راند سوم مذاکرات در عمان

گروه سیاسی- دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا در حالی از صبح امروز (شنبه ٦ اردیبهشت‌ماه) با میانجیگری و میزبانی عمان در مسقط پایتخت این کشور آغاز شد که دور دوم این مذاکرات نیز شنبه هفته گذشته با میانجیگری طرف عمانی اما به میزبانی رم ایتالیا برگزار شده بود. با این همه اما دور سوم این مذاکرات در حالی از صبح امروز در سطح سیاسی و با حضور هیات‌های رسمی ایران و آمریکا با میانجیگری عمانی‌ها آغاز به کار کرد که وزیر امور خارجه ایران عصر دیروز به‌منظور شرکت در این دور از مذاکرات وارد مسقط شد.
سفر عراقچی به مسقط
سیدعباس عراقچی که در هنگام ورود به مسقط، مورد استقبال شماری از مقام‌های وزارت خارجه عمان و سفیر ایران در این کشور عربی قرار گرفت، در روزهای پیش از عزیمت به عمان و در حالی که هیات‌های کارشناسی ایران و آمریکا با حضور در عمان، گفت‌وگوهای کارشناسی را آغاز کرده بودند، در سفری مهم راهی پکن شده بود. این در حالی است که بنابر برنامه‌ریزی صورت ‌گرفته توسط میزبان عمانی و همچنین توافق ایران و آمریکا، امروز شنبه نشست‌های کارشناسی و گفت‌وگوهای غیرمستقیم وزیر امور خارجه ایران با استیو ویتکاف نماینده ویژه رییس‌جمهور آمریکا برگزار خواهد شد. همزمان براساس آنچه رسانه‌ها اعلام کردند، ریاست تیم کارشناسی و فنی آمریکا در این مذاکرات برعهده مایکل آنتون یکی از مشاوران ارشد دونالد ترامپ رییس‌جمهور آمریکاست. همچنین تیمی متشکل از اعضای ارشد وزارت خارجه و خزانه‌داری آمریکا نیز آنتون را همراهی می‌کند. این در حالی است که ریاست تیم فنی و کارشناسی ایران برعهده مجید تخت‌روانچی و کاظم غریب‌آبادی، دو تن از معاونان ارشد وزیر خارجه است.
بنابر اعلام منابع رسمی، اولین دور از مذاکرات فنی و کارشناسی ایران و آمریکا نیز امروز شنبه در مسقط و به‌صورت غیرمستقیم برگزار خواهد شد. این در حالی است که سومین دور گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا به ریاست سیدعباس عراقچی و ویتکاف با میانجیگری بدر البوسعیدی وزیر خارجه عمان برگزار می‌شود. بنابر برنامه‌ریزی انجام شده، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران عصر دیروز پس از ورود به مسقط با همتای عمانی خود نیز دیدار و رایزنی کرد.
سفر عراقچی به پکن پیش از آغاز مذاکرات مسقط
چنانکه اشاره شد عباس عراقچی در روزهای پایانی هفته گذشته و پیش از آغاز دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط، در سفری مهم راهی پکن شد و با مقام‌های چین به گفت‌وگو پرداخت. عراقچی که در روزهای منتهی به دور دوم این مذاکرات در رم ایتالیا نیز در سفری دو روزه به مسکو رفته بود و با رییس‌جمهور و وزیر امور خارجه روسیه گفت‌وگو کرده بود، عصر جمعه نیز در حالی تهران را مقصد مسقط ترک کرد که در روزهای پایانی هفته گذشته به پکن رفته بود. سفری که از قضا سفیر جمهوری اسلامی در پکن از برخی جزئیاتش گزارش داد و در حساب کاربری شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) نوشت: «در دیدار وزیر خارجه کشورمان با عضو دائمی دفتر سیاسی حزب و معاون اول نخست وزیر چین، آخرین وضعیت همکاری‌ها در چارچوب مشارکت جامع راهبردی ایران و چین و تسریع در اجرای برنامه همکاری جامع ۲۵ ساله مورد تبادل نظر قرار گرفت.» محسن بختیار همچنین یادآور شد: «سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که به دعوت رسمی همتای چینی خود به پکن سفر کرده، صبح چهارشنبه و در تالار بزرگ خلق، با دینگ شوئه‌شیانگ عضو کمیته دائمی دفتر سیاسی حزب کمونیست چین و معاون اول نخست‌وزیر این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد.»
این در حالی بود که علی شمخانی، دبیر پیشین شورای‌عالی امنیت ملی و مشاور سیاسی رهبری نیز روز گذشته در توئیتی به ارزیابی مذاکرات ایران و آمریکا در آستانه دور سوم این گفت‌وگو پرداخت و نوشت: «پرونده‌های اصلی ‎ترامپ بعد از ۱۰۰روز بلاتکلیف هستند: یمن، غزه، اوکراین، جنگ تعرفه‌ها و کسری بودجه.» شمخانی در عین حال اضافه کرد: «مذاکرات مسقط می‌تواند فرصتی برای‌ موفقیت مشترک باشد؛ بر پایه شفافیت (تضمین عدم انحراف)، توازن (رفع همه تحریم‌ها) و قانون‌گرایی (غنی‌سازی در چارچوب حقوق بین‌الملل)»
خوش‌بینی ترامپ به توافق تهران-واشنگتن
این موضع‌گیری توئیتری شمخانی در حالی بود که همزمان دونالد ترامپ نیز به مناسبت صدمین روز آغاز ریاست‌جمهوری‌اش با مجله تایم به گفت‌وگو نشست و در بخشی از سخنانش در این گفت‌وگوی مطبوعاتی با اشاره به مساله ایران و مذاکرات مسقط گفت که باور دارد توافق میان آمریکا و جمهوری اسلامی ایران ممکن است و واشنگتن با تهران به توافق خواهد رسید. رییس‌جمهور ایالات متحده بر این اساس تصریح کرد: «فکر می‌کنم که با ایران به توافق خواهیم رسید.» او در حالی بلافاصله مدعی شد «هیچ‌کس به جز من نمی‌توانست این کار را انجام دهد!» که در بخش دیگری از مصاحبه در پاسخ به این پرسش که آیا برای دیدار با مسعود پزشکیان یا رهبر انقلاب ایران آمادگی و تمایل دارد، گفت: «حتما .»
رییس‌جمهور آمریکا همچنین این ادعا را که مانع از اقدام نظامی رژیم صهیونیستی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران شده، تکذیب کرد و گفت: «من جلویشان را نگرفتم بلکه از تسهیل شرایط خودداری کردم، چون باور داریم می‌توانیم توافق کنیم، امیدوارم که بتوانیم.» او در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی پای آمریکا را به جنگ با ایران باز کند، گفت که حتی اگر اسرائیل با ایران وارد جنگ شود، ایالات متحده به این جنگ «کشیده نخواهد شد.» ترامپ سپس تصریح کرد که منظورش از عدم کشیده شدن به جنگ، درگیری ناخواسته و بدون تمایل است. او گفت: «به جنگ کشیده نمی‌شویم اما اگر توافق حاصل نشود، ممکن است کاملا مشتاقانه وارد جنگ شویم و رهبری گروه را برعهده خواهم داشت.»
پیشنهاد عراقچی به اروپا؛ دیپلماسی
همزمان سید عباس عراقچی نیز در موضعی که پیش از عزیمت به مسقط ازطریق شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد، با اشاره به اینکه «روابط ایران با سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان، بریتانیا) در سال‌های اخیر فرازو‌نشیب‌هایی داشته است»، نوشت: «چه بخواهیم چه نخواهیم، این روابط در حال حاضر در وضعیت نشیب است. چرا؟ هر طرف روایت خاص خود را دارد. به نظر من، سرزنش کردن کاری بیهوده است. آنچه که اهمیت دارد این است که وضعیت کنونی برای هر دو طرف باخت-باخت است.» او اضافه کرد: «سپتامبر گذشته در نیویورک، زمانی که با وزیران امور خارجه سه کشور و دیگر همتایان اروپایی دیدار کردم، پیشنهاد گفت‌وگو دادم. گفتم بیایید به‌جای تقابل، همکاری را انتخاب کنیم، نه فقط در موضوع هسته‌ای بلکه در هر زمینه دیگری که منافع و نگرانی‌های مشترک داریم. متاسفانه آنها راه سخت را انتخاب کردند.» عراقچی با بیان اینکه «بار دیگر دیپلماسی را پیشنهاد می‌کنم»، گفت: «پس از رایزنی‌های اخیرم در مسکو و پکن، آماده‌ام تا گام اول را با سفر به پاریس، برلین و لندن بردارم. پیش از آغاز گفت‌وگوی غیرمستقیم با آمریکا نیز آماده این کار بودم اما سه کشور اروپایی نخواستند.» او تصریح کرد: «اکنون توپ در زمین اروپایی‌هاست. آنها این فرصت را دارند که خود را از نفوذ «گروه‌های ذی‌نفع خاص» رها کنند و مسیری متفاوت را شکل دهند. نحوه عمل ما در این مقطع حساس، احتمالا افق آینده‌ را مشخص خواهد کرد.»
دیدار مشترک تهران، پکن و مسکو با دبیرکل آژانس
اما در حالی دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا به میزبانی مسقط از روز شنبه آغاز به کار کرد که در روزهای پایانی هفته گذشته رافائل گروسی مدیرکل آژانس در دیداری مشترک با رضا نجفی نماینده ایران در آژانس، میخائیل اولیانوف نماینده روسیه و لی سونگ نماینده دائم چین دیدار کرد. دیداری نماینده چین آن را مثبت ارزیابی کرد و یادآور شد که پکن از نقش سازنده آژانس در پیشبرد حل‌وفصل سیاسی و دیپلماتیک مساله هسته‌ای ایران حمایت می‌کند. این در حالی بود که چین، روسیه و ایران در این نشست تاکید کردند که تعامل سیاسی و دیپلماتیک مبتنی بر احترام متقابل، تنها راه‌حل عملی و قابل اتکا برای حل مساله هسته‌ای ایران است. سه کشور توافق کردند که آژانس و مدیرکل آن از توانایی‌ها و تخصص لازم برای ایفای نقشی سازنده در این مسیر برخوردارند، به‌نحوی که بتوانند از تلاش‌های دیپلماتیک حمایت کرده و رویکردی مثبت و عملی برای حل‌وفصل موضوع اتخاذ کنند. سرگئی لاوروف، وزیر امورخارجه روسیه نیز در سخنانی که روز چهارشنبه هفته گذشته مطرح کرد، یادآور شد که کشورش از تلاش‌های واشنگتن و تهران در جریان مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای ایران حمایت می‌کند. سرگئی لاوروف که به ازبکستان سفر کرده بود، در جمع خبرنگاران گفت: «ما از تلاش‌های تهران و واشنگتن در چارچوب مذاکرات دوجانبه برای یافتن راه‌هایی برای حل موضوع هسته‌ای ایران حمایت می‌کنیم که ثبات را نه‌تنها در منطقه خلیج‌فارس بلکه در خاورمیانه و به‌طور کلی در مناطق مجاور تقویت می‌کند.» همزمان میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین پیش از این با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس از موضع شفاف ایران در گفت‌وگوها با آمریکا استقبال کرد و نوشت: «موضع ایران روشن است. متاسفانه نمی‌توانیم از همین تعریف در مورد موضع آمریکا استفاده کنیم. باید صبر کنیم اما نمی‌توانیم هم برای مدت طولانی صبر کنیم.»