راهبردهای دیپلماسی برای مقابله با آمریکا

آمریکا در جدیدترین اقدام خود تحریم‌هایی را در سنا تصویب کرده است که در حقیقت تحریم‌های جدیدی نیست. آمریکایی‌ها در برجام تحریم‌هایی را که در حوزه هسته‌ای بود، برداشتند و تحریم‌ها در حوزه‌های موشکی، حقوق بشر و حمایت از تروریسم را جمع‌آوری و به صورت یک بسته کامل تصویب کرده‌اند تا آن را اجرا کنند. برجام یک روح و یک جسم دارد. بنابراین این تحریم‌ها به روح برجام می‌تواند ضربه بزند اما بعید است اروپایی‌ها به راحتی پایشان را عقب بکشند مگر اینکه اروپا و آمریکا در پشت پرده به توافق سطح بالایی با هم برسند.
آمریکایی‌‌ها به دنبال این هستند که برجام را هوا کنند. رییس‌جمهور آمریکا در آخرین توئیت خود می‌گوید اگر دست من بود، همان ۱۸۰ روز برجام را هوا کرده بودم. منتها آمریکایی‌ها نمی‌خواهند این کار به دست خودشان انجام شود بلکه می‌خواهند ایران را آنقدر تحت فشار قرار دهند که به نحوی برجام را نقض کند و این موقع است که اتحادی که بین اروپا، روسیه و چین بوده شکسته می‌شود و آنها مجبور می‌شوند دوباره از آمریکایی‌ها حمایت کنند چراکه ایران برجام را نقض کرده است.
یکی از راهبردهای دیپلماسی ما برای مقابله با آمریکا در برابر این تحریم‌ها این است که زمین بازی را عوض کنیم به این معنی که در حوزه‌ای بازی کنیم که طرف مقابل نقطه ضعف دارد. به طور مثال یکی از نقاطی که ایران می‌تواند روی آن کار کند، سوریه است که با حضور روس‌ها و اتحادی که ایران دارد، می‌تواند به آمریکا فشار آورد و امتیاز بگیرد. همچنین ایران می‌تواند در کشورهایی مثل یمن و عراق به آمریکا فشار آورد. وقتی زمین بازی را عوض کنیم، آمریکایی‌ها مجبور می‌شوند در نقاط دیگری به ما امتیاز دهند.
دومین راه‌حل این است که ایران به این ماجرا ابعاد جهانی دهد. به طور مثال وقتی اروپایی‌ها ارتباط بیشتری با ایران برقرار می‌کنند و قراردادهای سنگین با ما می‌بندند، دیگر خیلی دشوار است که بتوانند از آمریکایی‌ها حمایت کنند. به عنوان نمونه همین قراردادی که ایرباس برای فروش ۱۰۰ هواپیما با ایران بسته است یا توتال که کشور فرانسه در ایران سرمایه‌گذاری کرده است، این کشورها به یکباره نمی‌توانند قراردادهای میلیاردی سنگین خود را به بهانه اینکه آمریکا می‌خواهد با ایران سرشاخ شود، متوقف کنند.
سومین مورد این است که ایران بتواند انسجام ذاتی خود را حفظ کند چراکه در خاورمیانه کشورمان تنها کشوری است که انسجام ذاتی‌ دارد. ایران با همه کم و کاستی‌هایش یکی از مردم‌سالارترین کشورهای خاورمیانه است. اگرچه ایده‌آل، مردم‌سالاری نیست اما در منطقه خاورمیانه که برخی کشورها که پادشاه‌شان همه‌کاره است برعکس در ایران انتخاباتی برگزار می‌شود که ۲۴ میلیون نفر رای می‌دهند و این مساله از اهمیت زیادی برخوردار است.
آمریکایی‌ها برخلاف ادعایی که می‌کنند، از کشورهای مردم‌سالار و دموکرات بسیار زیاد می‌ترسند.
در طول تاریخ اگر نگاه کنید، آمریکا از حکومت‌های مردم‌سالاری همچون دکتر مصدق در ایران یا حکومت آلنده در شیلی ترسیده و آنها را با کودتا و عملیات پنهانی سرنگون کرده است چراکه جرات نمی‌کند رو در روی این دموکراسی قرار گیرد. بنابراین ایران با تقویت حکومت مردم‌سالارانه به‌عنوان سومین راهبرد دیپلماسی می‌تواند از فشارهای آمریکا مصون بماند.
* کارشناس مسایل بین‌الملل