگیری چگونه بر عملکرد محصولات جدید در شرکت‌های کوچک صنعتی تاثیر می‌گذارند؟
استراتژی‌های یادگیری اکتشافی بر خلاقیت و نوآوری تاثیر می‌گذارند و بهبود عملکرد محصولات جدید را به‌همراه دارند. این مطالعه تاکید می‌کند که با تعادل بین اکتشاف و بهره‌برداری، شرکت‌های کوچک می‌توانند رقابت‌پذیر بمانند و به‌طور موثر محصولات جدید موفق را به بازار معرفی کنند.
روش‌شناسی تحقیق در این مطالعه چیست و چرا انتخاب شده است؟
این تحقیق از روش‌شناسی نظرسنجی همبستگی استفاده کرده و به‌طور خاص برای هدف تحقیق طراحی شده است. از مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شده که برای بررسی روابط بین متغیرهای پنهان مناسب است. انتخاب PLS به‌دلیل قدرت و مناسب بودن آن برای تحلیل داده‌های مقطعی از یک دوره زمانی خاص بوده است.
شرکت‌کنندگان در تحقیق چه کسانی هستند و داده‌ها از کجا جمع‌آوری شده‌اند؟
جمعیت هدف این تحقیق شامل مدیران شرکت‌های کوچک صنعتی در شهرک صنعتی پایتخت است که به سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران وابسته هستند. داده‌ها از 473 شرکت در این شهرک صنعتی جمع‌آوری شده است.
اهمیت یادگیری سازمانی چیست و چرا به نقطه تمرکز محققان تبدیل شده است؟
یادگیری سازمانی به‌دلیل نیاز صنایع به انعطاف‌پذیری و پاسخگویی در محیطی که به‌سرعت در حال تغییر است، به نقطه تمرکز تبدیل شده است. تجربیات در دوران بحران‌های اقتصادی نشان داده که دارایی‌های غیرملموس مانند توانمندی‌های کارکنان در یادگیری، خلاقیت و نوآوری اهمیت زیادی دارند. یادگیری سازمانی به شرکت‌ها کمک می‌کند به‌طور موثر خود را سازگار کنند، نوآوری ایجاد کنند و مزیت رقابتی خود را حفظ کنند.
محدودیت‌های این مطالعه چیست و چه جهت‌های تحقیقاتی آینده پیشنهاد شده است؟
محدودیت‌ها شامل تمرکز بر یک شهرک صنعتی خاص و استفاده از داده‌های مقطعی است. تحقیق‌های آینده باید تاثیر استراتژی‌های یادگیری بر نوآوری در شرکت‌های با اندازه‌های مختلف و در صنایع مختلف (خدمات و صنعتی) را بررسی کرده و مطالعات طولی برای مشاهده تغییرات در طول زمان انجام دهند. همچنین، بررسی بیشتر در مورد روابط بین استراتژی‌های یادگیری اکتشافی و استثماری پیشنهاد می‌شود.
* این مطلب از مقاله‌ای با عنوان «استراتژی‌های یادگیری، نوآوری و عملکرد محصولات جدید در شرکت‌های کوچک صنعتی» استخراج شده است