رد پای صنعت گردشگری بر پرده نقره‌ای

گروه فرهنگ- سی‌و‌هفتمین جشنواره فیلم فجر تمام شد اما حرف و حدیث‌های سینمای ایران پایانی ندارد. باز هم اختتامیه جنجال داشت اما هنوز رسانه‌ها‌ پیگیر موضوع مهم‌تری هستند. سرمایه سینمای ایران از کجا تامین می‌شود؟
بارها در نشست‌های خبری بعد از نمایش فیلم‌ها در کاخ جشنواره، خبرنگاران از چگونگی تامین سرمایه برخی فیلم‌ها پرسیدند. قبل از جشنواره شایعه شده بود نصف فیلم‌های جشنواره حاصل سرمایه یک فرد است؛ ادعایی که البته تکذیب شد اما همچنان نام یک شخص در مرکز توجه بوده و هست. محمد‌صادق رنجکشان.
سرآغاز بحث پولشویی
سینمای ایران اقتصاد کوچکی دارد. دو سه سال است که به دلیل گسترش تبلیغات در فضای مجازی و دادن آگهی به شبکه‌های ماهواره‌ای و‌… مخاطب سینما افزایش پیدا کرده اما باز هم رقم قابل توجهی نیست. البته این به نسبت دیگر فعالیت‌های پر‌سود اقتصادی در بازار آشفته ایران است. از سوی دیگر چند وقت است که سرمایه‌داران با پول‌های مشکوک برای به اصطلاح پولشویی به فعالیت‌های هنری سرازیر شده‌اند. رد پای پول‌های کثیف را می‌توان در بحث تجسمی و عیان‌تر در ساخت فیلم و سریال دید. بابک زنجانی از جمله سرمایه‌داران مشکوکی بود که با داشتن رابطه با برخی سینماگران و بازیگران پایش به اقتصاد سینما باز شد. اما جنجال از سریال شهرزاد شروع شد؛ سریالی مخصوص پخش در شبکه نمایش خانگی و با سرمایه‌گذاری محمد امامی.
محمد امامی این روزها متهم به اختلاس از صندوق ذخیره فرهنگیان است. رقم اختلاس هم چندین هزار میلیارد تومان است. در جلسه دادگاه بانک سرمایه مدعی‌العموم از لاشه پول‌هایی صحبت کرد که خرج ساخت سریال‌های نمایش خانگی شده است. منظور او سریال پر‌خرج «شهرزاد» بود.
بعد از اتفاقات رخ داده در پشت پرده ساخت سریال‌هایی چون شهرزاد حضور رسانه‌ها‌ برای پیگیری مسائل مالی سینمای ایران بیشتر شد و حالا همه به دنبال کشف‌ پشت پرده سرمایه‌گذاران سینما هستند.
دادستان تهران: تایید می‌کنم که عده‌ای در سینما پولشویی می‌کنند
عباس جعفری‌دولت‌آبادی ‌دادستان تهران‌ در پاسخ به سوالی درباره پول‌های مشکوکی که به سینما وارد می‌شود و یک نمونه آن آقای امامی بود که با او برخورد قانونی شد و اینکه آیا دادستانی در رابطه با پول‌هایی که وارد سینما می‌شود ورود می‌کند‌ گفت: مهم‌ترین مصداق آن در این زمینه وام کلانی بود که گرفته و خرج شد و سریال خانگی معروفی بود که تولید شد و منحصر به این مورد نیست و ما در گذشته در پرونده‌های دیگری این موضوع را می‌بینیم. اصل اینکه در مسائل فیلمسازی و سینما افرادی می‌آیند و تهیه‌کننده وجوهی را خرج می‌کند، تایید می‌کنیم و مصداقش همین پرونده‌ای است که اسم بردید؛ البته از دستگاه‌های ذی‌ربط، گزارشاتی خواستیم که بیشتر موضوع را واکاوی کنند. اینکه عده‌ای در حوزه سینما پولشویی می‌کنند را تایید می‌کنیم؛ کما اینکه چندین پرونده در دادسرا مفتوح است و مهم‌ترین آن همان بود که اسم بردید و منجر به کیفرخواست شده است، اما منتظر گزارشات تکمیلی برای پرونده‌های دیگر هستیم.
فیلم‌هایی با سرمایه شرکت‌های گردشگری
وضعیت گردشگری ایران مساعد نیست. کم‌کاری دولتی‌ها و عدم سرمایه‌گذاری در زیر‌ساخت‌های این صنعت پر‌سود باعث شده آن‌طور که باید و شاید از پتانسیل‌های طبیعی کشور در این زمینه استفاده نشود. اما حالا شرکت‌های وابسته به مجموعه‌های گردشگری با ورود به سینما نشان داده‌اند سرمایه وجود دارد اما صرف گردشگری نمی‌شود. جشنواره فجر امسال شاهد دو سرمایه‌گذار حوزه گردشگری بود. البته آنها نه برای فیلم‌هایی با محوریت صنعت توریسم بلکه روی پروژه‌های اجتماعی و معمایی سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
«ایده اصلی» فیلم جدید آزیتا موگویی است که برای لوکیشن‌های متفاوت آن خرج زیادی شده است. علاوه بر آزیتا موگویی و مهدی کریمی‌تفرشی، شرکت توسعه گردشگری شهرآیین جزو سرمایه‌گذاران این فیلم است. «ایده اصلی» از حمایت منطقه آزاد کیش نیز برخوردار بوده است.
شرکت توسعه گردشگری شهرآیین در سایت خود درباره این شرکت نوشته است: شرکت توسعه گردشگری شهرآیین (سهامی خاص) به موجب مصوبه مجمع عمومی عادی سالانه مورخ ۱۳۹۳/۶/۲۴ تحت شماره ۴۶۰۳۱۳ در اداره ثبت شرکت‌ها و موسسات غیر‌تجاری تهران به ثبت رسیده است. این شرکت از شرکت‌های تابعه بانک شهر است و وظیفه اصلی آن ایجاد تحول در صنعت گردشگری است.
این شرکت گردشگری تورهای چند روزه متفاوتی را نیز برگزار می‌کند. تور کویر مصر، تور کوهنوردی دماوند، تور جواهرات خلیج فارس، تور درمانی آب گرم، تور طبیعت‌گردی با دوچرخه و… از جمله تورهای این شرکت گردشگری است که حالا در تولید فیلم سینمایی نیز ورود کرده است
سلطان تازه سینمای ایران کیست
اولین حاشیه‌ها درباره محمدصادق رنجکشان از تئاتر بینوایان آغاز شد. حسین پارسایی کارگردان تئاتر پرهزینه «بینوایان» در گفت‌وگویی در تلویزیون درباره پول اجاره سالن گفت: خیلی شفاف می‌گویم که از دولت پول نگرفته‌ام، از ارشاد پول نگرفته‌ام، سالن دولتی را هم اشغال نکرده‌ام. شخص محترمی در این پروژه سرمایه‌گذاری کرده که هیچ ارتباطی با فرهنگ ندارد. کسی که پارسایی می‌گفت همین محمدصادق رنجکشان بود که در یک سال اخیر علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در محصولات فرهنگی و سینمایی شده است.
مشرق در گزارشی درباره رنجکشان نوشته است: سرمایه‌گذاری محمد‌صادق رنجکشان مدیر آژانس مسافرتی دلتابان در سینما چندی است که در رسانه‌ها بحث‌برانگیز شده و برخی رسانه‌ها به این سرمایه‌گذار سینمایی عنوان سلطان سینما را نسبت داده‌اند. او در آثاری نظیر متری شش و نیم (سعید روستایی)، سرکوب (رضا گوران)، سرخپوست (نیما جاویدی)، بی‌حسی موضعی (حسین مهکام- حبیب رضایی)، تفریق (مانی حقیقی)، لتیان (علی تیموری)، قاتل و وحشی (حمید نعمت‌الله)، از عشق (امیر ثقفی- مستانه مهاجر) سرمایه‌گذاری کرده است.
رنجکشان در بازسازی سینمای «آستارا» واقع در میدان تجریش با سید‌جمال ساداتیان مشارکت داشته است.
جام‌جم نیز در تاریخ ۲۴ مهر ۱۳۹۷ درباره رنجکشان نوشت: او علاوه بر مالکیت دلتابان، مالک دو هتل ۴ و ۵ ستاره در جزیره کیش هم هست و علاوه بر تهران در یکی از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس هم دفتر دارد. دلتابان در روزهای جام‌جهانی ۲۰۱۸ روسیه تعدادی از بازیگران از جمله پوریا پورسرخ و یوسف تیموری را با هزینه خود به روسیه فرستاد و در ایام برگزاری مسابقات هم اقدام به تولید مستندی تحت عنوان «ایران به توان دو» به تهیه‌کنندگی فردی به نام فرناز امیری کرده است.
فیلم‌های امسال
متری شش و نیم به کارگردانی سعید روستایی و تهیه‌کنندگی سیدجمال ساداتیان، سرکوببه کارگردانی رضا گوران و تهیه‌کنندگی حبیب اسماعیلی، سرخپوست به کارگردانی نیما جاویدی و تهیه‌کنندگی مجید مطلبی، بی‌حسی موضعی به کارگردانی حسین مهکام و تهیه‌کنندگی حبیب رضایی، قاتل و وحشی به تهیه‌کنندگی و کارگردانی حمید نعمت‌الله و روسی به کارگردانی امیر ثقفی و تهیه‌کنندگی مستانه مهاجر مجموعه فیلم‌های سینمایی است که این سرمایه‌گذار یا در تولید آنها سرمایه‌گذاری کرده یا پس از ساخت، بخشی از آنها را خریده و در آنها شریک شده است.
او در مورد چگونگی به دست آوردن سرمایه‌اش اینطور توضیح داده است: من پنجاه و دو سال است‌ به مدت دوازده ساعت در روز کار می‌کنم و الان در هفتاد سالگی این روند ادامه دارد. اولین دسته چکم را در سال ۱۳۴۸ در بانک شرق بازار گرفتم و همین طور مداوم در صنف خرازی واردات و صادرات می‌کردیم. با توجه به آنکه دفتر ما در خیابان سیداسماعیل بود و محل مناسبی برای تاجران خارجی نبود، دفتر دیگری خارج از بازار گرفتیم که بعد‌ها به آژانس مسافرتی تغییر کرد و اکنون ۲۲ سال است در کار هواپیمایی هستم و در سال‌های اخیر در حرفه خودمان، عنوان برگزیده ملی سال را از سازمان میراث فرهنگی دریافت کردیم.