ردپای خشکسالی و کرونا بر بازار حبوبات

سخنگوی هیات مدیره انجمن حبوبات ایران افزایش نرخ نهاده‌ها و هزینه‌های تولید، تغییر نرخ ارز واردات به نیمایی، هزینه‌های انتقال ارز، خرید واسطه‌ای، جابه‌جایی مکرر مسیرهای حمل کالا، افزایش کرایه‌های حمل‌ونقل، خشکسالی و افزایش تقاضا را دلایل گرانی حبوبات در دو سال اخیر عنوان کرد.
افزایش چشمگیر قیمت حبوبات این روزها بر هیچ‌کس پوشیده نیست. لوبیا چیتی، نخود، لپه، عدس، لوبیا قرمز و سفید بسته‌بندی شده در برندهای مختلف با وزن حدود ۹۰۰ گرم با قیمت‌های بیش از ۵۰ هزار تومان و بعضا تا ۷۰ هزار تومان هم در بازار عرضه می‌شود. ارشاد طالبی سخنگوی هیات مدیره انجمن حبوبات ایران در پاسخ به چرایی این افزایش قیمت‌ها می‌گوید: پس از تحریم‌ها حبوبات نیز همچون سایر کالاها طی چند سال اخیر دچار تورم شدید قیمتی شده، هر چند که بر اساس آمارهای موجود تورم قیمت حبوبات از کمترین‌ها بوده است.
وی در این خصوص به ایسنا گفت: از عمده‌ترین دلایل افزایش قیمت حبوبات می‌توان به افزایش نرخ نهاده‌ها و هزینه‌های تولید، نرخ ارز و هزینه‌های مربوط به تحریم‌ها همچون هزینه انتقال ارز، خرید واسطه‌ای و جابه‌جایی مکرر مسیرهای حمل کالا اشاره کرد. واردات حبوبات از ابتدای سال ۱۳۹۸ با ارز نیمایی که بسیار نزدیک به قیمت‌های بازار آزاد است انجام می‌شود. همچنین باید به این موضوع هم اشاره کرد که در زمان پاندمی کرونا دنیا با کاهش تولید و تقاضای محصولات روبه‌رو بود و تجارت جهانی محصولات غذایی مختل شده بود. در ماه‌های اخیر ولی با توجه به سرعت گرفتن واکسیناسیون، مهار نسبی پاندمی و همچنین خشکسالی‌های حادث در دنیا با رشد تقاضا و کاهش عرضه محصولات غذایی روبه‌رو هستیم.طالبی اظهار کرد: متاسفانه تغییرات اقلیمی و خشکسالی تبدیل به یک بحران تمام‌عیار برای کلیه کشورهای دنیا شده است. بسیاری از کشورهایی که می‌توانستند محصولات مورد نیاز خود را از محل تولید داخل تامین کنند و یا حتی صادرات داشته باشند به همین دلیل موفق به این کار نشده و تبدیل به واردکننده شده‌اند. برای مثال در ماه گذشته کشور ترکیه که جزو چند صادر‌کننده بزرگ حبوبات در دنیا بود، صادرات برخی از محصولات خود را متوقف کرده و یا کشور هندوستان به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده حبوبات در دنیا جهت تامین امنیت غذایی اقدام به کاهش تعرفه‌های وارداتی و سهولت در واردات حبوبات کرده است.
بالا رفتن هزینه‌های حمل و جابه‌جایی کالا
طالبی ادامه داد: البته از دیگر دلایل افزایش قیمت حبوبات همچون سایر اقلام غذایی می‌توان به بالا رفتن هزینه‌های حمل و جابه‌جایی کالا نیز اشاره کرد. طی دو سال گذشته با شیوع کرونا شرکت‌های کشتیرانی و به طور کل شرکت‌های حمل‌ونقل فلج شدند، زیرا کالایی نبود که جابه‌جا کنند. بازار کوچکی برای آنها تحت عنوان جابه‌جایی تجهیزات بهداشتی مربوط به پاندمی ایجاد شد ولی اصل فعالیت متوقف شده بود. این باعث شد که شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی بسیاری متضرر و یا حتی ورشکسته شوند. اکنون که در حال بازگشت به روال قبل از پاندمی کرونا هستیم شرکت‌های حمل‌ونقل در حال بازسازی خود از محل افزایش دو تا سه برابری کرایه‌های حمل هستند. طبیعتا این افزایش قیمت‌ها بر قیمت تمام‌شده تمام کالاها موثر بوده است. سخنگوی هیات مدیره انجمن حبوبات ایران مطرح کرد: در مورد افزایش قیمت کالای داخلی نیز باید گفت که کشاورزان زحمتکش ایرانی نیز از خشکسالی‌های اخیر بی‌نصیب نبوده و تولیدات آنها با کاهش برداشت و افزایش ضایعات همراه بوده از طرف دیگر هزینه‌های تامین بذر، کود، آفت‌کش‌ها و دستمزدها نیز افزایش یافته است. وضعیت کرایه‌های حمل‌ونقل داخلی را هم که شاهد آن هستیم. در حقیقت مجموع موارد ذکر شده منجر به افزایش قیمت انواع حبوبات داخلی و وارداتی شده است با این حال اما هنوز قیمت حبوبات در داخل کشور به قیمت‌های جهانی نرسیده است.
حبوبات باز هم گران خواهد شد؟
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه طبق گفته‌هایتان هنوز قیمت حبوبات به قیمت‌های جهانی نرسیده است این یعنی حبوبات باز هم گران خواهد شد، گفت: امیدواریم که این‌چنین نشود اما با توجه به مواردی که اشاره شد از ابتدای سال جاری قیمت‌های داخلی و جهانی حبوبات شیب صعودی داشته و این تورم قیمت محصولات غذایی صرفا مختص ایران نیست و متاثر از بازار جهانی است. اگر در اخبار بین‌المللی جست‌وجویی داشته باشید این موضوع ملموس است؛ به طور مثال طبق گزارش یکی از خبرگزاری‌های بین‌المللی کشوری مانند آلمان که تورم سالانه زیر پنج درصد داشته است با تورم ۲۶ درصدی قیمت مواد غذایی در سطح عمده‌فروشی روبه‌رو شده است.
طالبی در واکنش به اینکه قیمت حبوبات بسته‌بندی شده برای مصرف‌کنندگان تا ۷۰ هزار تومان هم می‌رسد، تکلیف مصرف‌کننده در برابر این گرانی‌ها چیست، بیان کرد: ما هم مانند سایر هموطنان از قیمت‌های فعلی هیچ‌کدام از مواد غذایی راضی نیستیم. باید مطلع باشید که کالای حبوبات امکان احتکار ندارد و گردش فروش حبوبات برای فعالان این حوزه حیاتی است. اگر برنج را انبار کنید کهنه‌تر می‌شود و کیفیت آن افزایش پیدا می‌کند و قیمت فروش بهتری دارد. در صورتی که اگر حبوبات بیش از حد بماند ضمن افت وزن و کیفیت، دچار تغییر رنگ و حشره زدگی می‌شود به اندازه‌ای که کالا از بین می‌رود. به همین دلیل تولید‌کنندگان و واردکنندگان مجبور هستند سریعا کالاهای خود را با سود کم یا حتی زیان عرضه کرده تا از زیان‌های بزرگ‌تر جلوگیری کنند.
وی همچنین با بیان اینکه هرگز موافق بازگشت ارز ۴۲۰۰ تومانی دراین بخش نیستیم، زیرا معتقدیم این ارز برای عده‌ای رانت ایجاد می‌کند و در نهایت این یارانه پرداختی به دست مصرف‌کننده نهایی نمی‌رسد، افزود: ارز ۴۲۰۰ تومانی باعث شد تا قبل از سال ۹۸ شرکت‌هایی که حوزه فعالیت‌شان ارتباطی با حبوبات نداشت برای دریافت ارز وارد این بازار شوند و بازار را بهم بریزند. زیرا این افراد هیچ اطلاعی از زمان خرید، کمیت و کیفیت محصولات مورد نیاز کشور نداشتند در نهایت ارز رفت ولی یا کالا وارد نشد یا کالای وارد شده کیفیت لازم جهت عرضه را نداشت. گفتنی است در دنیایی که قیمت غلات صعود کرده و نگرانی‌های تورمی را برانگیخته است، برنج امسال در آسیا کاهش قیمت داشته است.