راهکارهای افزایش تولید طلا در کشور

سیداحمد مشکانی*- تاکنون با توجه به زون‌های ساختاری و متالورژی ایران چندین معدن طلا کشف شده داریم که در زون‌های مختلف واقع شده‌اند. در ارتباط با اینکه ما سالانه چقدر ظرفیت تولید طلا داریم باید گفت آمار دقیقی وجود ندارد ولی می‌توان بیان کرد که کشور ما در حال حاضر حدود 25 تا 30تن طلا از ذخایر استخراج می‌کند. البته مقدار این میزان با توجه به متالوژنی ایران و زون‌های ساختاری که در ایران قرار گرفته باید به مراتب بیشتر باشد اما اگر تاکنون به چنین ظرفیتی نرسیده‌ایم که بتوانیم سالانه 100تن طلا تولید کنیم به این خاطر است که ما معادن خود را خیلی خوب نشناخته‌ایم و اکتشاف شایسته و کافی انجام نداده‌ایم.
معادن بزرگی که در ایران تا به امروز فعالیت می‌کنند شامل چندین مورد هستند. به طور مثال معدن زرشوران که بزرگ‌ترین معدن حال حاضر کشور است و بعد از آن معدن آق‌دره، ساریگونی، موته و اختر‌چی و… قرار دارند که جزو بزرگ‌ترین معادن کشور هستند. با اینکه این معادن در حال تولید هستند اما میزان تولیدشان حدود 25 تا 30تن در سال است که عدد کمی است و باید بررسی کرد چه کار کنیم که میزان تولید این معادن افزایشی شود.
مساله مهم این است که ما در اکتشاف ذخایر طلا هنوز عقب هستیم و باید به طور سیستماتیک و به صورت گسترده روی معادن طلا مطالعه کرده و آنها را به بهره‌برداری برسانیم اما در این بین مسائلی هستند که باعث می‌شوند روند اکتشاف کند شود. از جمله آنها می‌توان به وضع قوانین اشاره کرد. مورد دیگر اینکه منابع طبیعی و محیط‌زیست نگاه‌شان به بخش معدن به خصوص کانسار طلا بسیار مشکل‌آفرین است بنابراین باید گفت که هماهنگی بین بخش معدن و محیط‌زیست و منابع طبیعی به آسانی در این صنعت به وجود نیامده است. هر یک از دو طرف حرف خود را زده و به سختی مجوز کارخانجات طلا داده می‌شود.
مساله دیگر اینکه قیمت طلا با نرخ ‌دلار به طور دائم در نوسان است و در این بین آینده مشخصی برای روند قیمت ‌دلار نداریم بنابراین قیمت طلا هم به تبعیت از آن برای تولید‌کننده دائما در حال نوسان است. هرچند قیمت‌ها صعودی بوده و از این لحاظ مثبت است اما نوسان‌دار بودن آن نمی‌تواند چندان برای تولید‌کننده جذاب باشد.
در ادامه باید به مشکل ماشین‌آلات معدنی اشاره کرد. متاسفانه امروز ماشین‌آلات در بخش معدن بسیار مستهلک شده و راندمان و سودآوری کار معدن را به شدت پایین آورده است.
از طرف دیگر دانش فنی در ارتباط با طلا بسیار کم است. متاسفانه دانش‌آموختگان تجربه و دانش کافی در ارتباط با کشف ذخایر طلا ندارند و اغلب به‌روز نیستند. در این بین استعلام‌هایی که برای کارخانجات طلا گرفته می‌شود بسیار سخت و پیچیده است و سرمایه‌گذار دیگر حوصله ندارد که در این عرصه سرمایه‌گذاری کند، همچنین باید برای فرآوری فکری کرد. دو تیپ کانسنگ طلا داریم که نرم و سخت است. درخصوص استحصال کانسارهایی که کانسنگ سخت دارند باید گفت که به لحاظ فرآوری و هزینه‌های بالا هنوز به خوبی مورد بهره‌برداری قرار نگرفته‌اند و تکنولوژی جدید می‌خواهند که بتوان از این کانسنگ‌ها استفاده کرد و تولید را افزایش داد.
در ادامه باید گفت امروز سرمایه‌گذاری در عرصه طلا کم است در حالی که می‌تواند بیشتر از اینها باشد. به جز اتحادیه طلا ما در بخش معدن مثل مس و سرب و روی و… سازمان مردم نهاد دیگری نداریم. در حالی که جای آن بسیار خالی است و انتظار می‌رود چنین سازمانی شکل بگیرد. مساله مهم این است که بخش معدن را به عنوان یک بخش تولید‌کننده در نظر بگیریم. در این بین مسوولان باید حقوق دولتی را بررسی کنند که به شدت افزایش یافته و آن را بازنگری کنند؛ مساله‌ای که می‌تواند کمک ویژه‌ای به توسعه بخش معدن کند. از طرفی ورود ماشین‌آلات معدنی نو را به صورت‌های مختلف افزایش دهند، همچنین دانشکده‌های معدن را تقویت کنند. در این بین انتظار می‌رود که کمپینگ بخش خصوصی و دولتی را ایجاد کرده تا در آنجا نظرات بخش دولت و بخش‌خصوصی مطرح شود. در این بین بخش دولتی و بخش‌خصوصی می‌توانند هماهنگی لازم را داشته باشند.
اگر در بخش اکتشاف دقیق عمل کرده و بتوانیم معادن جدید را کشف کنیم جایگاه ایران در رتبه‌های بالاتری از هم‌اکنون قرار خواهد گرفت. با توجه به اینکه طلا در آینده همچنان رو به رشد است و می‌بینیم که بازارهای جهانی به طلا توجه خاصی دارند، در آینده نه‌چندان دور قیمت طلا همچنان افزایشی خواهد ماند بنابراین اگر کسی در ایران روی طلا سرمایه‌گذاری کند و بتواند تولید خوبی داشته باشد آینده خوبی در انتظارش است.
*عضو کمیته اکتشاف خانه معدن