12 - 01 - 2023
راهبرد دیپلماسی دولت، پاشنه‌آشیل سیاست خارجی
صحت‌وسقم استعفای وزیر امور خارجه و یافتن پاسخ این معما، شاید مهم‌ترین پرسشی بود که روز گذشته خبرنگاران حاضر در حیاط دولت سعی در یافتن پاسخی برای آن داشتند؛ پاسخی که البته مطابق انتظار کوتاه بود و ناظر بر نفی و تکذیب این شایعه. اما آنچه به شکل‌گیری چنین شایعه‌ای در ارتباط با آینده شغلی یکی از مهم‌ترین اعضای کابینه دولت سیزدهم انجامید، شاید از مهم‌ترین و بحث‌برانگیزترین مسائلی باشد که در این روزها و هفته‌ها مورد توجه افکار عمومی و ناظران صحنه سیاست ایرانی قرار گرفته است. حسین امیرعبداللهیان که معمولا در حاشیه نشست هفتگی هیات دولت، از در پشتی کاخ ریاست‌جمهوری خارج می‌شود و کمتر به یاد داریم با عبور از مسیری که خبرنگاران پیشاپیش منتظر حضور وزیران و اعضای دولت هستند، پاسخگوی پرسش‌های آنان باشد، روز گذشته احتمالا با قصد قبلی در جمع خبرنگاران حاضر شد و آنچه که در خصوص کناره‌گیری و استعفایش از ادامه همکاری با دولت مطرح شده بود را «قویا» تکذیب کرد. امیرعبداللهیان که از چند روز پیش و در پی اقدام عجیب برخی مقام‌های عراقی و البته نخست‌وزیر این کشور در به کار بردن نامی مجعول به جای «خلیج‌فارس»، بار دیگر هدف انتقاد
افکار عمومی و ناظران قرار گرفته بود، روز گذشته ابتدا توضیحی در خصوص واکنش کنسولی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی به این اقدام عجیب و دور از انتظار دولت عراق داد؛ توضیحی که ناظر بر «فرا خواندن سفیر عراق در تهران» و «اعلام اعتراض رسمی جمهوری اسلامی» نسبت به آنچه از سوی نخست‌وزیر و برخی از دیگر مقام‌های عراقی سر زده، بود. وزیر امور خارجه ایران گفت: «سه روز پیش سفیر عراق را فراخواندیم و اعتراض خود را در این زمینه اعلام کردیم. دیروز نیز آقای نخست‌وزیر عراق در توئیتی به نحوی مساله را جبران کرد.»
این غائله که به فاصله چند هفته پس از ماجرای همراهی دولت چین با برخی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در طرح ادعاهایی نامربوط و غیرمتعارف در خصوص مالکیت جزایر سه‌گانه آب‌های جنوبی ایران، بار دیگر دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی و مشخصا وزارت امور خارجه دولت رییسی را تحت فشار افکار عمومی قرار داده بود، در چند روز گذشته چنان عرصه را بر امیرعبداللهیان تنگ کرده بود که حتی زمزمه‌هایی در خصوص استعفای او از ادامه همکاری با دولت در قامت وزیر امور خارجه نیز به گوش رسید؛ زمزمه‌هایی که البته چندان جدی نبود اما انتقادهایی که انگیزه طرح این شایعه‌ها بود، لزوما همچون این شایعه‌ها، فاقد اهمیت نبود. شایعه‌ای که روز گذشته در نهایت وزیر امور خارجه را ناگزیر به واکنش کرد و در نتیجه او در مواجهه با پرسشی در این رابطه گفت:
«من چنین چیزی نشنیده‌ام.» این پاسخ کوتاه و البته برای خبرنگاران کافی نبود، در نتیجه امیرعبداللهیان وقتی با اصرار مجدد خبرنگاری مواجه شد که از او پرسید آیا آنچه را که درباره استعفایش از وزارت خارجه مطرح شده، تکذیب می‌کند، یا نه، باز پاسخی کوتاه داد اما نه همچون پاسخ کوتاه نخست بلکه دوپهلو و نادقیق. این‌بار وزیر امور خارجه تنها یک کلام به زبان آورد اما آن یک واژه کوتاه، آنچه را که خبرنگاران انتظار داشتند، در خود داشت و پاسخگوی ابهام‌های مطرح شده در این رابطه بود؛ چه آن‌که وزیر امور خارجه در پاسخ به آن پرسش گفت: «قویا!»
هرچه بود روز گذشته در حالی شایعه استعفای وزیر امور خارجه در حاشیه برگزاری نشست هفتگی هیات دولت «قویا» تکذیب شد که شاید همین حضور وزیر در نشست هیات وزیران می‌توانست نشان‌دهنده نادرست بودن زمزمه‌ها در خصوص پایان همکاری امیرعبداللهیان با دولت رییسی باشد. اما به جز وزیر امور خارجه دولت رییسی، چند نفر از دیگر وزیران دولت نیز در حاشیه این نشست هفتگی در حیاط کاخ ریاست‌جمهوری حاضر شده و به بعضی پرسش‌های خبرنگاران پاسخ گفتند. جواد اوجی وزیر نفت، صولت مرتضوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت، عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، حمید سجادی وزیر ورزش و جوانان، علی بهادری‌جهرمی سخنگوی دولت و محمد دهقان معاون حقوقی رییس‌جمهوری از جمله این دولتمردان بودند.
بر این اساس در حالی که وزیر بهداشت از سهمیه‌بندی در توزیع داروهای خاص سخن گفت، وزیر ارشاد نیز به پرسش خبرنگاران درباره آخرین پیگیری‌های این وزارتخانه به‌منظور آزادی برخی چهره‌های هنری و رسانه‌ای که در بازداشت به سر می‌برند، پاسخ داد. محمدمهدی اسماعیلی البته «حمایت از هنرمندانی که مشکل داشتند» را «وظیفه خود» عنوان کرد اما در عین حال گفت: «برخی فعالیت آنها ربطی به کار هنری‌شان نداشته و در اجتماع غیرقانونی شرکت کرده‌اند.» او همچنین اعلام کرد: «مشکل شمار بسیار زیادی از افرادی که دچار مشکل شدند، با همکاری دستگاه قضایی حل شد.»
همزمان سخنگوی دولت نیز در تشریح آخرین تصمیمات دولت در نشست اخیر هیات وزیران گفت: « دیروز در جلسه هیات وزیران آخرین گزارش سازمان برنامه و بودجه درباره لایحه بودجه ۱۴۰۲ ارائه شد، مجددا رای‌گیری درباره کل لایحه به عمل آمد و بعد از آن رییس‌جمهوری در مجلس حاضر شد.»
اشاره علی بهادری‌جهرمی به نشستی بود که در بخشی از آن، دولتمردان پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی مبنی بر «لایحه عضویت دولت جمهوری اسلامی ایران در ساز‌و‌کار همکاری سازمان‌های مالیاتی طرح پهنه راه» موافقت کردند؛ موافقتنامه‌ای که حال در شرایطی به تصویب هیات وزیران رسیده که ابراهیم رییسی و همراهانش در دولت پیش از این، پیوستن به این پیمان همکاری را یکی از مهم‌ترین اقدامات‌شان در راستای تحقق راهبرد مدنظرشان در حوزه سیاست خارجی عنوان می‌کردند. راهبردی مبتنی بر همکاری‌های منطقه‌ای و تعامل با همسایگان که البته این روزها به‌نحوی به پاشنه‌آشیل دولت تبدیل شده است.
تا جایی که یک روز با همراهی چینی‌ها با چند کشور حاشیه خلیج‌فارس در طرح ادعای نامتعارف در خصوص تمامیت ارضی مواجه می‌شویم و روز دیگر با خبری به‌مراتب عجیب‌تر از آن؛ اینکه دولتمردان عراقی نیز همچون برخی سردمداران کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، از تعابیر مجعول در نام بردن از «خلیج‌فارس» استفاده می‌کنند و در نهایت، آن‌طور که شخص وزیر امور خارجه دولت رییسی در حاشیه تکذیب شایعه استعفایش مورد تاکید قرار داد، مساله را در «به نحوی در یک توئیت» جبران می‌کنند!
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد