راهبرد دیپلماسی و میدان

گروه سیاسی- مسعود پزشکیان که در روزهای پایانی هفته‌ای که گذشت، در نخستین سفر خارجی خود به‌عنوان رییس‌جمهور ایران راهی عراق شد. در جریان این سفر علاوه‌بر دیدارهای رسمی با نخست‌وزیر، رییس‌جمهور، روسای مجلس و دستگاه قضایی عراق و امضای اسناد همکاری مشترک، با شماری از تجار و ایرانیان ساکن عراق نیز دیدار کرد. او که به دعوت رسمی محمد شیاع‌السودانی، نخست‌وزیر عراق و در راس هیات بلندپایه سیاسی و اقتصادی، به منظور سفری سه‌روزه عازم بغداد شد، پیش از ترک تهران در پاویون فرودگاه مهرآباد ضمن تشریح اهداف اولین سفر خارجی خود، ابراز امیدواری کرد که این سفر زمینه‌ساز سفرهای بعدی به دیگر کشورهای اسلامی باشد و جمهوری اسلامی بتواند ارتباطاتش را با دیگر کشورهای اسلامی گسترش دهد. همزمان سیدعباس عراقچی نیز در این رابطه اظهارنظر کرد و با تاکید بر همراهی با رییس‌جمهور در این سفر سه‌روزه به عراق ابراز امیدواری کرد که سفر پزشکیان به عراق به عمق راهبردی روابط تهران- بغداد وسعت بیشتری بدهد و همکاری‌های دوطرف را وارد مرحله‌ای تازه کند.
پزشکیان در بدو ورود به عراق، در محل فرودگاه بین‌المللی بغداد، به شکل رسمی از سوی محمد شیاع‌السودانی مورد استقبال قرار گرفت و در دیدار با نخست‌وزیر عراق، لوحی حاوی پیام رهبری را به السودانی اهدا کرد؛ لوحی که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در آن از زحمات دولت و ملت عراق برای استقبال از زائران اربعین امام حسین(ع) تشکر و قدردانی کردند. جعفر قائم‌پناه معاون اجرایی رییس‌جمهور، محسن حاجی‌میرزایی رییس‌دفتر رییس‌جمهور، عباس عراقچی وزیر امور خارجه، عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد، فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی، محمدرضا فرزین رییس کل بانک مرکزی و مهدی سنایی معاون سیاسی دفتر رییس‌جمهور، مسعود پزشکیان را در این سفر همراهی کردند.
رییس‌جمهور ایران که در نخستین برنامه سفر خود به عراق در یادمان و محل شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی‌المهندس حاضر شد و یاد این شهیدان جبهه مقاومت را گرامی داشت، در ادامه این سفر وقتی خبرنگار شبکه رووداو از او خواست که بگوید چه پیامی برای شهروندان عراق و اقلیم کردستان دارد، به زبان کُردی پاسخ داد و گفت: «روابط میان ایران و اقلیم کردستان هم‌اکنون خوب است و با یاری خدا، برای تقویت آن تلاش می‌کنیم؛ ان‌شاءالله به اقلیم کردستان سفر و در آنجا رایزنی خواهیم کرد، برنامه ما شامل سفر به اقلیم کردستان است.»
در ادامه این سفر، مسعود پزشکیان در کاخ بغداد با عبداللطیف رشید، رییس‌جمهور عراق دیدار کرد و با تاکید بر ضرورت توجه بیشتر بر همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای، خواستار تشکیل کمیسیون‌های تخصصی بین دوکشور برای گسترش هرچه بیشتر روابط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و همچنین حرکت به سمت برداشتن مرزهای کشورهای اسلامی همانند تجربه اتحادیه اروپا شد. این در حالی بود که در ادامه این سفر، ۱۴سند همکاری در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، آموزشی، اجتماعی، هنری، رسانه‌ای، فنی- مهندسی، بازرگانی، حمل و نقل، سیاسی، ورزشی، کشاورزی و زیارتی در حضور رییس‌جمهور ایران و نخست‌وزیر عراق میان دوکشور به امضا رسید. سپس پزشکیان در نشست خبری مشترک با محمد شیاع‌السودانی، با اشاره به استفاده از فرصت‌های همکاری بین دوکشور، گفت: «در این زمینه نیازمند اجرای توافقات امنیتی بین دوکشور هستیم تا با تروریست‌ها و دشمنان مقابله کنیم؛ همان کسانی که ثبات و امنیت منطقه را به مخاطره انداختند.»
رییس‌جمهور در ادامه برنامه‌های روز اول سفر خود به عراق با فائق زیدان، رییس شورا‌عالی قضایی این کشور نیز دیدار کرد و سپس در گفت‌وگویی با نمایندگان رسانه‌ها ابراز امیدواری کرد که این سفر منجربه تقویت تجارت و ارتباطات با عراق در بستری امن شود و گفت که طبیعتاً در آن شرایط باید برنامه‌های مشترک امنیتی بین این رفت‌وآمدها شکل گیرد و در این حالت روابط اقتصادی هم می‌تواند رشد یابد. پزشکیان از تلاش‌های خود برای اصلاح ارتباطات با عراق با هدف تحقق منفعت همزمان دوکشور، خبر داد و با اشاره به دیدارهای خود با مقامات عراقی و ایرانیان حاضر در این کشور، خاطرنشان کرد: «تلاش می‌کنیم بستر را برای ارتباطات سریع‌تر، صحیح‌تر و برد- برد، در هر دوطرف (ایران و عراق)، اصلاح کنیم.»
رییس‌جمهور که در ادامه این سفر با عمار حکیم، رهبر جریان حکمت عراق دیدار کرد، همچنین در نشستی با بازرگانان و فعالان اقتصادی در این کشور، یکی از اهداف اصلی سفر خود به عراق را تسهیل مسیر فعالیت بازرگانان و تولیدکنندگان ایرانی برشمرد و گفت: «در دیدارها و رایزنی‌های صورت‌گرفته با مقام‌های ارشد عراقی توافق کردیم که یک کارگروه تخصصی برای تدوین برنامه جامع راهبردی بلندمدت میان دوکشور تشکیل شود.»‌
مسعود پزشکیان همچنین در حالی در دومین روز سفر خود با استقبال رسمی نیچروان بارزانی، رییس اقلیم کردستان عراق وارد اربیل شد که او نخستین رییس‌جمهور ایران بود که به اقلیم کردستان سفر کرد. او که پس از دیدار رییس اقلیم کردستان، با حضور در جمع خبرنگاران، از تلاش تهران و اربیل برای گسترش روابط دوجانبه خبر داد، در این رابطه گفت که ایران و اقلیم کردستان عراق باید به هم کمک کرده و بستر همکاری با یکدیگر را فراهم کنند. این درحالی بود که نیچروان بارزانی نیز تصریح کرد: «در نشست با رییس‌جمهور ایران تاکید داشتیم که به هیچ عنوان از خاک اقلیم کردستان عراق علیه جمهوری اسلامی ایران نباید استفاده شود.»
پزشکیان همچنین در ادامه روز دوم سفر خود، با مسعود بارزانی به دیدار و گفت‌وگو پرداخت و این در حالی بود که بارزانی در این دیدار نسخه‌ای از رمان تاریخی کردی «مموزین» را به پزشکیان اهدا کرد. همچنین در ادامه نشست هیات ایرانی با مقام‌های ارشد منطقه اقلیم کردستان عراق برگزار شد.
پزشکیان سپس در نشستی در جمع ایرانیان مقیم عراق شرکت کرد و در بخشی از سخنانش در این دیدار با اشاره به جنگ غزه و ماه‌ها کشتار خونین مردم ساکن باریکه غزه توسط نیروهای اسرائیلی گفت: «هر عیبی است از مسلمانی ماست؛ وگرنه در غزه اسرائیل جرات نمی‌کرد این بلا را بر سر مردم بیاورد!»
در ادامه روز دوم سفر پزشکیان به عراق، سران مذهبی و مسوولان اقلیم کردستان نیز با رییس‌جمهور ایران دیدار کردند. پزشکیان سپس با شماری از سران احزاب اقلیم کردستان عراق دیدار کرد و در ادامه راهی سلیمانیه شد. او در سلیمانیه به مزار جلال طالبانی، رییس‌جمهور فقید عراق ادای احترام کرد و سپس به‌منظور زیارت بارگاه ملکوتی علی‌ابن ابی‌طالب‌(ع) به نجف رفت و شامگاه پنجشنبه به منظور عرض ارادت و زیارت بارگاه حضرت اباعبدالله‌الحسین‌(ع) و حضرت ابالفضل‌العباس‌(ع) راهی کربلا شد.
پزشکیان روز گذشته و در نخستین برنامه روز سوم سفر خود به عراق، به منظور دیدار با نخبگان فرهنگی، مذهبی، دانشگاهی و شماری از عشایر بصره، با استقبال استاندار وارد این استان شد و این در حالی بود که سفر او به بصره به‌عنوان رییس‌جمهور ایران همچون سفر روز پنجشنبه‌ به اقلیم کردستان بی‌سابقه بود. رییس‌جمهور ایران در نشست با نخبگان، دانشگاهیان و عشایر عراق در بصره، با ابراز خرسندی بابت حضور در این نشست، خاطرنشان کرد که «شعار روشنم در دوره انتخابات در ایران براساس اعتقاد و باورم این بود که باید در کشور خود دست از اختلاف برداریم و دست به دست هم دهیم و همچنین با همسایگان با دوستی و برادری رفتار کنیم.» او در ادامه گفت: «اگر ما مسلمان‌ها با هر باوری با هم برادری کنیم، آیا اسرائیل می‌تواند مسلمانان را هر روز قتل‌عام کند؟!» پزشکیان با بیان اینکه «تفرقه، لبه آتش است»، گفت: «وقتی اختلاف ایجاد می‌کنیم، داخل آتش هستیم.» از نکات جالب‌توجه در جریان این سفر آن بود که عشایر و نخبگان بصره به‌عنوان هدیه، عبای عربی بر تن رییس‌جمهور ایران کردند. سعد العیدانی، استاندار بصره که در گفت‌وگویی با بغداد‌الیوم در این رابطه صحبت می‌کرد، در بخشی از سخنانش یادآور شد که سفر مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور ایران به این استان تاریخی است و برای مردم بصره مفاهیم بزرگی دارد.
در حالی در بخشی از دیگر برنامه‌های سومین روز سفر رییس‌جمهور ایران به عراق، سند همکاری‌های مشترک رسانه‌ای تهران و بغداد به امضای وزیران امور خارجه دوکشور رسید، بر اساس این سند دوطرف در زمینه همکاری‌ مؤسسات رسانه‌ای از طریق تشکیل کارگروهی مشترک، توسعه تولید محتوا، پوشش رسانه‌ای مراسم سالانه اربعین حسینی، تاسیس دفاتر نمایندگی رسانه‌ها در کشور مقابل، بازدید هیات‌های رسانه‌ای، مطالعات و تبادلات رسانه‌ای و تولید محتوای مشترک در حمایت از مردم مظلوم فلسطین و احقاق‌حق تاریخی آنها بر سرزمین فلسطین همکاری خواهند کرد. رییس‌جمهور سرانجام عصر روز گذشته پس از اتمام سفر رسمی سه‌روزه به عراق و حضور در ۶ شهر این کشور، بصره را مقصد تهران ترک کرد.