راهیابی چین و روسیه به شورای حقوق بشر سازمان ملل

روسیه، چین و کوبا باوجود مخالفت‌ نهاد‌ها و فعالان حقوق بشر در کنار ۱۲ کشور دیگر به عنوان ۱۵ عضو شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد انتخاب شدند. عضویت سه کشور روسیه، چین و کوبا در شورای حقوق بشر سازمان ملل اعتراض آمریکا و همچنین سازمان‌های حقوق بشری را در پی داشت. عربستان سعودی موفق به کسب رای لازم برای عضویت در این نهاد نشد. آمریکا از این شورا خارج شده است.
عضویت در شورای حقوق بشر سازمان ملل بر اساس توزیع قاره‌ای صورت می‌گیرد. از قاره آسیا پاکستان، ازبکستان، نپال و چین موفق به کسب آرای لازم برای عضویت در این شورا شدند. این در حالی است که عربستان نتوانست رای لازم برای عضویت در این شورا را کسب کند. اعضای جدید دوره خودشان را از اول ژانویه ۲۰۲۱ آغاز می‌کنند. پیش از رای‌گیری بر سر عضویت روسیه، چین و کوبا، تلاشی گسترده از سوی سازمان‌های حقوق بشری صورت گرفته بود؛ تلاش‌هایی که گرچه منجر به عدم عضویت عربستان در شورای حقوق بشر سازمان ملل شد اما نتوانست مانع از عضویت سه کشور روسیه، چین و کوبا در این نهاد شود. میزان آرای چین در قیاس با سال ۲۰۱۶ حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است. اما با وجود آن، چین موفق شد با کسب ۴۰ رای بیشتر از عربستان، در شورای حقوق بشر سازمان ملل انتخاب شود. عربستان سعودی با کسب ۹۰ رای از تمدید عضویت خود در شورای حقوق بشر سازمان ملل باز ماند.
از بین ۱۹۳ عضو مجمع عمومی سازمان ملل متحد، به استثنای کشورهای یادشده، کشورهای ساحل عاج، گابن، مالاوی، بولیوی و فرانسه نیز به عضویت این شورا درآمدند. شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد ۴۷ عضو دارد. اعضای این نهاد با رای مخفی کشورهای عضو مجمع عمومی سازمان ملل متحد انتخاب می‌شوند. هر کشوری حداکثر می‌تواند برای دو بار متوالی به عضویت در این شورا برگزیده شود.
انتخاب کشورهایی که کارنامه درخشانی در عرصه رعایت موازین حقوق بشر ندارند در جمع کشورهای عضو این نهاد پدیده جدیدی نیست. پیش از این رای‌گیری عضویت کشورهای ونزوئلا، فیلیپین و لیبی نیز اعتراض سازمان‌های حقوق بشری را برانگیخته بود. ریاست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد با میشل باچله است.
اعتراض به عضویت روسیه، کوبا و چین
لوئی کاربنه یکی از مسوولان ارشد دیده‌بان حقوق بشر از عضویت روسیه، کوبا و چین در جمع اعضای شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد انتقاد کرده است.
کاربنه با استقبال از عدم انتخاب عربستان سعودی به جمع اعضای این نهاد تاکید کرده است که هر گاه کشورهای بیشتری در جهان برای عضویت در این نهاد نامزد شوند و رقابت شدیدتر شود، امکان عضویت چنین کشورهایی در نهاد یادشده تقلیل خواهد یافت. کاربنه تاکید کرد که هر گاه رقابت بیشتری وجود می‌داشت، امکان عضویت سه کشور کوبا، روسیه و چین در این نهاد نیز از بین می‌رفت.
اقدامات دولت چین در سرکوب مسلمانان اویغور و موضع پکن در برابر اعتراض‌های دموکراسی‌خواهانه در هنگ‌کنگ از سوی کشورهای غربی محکوم شده است. این در حالی است که گزارش دیده‌بان حقوق بشر سازمان ملل از وضعیت حقوق بشر در روسیه نیز حاکی از رو به وخامت نهادن شرایط در این کشور است. این گزارش به شکنجه و بازداشت معترضان و مخالفان و نقض آزادی بیان و دیگر شاخصه‌های حقوق بشر اشاره می‌کند. دیده‌بان حقوق بشر چین را نیز یک تهدید جهانی برای حقوق بشر توصیف کرده است.
ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۸ به عضویت خود در این شورا خاتمه داده بود. خروج آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل در واکنش به محکومیت اسراییل از سوی این نهاد صورت گرفت. دونالد ترامپ مواضع شورای حقوق بشر سازمان ملل در قبال اسراییل را جانبدارانه توصیف و از نبود تمایل به اجرای اصلاحات در این ارگان سازمان ملل انتقاد کرده بود.
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا نیز با انتشار یک پست توئیتری، انتخاب کشورهای روسیه، چین و کوبا به جمع اعضای شورای حقوق بشر سازمان ملل را مورد انتقاد قرار داده و آن را نشانه صحیح بودن سیاست خروج آمریکا از این نهاد تلقی کرده است.
به دنبال اعلام نتایج، مورگان اورتگاس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای گفت دولت آمریکا عمیقا از انتخاب روسیه و چین و کوبا در شورای حقوق بشر ناراضی است. آمریکا سال ۲۰۱۸ از این شورا خارج شد. این مقام آمریکایی افزود انتخاب برخی از اعضا که به گفته او سابقه درخشانی در دفاع از حقوق بشر ندارند «تمسخر» ماموریت این شوراست.
انتخاب کوبا در شورای حقوق بشر با ۱۷۰ رای موافق در مجمع عمومی هم با اعتراض فعالان و سازمان‌های جامعه مدنی همراه شد. سه‌شنبه ۸۵ سازمان جامعه مدنی از کوبا و دیگر کشورها با امضای اعلامیه‌ای از انتخاب دولت کوبا در این نهاد حقوق بشری سازمان ملل متحد انتقاد کردند. کوبا در بیانیه‌ای به ارتقای «حقوق فرهنگی» متعهد شد و بر سیستم سیاسی «مشارکتی و دموکراتیک» خود تاکید کرد.
استقبال دیده‌بان حقوق بشر از ناکامی عربستان
به دنبال مخالفت برخی کشورها به خاطر وجود موارد زیاد نقض حقوق بشر در کارنامه سیاه عربستان، این کشور شانس عضویت در شورای حقوق بشر سازمان ملل را از دست داد. طبق نتایج اعلام‌شده عربستان سعودی فقط ۹۰ رای آورد در حالی که به دست آوردن کرسی شورای حقوق بشر مستلزم کسب دوسوم آرای اعضای مجمع عمومی (۱۹۳ کشور) است. دیده‌بان حقوق بشر بلافاصله از نتیجه رای‌گیری استقبال کرد و در توئیتی نوشت که شکست عربستان در کسب کرسی شورای حقوق بشر پیروزی برای قربانیان این نظام سرکوبگر و یادآور لزوم رقابت بیشتر در انتخابات سازمان ملل است.
این انتخابات برای عضویت ۱۵ کرسی شورای حقوق بشر سازمان ملل برگزار شد و اعضای جدید برای دوره ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ عضو شورای حقوق بشر سازمان ملل خواهند بود. دیده‌بان حقوق بشر تاکید کرد کشورهای عضو این شورا نباید به نفع عربستان رای دهند و این کشور را به عنوان متخلف‌ترین کشور جهان توصیف کرد. مدیر دیده‌بان حقوق بشر سازمان ملل متحد گفت: ناکامی عربستان برای کسب کرسی شورای حقوق بشر یک یادآوری خوب درباره لزوم رقابت بیشتر در انتخابات‌ سازمان ملل است. شاید اگر نامزدهای بیشتری وجود داشت، چین، کوبا و روسیه هم شکست می‌خوردند.
عربستان که در سال ۲۰۱۶ انتخاب شد، ۱۵۲ رای گرفت و از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ عضو این شورا شد اما سه‌شنبه تنها ۹۰ کشور به ریاض رای دادند که یک کاهش ۴۰ درصدی است. در حالی که چین سه‌شنبه با کسب ۱۳۹ رای انتخاب شد، حمایت آن با بیش از ۲۰ درصد کاهش در مقایسه با سری قبل که توانست یک کرسی در سال ۲۰۱۶ به دست آورد، مواجه شد. این نهاد بین‌المللی خاطرنشان کرد عربستان سابقه سوءاستفاده از کرسی خود در شورای حقوق بشر برای جلوگیری از رسیدگی به تخلفاتی که مرتکب می‌شود را دارد و یادآوری کرد که عربستان سعودی تهدید کرده بود میلیون‌ها دلار از بودجه خود را که به سازمان ملل متحد اختصاص داده، برداشت خواهد کرد تا از این طریق بتواند از «لیست شرم» سالانه این سازمان به دلیل نقض‌های حقوق بشری علیه کودکان خارج شود.