راهکارهای عملی خروج صندوق‌های دولتی از زیان

راه‌حل‌های سازمان بورس برای برون‌رفت صندوق‌های دارایکم و پالایش یکم از وضعیت فعلی بسیار حرفه‌ای و دقیقی مطرح شده اما راه‌حل‌های دیگری هم وجود دارد که می‌تواند ضرر و زیان سهامداران این صندوق‌ها را جبران کند. به گفته علیرضا قدرتی کارشناس بازار سرمایه به عنوان مثال برای کسانی که در پذیره‌نویسی دارا و پالایش یکم شرکت کرده و در حال حاضر هم مالک یونیت‌ها هستند باید یونیت‌های جایزه‌ای منتشر شود تا دولت بتواند از طریق تزریق منابع به این صندوق و یا تزریق سهام جدید به صندوق‌ها، یونیت‌های جدیدی منتشر کند تا یونیت‌های جدید، جبران خسارت را انجام دهند.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه، ماجرای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله یا همانETFهای دولت مدت‌هاست که موضوع بحث است. صندوق‌هایی که در روزهای اوج بورس به مردم با تخفیف‌های ویژه عرضه شد و قرار بود عدالت را برقرار کنند و دولت از این محل تامین ۲۰ هزار میلیاردی داشت، اما حدود دو سال است که این صندوق‌ها در ضرر به سر می‌برند و حتی روزهای صعودی بازار طی این دو سال نیز باعث نشد این صندوق‌ها به ارزش ذاتی یا همان NAV برسند. در راستای بازگرداندن این صندوق‌ها به ارزش ذاتی در ماه‌های گذشته، سازمان بورس و اوراق بهادار راهکارهای سه‌گانه‌ای را در راستای نزدیک‌تر شدن صندوق‌های پالایش یکم و دارا یکم به ارزش ذاتی خود در هیات‌مدیره جمع‌بندی و پیشنهاد کرده است.
افول صندوق‌ها
علیرضا قدرتی، کارشناس ارشد بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که راه‌حل این موضوع چیست؟ و آیا سازمان بورس با این طرح موفق به جبران زیان سهماداران این صندوق‌ها خواهد شد؟ گفت: اوایل فروردین سال ۱۳۹۹ بود که شورای عالی بورس مصوبه‌ای مبنی بر فروش باقیمانده سهام دولت در بانک‌ها ارائه داد و از آن تاریخ صندوق دارایکم متولد شد. وی افزود: در روزهایی که شاخص کل بورس برای گذر از مرز دو میلیون واحد کمین کرده بود، وعده عرضه سه صندوق دولتی در قالب ETF از سوی دولتمردان داده و قرار شد صندوق نخست بانکی و بیمه‌ای، صندوق دوم پالایشی و صندوق سوم خودرویی و فلزی باشد. درواقع دولت بنا داشت باقیمانده سهم خود در برخی بانک‌ها، بیمه‌ها، پالایشگاه‌ها، شرکت‌های خودرویی و فولادی را در بازار عرضه و از این طریق سهام خود را به مردم واگذار کند. به گفته این کارشناس؛ در این راستا صندوق اول با نام دارا یکم در اوایل تابستان سال ۱۳۹۹ عرضه و در سوم تیرماه قابل معامله شد. در واقع وزارت امور اقتصادی و دارایی وقت از طریق این واگذاری، به نمایندگی از دولت، باقیمانده سهام خود در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات ایران و بیمه‌های البرز و اتکایی امین را واگذار کرد.
قدرتی عنوان کرد: در پذیره‌نویسی صندوق دارایکم ۳ میلیون نفر مشارکت کردند. صندوقی که هم‌راستا با روزهای صعودی بازار سرمایه، بازدهی چشمگیری داشت و حدود ۶ هزار میلیارد تومان منابع از این محل نصیب دولت شد. این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: تقریبا دو ماه پس از پذیره‌نویسی دولت، یونیت دارایکم قابل معامله شد و حتی تا ۳۶ هزار تومان هم افزایش یافت و در آن زمان بحث صندوق دارا دوم هم مطرح شد و سپس به پالایش یک تغییر نام داد. وی افزود: در شهریور ۹۹، دولت صندوق پالایش یکم را پذیره‌نویسی و بیش از ۴ میلیون نفر در این صندوق پذیره‌نویسی کردند و حدود ۱۳ هزار میلیارد تومان منابع از این محل نصیب دولت شد. قدرتی گفت عمر این سود طولانی نبود و سقوط‌های پی در پی بازار، این صندوق را هم با چالش سنگین مواجه کرد و دیوار اعتماد بین دولت و مردم به یکباره فرو ریخت.
کارکرد راهکارهای سازمان بورس
وی در پاسخ به این سوال که پیشنهاد سه‌گانه سازمان بورس، ضرر سهامداران این صندوق‌ها را جبران می‌کند یا خیر؟ عنوان کرد: سازمان بورس و اوراق بهادار راهکارهای سه‌گانه‌ای را در راستای نزدیک‌تر شدن صندوق‌های پالایش یکم و دارا یکم به ارزش ذاتی خود در هیات مدیره جمع‌بندی و پیشنهاد کرده که می‌توان به اعمال حق رای به سهامداران اشاره کرد.
کارشناس ارشد بازار سرمایه ادامه داد: براساس این پیشنهاد، اشخاص غیردولتی سهامدار این صندوق‌ها باید بتوانند در صندوق‌ها اعمال رای کنند. پیش از این تنها دولت امکان تاثیرگذاری مستقیم در مجمع صندوق‌ها را داشت و سایر سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی امکان مشارکت در تصمیم‌گیری این صندوق‌ها را نداشتند.
وی بیان کرد: سازمان بورس در پیشنهادی دیگر مطرح کرد که این ETF‌ها به صندوق‌های فعال و بخشی تبدیل شوند؛ به این معنی که صندوق‌ها می‌توانند ترکیب سبد سهام را تغییر داده و بازارگردان نیز داشته باشند که با اجرای پیشنهاد حاضر، امکان تغییر ترکیب سبد سهام و استفاده از پتانسیل بازارگردان نیز برای آنها فراهم خواهد شد. قدرتی گفت: امکان فروش واحدهای ممتاز این صندوق‌ها در یک مزایده و واگذاری آن به بخش خصوصی برای جذب نقدینگی بیشتر، یکی دیگر از پیشنهادهای مطرح شده در این خصوص است. این پیشنهاد نیز در راستای پیشنهاد اول بوده و امکان فروش واحدهای ممتاز را به منظور جذب منابع جدید و به‌کارگیری در اداره صندوق به منظور افزایش قدرت مانور سرمایه‌گذاری مطرح شده است.
به گفته این کارشناس؛ خوشبختانه راه‌حل‌های موجود بسیار حرفه‌ای و دقیق مطرح شده اما راه‌حل‌های دیگری هم وجود دارد که می‌تواند ضرر و زیان سهامداران این صندوق‌ها را جبران کند. وی درباره دیگر راه‌حل‌ها، خاطرنشان کرد: برای کسانی که در پذیره‌نویسی شرکت کرده و در حال حاضر هم مالک یونیت‌ها هستند باید یونیت‌های جایزه‌ای منتشر شود تا دولت بتواند از طریق تزریق منابع به این صندوق و یا تزریق سهام جدید به صندوق‌ها، یونیت‌های جدیدی منتشر کند تا یونیت‌های جدید، جبران خسارت را انجام دهند. قدرتی به انتشار اوراق تبعی در بازه زمانی یک‌ساله برای جبران خسارت هم اشاره کرد و گفت: راه‌حل‌های زیادی برای این موضوع وجود دارد اما عملگراتر باشد. امیدواریم ساختار سیاستگذاری‌ها در این مورد وارد شده و به راه‌حل‌ها توجه شود و به‌طور قطع سازمان بورس برای احیا و ترمیم اعتماد از دست رفته سهامداران اقدامات قابل‌توجهی می‌کند.