18 - 12 - 2017
راهکار ارتقای حقوق بشر چیست
گروه سیاسی- «همایش تخصصی انعکاس موازین حقوق بشر در قوانین کیفری ایران» که روز گذشته با حضور وزیر امورخارجه و دادستان تهران برگزار شد صحنه بیان انتقادات و انتظارات این دو نهاد از یکدیگر بود تا ارائه راهکار برای ارتقای وضعیت حقوق بشر در ایران. جای تعجب هم ندارد این روزها سیاست‌های وزارت امور خارجه و قوه قضاییه بیش از گذشته برای رسیدگی به پرونده‌های قضایی که رنگ و بوی مسایل بین‌المللی را با خود یدک می‌کشد در تقابل با یکدیگر قرار گرفته است. پرونده نازنین زاغری و دری اصفهانی شاید از بارزترین مسایل در این‌باره باشد. از این‌رو عجیب نیست که در این نشست تخصصی نمایندگان آن به بیان انتظارت انجام نشده از هم بپردازند. هرچند که در این همایش عباس جعفری دولت‌آبادی صراحتا از عملکرد وزارت امور خارجه در همکاری با قوه قضاییه انتقاد کرد و خواستار حمایت بیشتر این وزارتخانه در پرونده‌های قضایی شد.
محمدجواد ظریف در همایش انعکاس موازین حقوق بشر در قوانین کیفری ایران گفت: ما غنی‌ترین منابع را در حوزه حقوق بشر در اسلام داریم اما تمرکز ما بیشتر در بحث اخلاق بود و غربی‌ها بر حقوق تمرکز کردند. وی ادامه داد: بنابراین ما در تولید ادبیات حقوق بشر کمتر به این حوزه پرداختیم و خیلی موفق نبودیم البته این به آن معنا نیست که ما در حوزه حقوق بشر کم داریم بلکه به معنای این است که ما تمرکز دیگری داشتیم. ظریف گفت: با توجه به شرایط ویژه بین‌المللی و جمهوری اسلامی ایران، حقوق بشر برای ما از دو بعد داخلی و بین‌المللی مهم است و هر دوی اینها با توجه به اینکه امروز در دنیا مفهوم قدرت در حال تغییر و تحول است، مد نظر ماست و دیگر نمی‌توان قدرت را فقط در قدرت نظامی یا اقتصادی خلاصه کرد. وی افزود: زمانی قدرت یک کشور را با قایق‌های توپدار می‌سنجیدند که بعدا عامل اقتصادی به آن اضافه شد اما شرایط کنونی بین‌المللی ابعاد دیگری را به عنوان قدرت در میان دولت‌ها ایجاد کرده است که در واقع این ابعاد جدید قدرت کشورها را افزایش یا کاهش می‌دهند. ظریف ادامه داد: در این حوزه حقوق بشر قدرت مبنایی کشورهاست و نقش مهمی دارد و برای جمهوری اسلامی ایران نیز از نقش دوچندانی برخوردار است. وزیر امور خارجه افزود: یکی از علل اهمیت، این است که ما خود را مجری اسلام می‌دانیم و نکته دیگر در جمله حضرت امام (راحل) است و ما باید به عنوان کارگزاران این نظام آن را باور کنیم و آن اینکه مردم ولی‌نعمت‌های ما هستند که البته درک این موضوع برای قدرتمندان بسیار دشوار است اما ما در جمهوری اسلامی ایران این باور را با گوشت و پوست و استخوان خود درک کردیم و باید در مباحث علمی نیز به این باور پایبند باشیم. وی گفت: همه کشورهای اطراف ما یا در چتر ناتو هستند یا قدرت هسته‌ای دارند و حیات و ممات آن به قدرت‌های بزرگ وابسته است که با یک عطسه ترامپ می‌لرزند یا با خنده آن سرخوش می‌شوند و این وضع منطقه ماست. ظریف افزود: اما چهل سال است که هیچ کس با ما همراه نبوده و در هشت سال جنگ تحمیلی همه به طرف مقابل کمک کردند و هشت سال تحریم شدیم که کسی به ما کمک نکرد و همه قطعنامه‌هایی که علیه ما صادر شد عموما به اتفاق آرا بود و به جز یکی دو مورد که رای ممتنع و منفی داشت بقیه با رای همه بود. وی ادامه داد: اما چطور دوام آوردیم و چطور پیشرفت کردیم، همه به لطف خدا بود و نگاه حضرت امام زمان(عج) وحضرت امام رضا(ع) شامل حال ما شد. ظریف گفت: این مردم بودند که این نظام را نگه داشتند و در بزنگاه‌های تاریخی به میدان آمدند، چه در صحنه جنگ و چه در انتخابات. وی ادامه داد: در شرایطی که دنیا تصور می‌کرد مردم از نظام جدا شده‌اند یا با صندوق‌های رای قهر کرده‌اند با این فرمایش تاریخی مقام معظم رهبری که رای مردم حق‌الناس است و صندوق‌های رای حق‌الناس است دیدیم که توجه به حقوق مردم چطور آنان را به صحنه آورد و باعث اقتدار نظام شد. ظریف گفت: بنابراین هیچ پشتیبان دیگری به غیر از مردم نداشتیم و حضور مردم باعث شد بتوانیم از سخت‌ترین بحران‌های تاریخی عبور کنیم. وزیر امورخارجه گفت: برای ما حقوق بشر یک ارزش راهبردی است یعنی حیات و ممات کشور ما به رعایت این حقوق وابسته است و این گونه نیست که بتوانیم امنیت و استقلال خود را با پیشرفت و توسعه خود از خارج بگیریم بلکه ما به لطف خدا ناگزیریم برای همه اینها به مردم متکی باشیم. وی ادامه داد: برای ما به ویژه در دوران جدید که مشروعیت و مقبولیت نظام ما عامل مردمی است حمایت و حضور مردم یک نیاز بود و این را نباید فراموش کنیم. ظریف گفت: بنابراین وقتی درباره حقوق بشر صحبت می‌کنیم درباره یک مساله لوکس یا مفهوم غربی و تحمیلی صحبت نمی‌کنیم بلکه درباره واقعیت‌هایی صحبت می‌کنیم که ادامه حیات جمهوری اسلامی ایران را تضمین می‌کند، به عنوان کشوری که بنایش را بر این گذاشته که وابسته به خارج نباشد و از حقوق مستضعفان دفاع کند و در اجرای سیاست‌ها مبتنی بر باورهای دینی، نیازهای ملی و راهبردی خودش ملاحظه کسی را نکند. وی گفت:برای این کشور با این مشخصات رضایتمندی مردم و احساس وابستگی مردم به نظام یک نیاز حیاتی است.
انتظار می‌رود دستگاه دیپلماتیک از اقدامات قوه‌قضاییه حمایت کند
سخنران دیگر این همایش عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان تهران بود. وی در این همایش گفت: یکی از موضوعات مهم در کشورمان، پیگیری پرونده‌های قضایی است که ضرورت دارد وزارت امور خارجه در خارج از کشور از این پیگیری‌ها حمایت کند. اقدامات مهمی درباره پرونده‌های مختلف از جمله پیگیری اموال بابک زنجانی در خارج کشور با تلاش قوه قضاییه انجام شده است، اما با وجود این پیگیری‌ها، باز هم اموال وی خارج از ایران شناسایی نشده است.
دادستان تهران ادامه داد: وزارت امور خارجه نقش دیده‌بانی در خارج کشور را دارد و می‌تواند برخی پرونده‌های قضایی را که در خارج از کشور مطرح است به قوه قضاییه انعکاس دهد و نکته مهم‌تر حمایت وزارت خارجه از اقدامات دستگاه قضایی است. جعفری دولت‌آبادی تصریح کرد: برخی پرونده‌های قضایی کشور با تدابیر قضایی پیگیری می‌شود و انتظار می‌رود وزارت خارجه از احکام صادره برای این پرونده‌ها در خارج از کشور حمایت کند. یکی از مسایل مهم درباره پرونده‌های در دست رسیدگی قوه قضاییه این است که برخی کشورها درباره این پرونده‌ها موضع‌گیری می‌کنند، چنانکه اخیرا نیز درباره پرونده‌ای شاهد این موضع‌گیری‌ها بودیم. جعفری دولت‌آبادی تاکید کرد: این پرونده‌ها در دستگاه قضایی زیاد است و اگر از حمایت دیپلماتیک برخوردار نشود ممکن است مورد هجمه قرار گیرد. دادستان تهران با اشاره به اینکه سال گذشته پیشنهاد تشکیل کارگروه ویژه برای پیگیری پرونده‌های قضایی در حوزه بین‌المللی را دادیم، افزود: تحقق این پیشنهاد می‌تواند به دادستانی و وزارت خارجه کمک کند تا پرونده‌های در دست رسیدگی دادستان تهران به خوبی پیگیری شود. وی با بیان اینکه نظام سلطه همواره دروغ‌پردازی‌هایی را علیه ایران مبنی بر نقض حقوق متهمان و شکات مطرح می‌کند، تاکید کرد: در کشورمان قوانین پیشرفته‌ای داریم و با وجود اینکه ایران ده‌ها قانون مترقی تصویب کرده، ادعاهای آن‌ها درباره نقض قوانین در کشورمان بیش از حد است. جعفری دولت‌آبادی ادامه داد: در قانون اساسی ایران که مبنای نظام حقوقی ماست تساوی در برابر قانون، حق دادخواهی، اصل برائت، حق برخورداری از حمایت قانون، حق داشتن وکیل، شغل و مسکن به خوبی تبیین شده است. دادستان تهران تصریح کرد: در قانون آیین دادرسی کیفری سال ۹۲ ده‌ها مورد قوانین مترقی مثل اصل بی‌طرفی، حق تفهیم اتهام، لزوم رعایت حقوق شهروندی، نظارت دادستان بر ضابطین قضایی، حق برخورداری از وکیل، نظارت فوری دادستان بر افراد بازداشت شده، اصل بی‌طرفی مقام تحقیق، ممنوعیت اشاعه تحقیقات در جرائم منافی عفت، حق برخورداری از وکیل در حین تحقیق، قابلیت اعتراض به قرارها، درجه‌بندی دادگاه‌ها و اصل علنی بودن محاکمه‌ها تبیین شده است. وی افزود: در قانون مجازات اسلامی هم اصل قانونی بودن مجازات جایگزین حبس، توبه، عفو، اعمال ماده ۱۰ و لغو مجازات اعدام برای اطفالی که عقل کافی ندارند در نظر گرفته شده است.
جعفری دولت‌آبادی ادامه داد: دادستانی تهران برای عملیاتی کردن این اهداف ساختارهایی دارد و بر این اساس دادسراهای مختلفی را از جمله دادسرای فرهنگ و رسانه برای رسیدگی تخصصی جرائم اهالی هنر و رسانه، دادسرای امور بین‌الملل با مرجعیت رسیدگی به جرائم اتباع خارجی، اعلام جرم علیه آمریکا، پیگیری جرائم بین‌المللی، اجرای نیابت‌های خارجی و استرداد مجرمان را رسیدگی می‌کند. وی گفت: تاکنون سه پرونده مهم منافقین، داعش و تلگرام در این دادسرا پیگیری شده است، همچنین معاضدت‌های قضایی با کشورهای دیگر، انتقال محکومان ایرانی به کشور و انتقال محکومان خارجی به کشور متبوع‌شان از کارهایی است که در دادگاه امور بین‌الملل انجام می‌شود. دادستان تهران افزود: معاونت زنان و کودکان در دادستانی تهران فعال شده است و حقوق زندانیان زن و اطفال را پیگیری می‌کند، همچنین معاونت ضابطین قضایی، معاونت دیگری است که برای نظارت بر کلانتری‌ها و بازداشتگاه‌ها در دادستانی تهران فعالیت دارند.
وی گفت: معاونت اجرای احکام، تشکیل شعب ویژه زندانیان، کمیته پرونده‌های سلب حیات که همه پرونده‌های اعدامی را بررسی و به اجرای احکام ارسال می‌کند نیز در حال فعالیت هستند. جعفری‌دولت‌آبادی تاکید کرد: یکی دیگر از کارهای ما نظارت بر زندان‌هاست و در همه زندان‌های استان تهران هم سرپرست و دادیار مقیم زندان مشغول فعالیت هستند. پیشنهاد می‌کنیم ستاد حقوق بشر NGOها (سازمان‌های مردم‌نهاد) را برای قضات بازنشسته تشکیل بدهد تا بتوانند در بخش حقوق بشر تاثیرگذار باشند.
دادستان تهران گفت: در حد توان به ادعاهای حقوق بشری پاسخ داده‌ایم اما در این جلسه تلاش کردیم تا با حضور وزیر امور خارجه به گونه ای برنامه‌ریزی کنیم که به مواضع غیرمنصفانه و مغرضانه گزارشگران ویژه که خلاف واقع و برخی هم دروغ است، به خوبی پاسخ دهیم.
رسانه‌ها بدون لکنت درباره فساد اطلاع‌رسانی کنند
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی دیگر سخنران این همایش بود. وی حقوق بشر را ناشی از اصول و تکالیف اساسی و الزامات قانون اساسی دانست و گفت: اگرچه نظام سلطه با فضاسازی‌های مغرضانه و سیاسی به دنبال به چالش کشیدن ایران به بهانه‌های حقوق بشری است اما این موضوع نباید مانع مراقبت مستمر ما و برطرف کردن نقاط ضعف احتمالی باشد. وی افزود: اصل برائت و رافت سنگ بنای نظام قضایی مبتنی بر آموزه‌های دین حنیف اسلام است. شمخانی یادآور شد: رعایت دقیق آیین دادرسی کیفری در تعیین تکلیف پرونده‌های مختلف و دقت در صدور قرارهای مختلف و توجه به دلایل قانونی برای بازداشت از ضرورت‌های کیفی‌سازی نظام رسیدگی قضایی در کشور است. شمخانی مهم‌ترین تهدید امروز کشور را کاهش اعتماد مردم به کارآمدی نظام در ابعاد مختلف اعلام کرد و افزود: گفتار و رفتار صادقانه کارگزاران نظام در بخش‌های اجرایی، قضایی و تقنینی شاخص اصلی حفظ و بسط کارآمدی نظام در ذهن جامعه است
وی به ضرورت مبارزه بدون تنازل با فساد به عنوان مهم‌ترین عامل کاهش اعتماد جامعه به کارآمدی نظام تاکید کرد و ادامه داد: رسانه‌ها باید با زبان گویا و بدون لکنت و در سایه مصونیت قضایی تام نسبت به اطلاع‌رسانی دقیق در مورد فساد اثبات‌شده در هر سطحی اقدام کنند. دبیر شورای عالی امنیت ملی برضرورت تبیین بهنگام و جامع ظرفیت‌های قانونی حقوق بشری در ایران تاکید کرد و افزود: ضمن آنکه نباید اجازه دهیم موضوعات قضایی ما تبدیل به مساله امنیت ملی شود بلکه باید تلاش کنیم سردمدار حقوق بشر اسلامی در جهان شویم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد