رد پیشنهاد اروپا

گروه سیاسی- خروج آمریکا از برجام، اعمال تحریم‌ها علیه ایران و عدم پایبندی اروپا به تعهدات خود باعث شد که تهران ضمن ارائه اولتیماتوم به کشورهای اروپایی از تعهدات هسته‌ای خود بکاهد. البته این موضوع با واکنش و هشدار کشورهای اروپایی همراه بود اما واقعیت آن است که مسبب اصلی این اتفاق کشور آمریکا و رییس‌جمهور آن دونالد ترامپ است که با افزایش فشار به ایران به دنبال تسلیم دولتمردان برای مذاکره با آمریکا بودند اما نه تنها به خواسته خود نرسیدند بلکه ایران را مجبور به کاهش تعهدات هسته‌ای کردند. این در حالی است که با وجود فرصت ۶۰ روزه دیگر ایران به اروپا، اقدام درخوری از جانب کشورهای متعهد به برجام دیده نشد و این می‌تواند خطر خروج از برجام از جانب ایران را قوت بخشد. آمریکا به خیال خود تصور می‌کرد که ایران را می‌تواند در یک موضع ضعف روانی قرار دهد اما سیاست‌های تهاجمی دولت ترامپ نه تنها ایران را منجر به عقب‌نشینی نکرد بلکه برعکس مقامات تهران را به واکنش متقابل واداشت.
اکنون ایران در شرایط حساسی از تاریخ منطقه قرار گرفته است، سقوط یک هواپیمای جاسوسی آمریکا- پیشرفته‌ترین و گرانقیمت‌ترین هواپیمای جاسوسی و شناسایی آمریکا- در آب‌های منطقه‌ای ایران، کاهش تعهدات هسته‌ای و احتمال خروج ایران از برجام و مهم‌تر از همه تنش‌های دریایی اخیر و پاسخ ایران به توقیف نفتکش و اقدام مقابله به مثل تهران از موضوعاتی است که خطر درگیری کشورهای مختلف با ایران را به میان می‌کشد. در خصوص تنش اخیر دریایی مقامات ایرانی می‌گویند که نفتکش انگلیسی قوانین بین‌المللی دریانوردی را نقض کرده بود اما مالک کشتی گفت که موفق به برقراری تماس با شرکت استنا ایمپرو نشده است و در نهایت خدمه نفتکش توسط تعدادی کشتی و یک بالگرد محاصره شده‌اند. اما شروع این بحران اخیر در تاریخ ۴ ژوئن بود که نیروهای بریتانیایی یک نفتکش ایرانی را در تنگه جبل‌الطارق توقیف کردند. بریتانیا ادعا کرد که نفتکش گریس ۱ بر‌خلاف تحریم‌های اتحادیه اروپا در حال انتقال نفت به سوریه بوده است. نهایتا دادگاهی در جبل‌الطارق اعلام کرد که نفتکش ایرانی باید برای سی روز دیگر در کنترل نیروهای بریتانیایی بماند. اما این بگیر‌وببند‌ها، تنش میان ایران و انگلیس و تهدیدی برای آزادی عبور و مرور نفتکش‌های تجاری در تنگه هرمز محسوب می‌شوند. بریتانیا بر‌خلاف آمریکا تاکنون به توافق هسته‌ای برجام پایبند مانده است و تلاش کرد به ایران برای دور زدن این تحریم‌ها کمک کند. اما اتفاقات اخیر طبق خواسته واشنگتن پیش رفت هرچند لندن و تهران به دنبال حل مشکل دریایی از راه دیپلماتیک بوده و هستند اما آمدن جانسون زنگ خطری دیگر برای تهران محسوب می‌شود چرا که او نیز همسو با دونالد ترامپ حرکت می‌کند. جانسون می‌تواند با خروج از اتحادیه اروپا دومین کشوری باشد که از برجام و تعهدات آن دست می‌کشد و این شرایط طبیعتا به ضرر ایران تمام خواهد شد. به هر حال توصیف واقعیت‌های موجود در منطقه به صورت خلاصه این نتیجه می‌دهد که منطقه به سمت پیچیدگی بیشتر پیش می‌رود. این پیچیدگی در مواضع مستحکم و قاطع ایرانی‌ها وجود دارد مبنی بر اینکه ایران نه جنگ و نه مذاکره با دولت کنونی آمریکا را که به دنبال اعمال محاصره اقتصادی ایران بوده است نمی‌پذیرد.
حسن روحانی روز چهارشنبه در جلسه هیات دولت گفت: اگر طرف مقابل اقدامات درست و متعادلی انجام دهد و آتش‌بس در جنگ اقتصادی حاصل شود، فرصتی ایجاد خواهد شد که با یکدیگر سخن گفته و به نتیجه برسیم و البته در این زمینه کشورهایی هم واسطه‌ هستند و مکاتبات و تماس‌هایی در حال انجام است و همه بدانند که هرگز فرصت مذاکره را از دست نخواهیم داد.
رییس‌جمهوری با تاکید بر اینکه کاملا برای مذاکره عادلانه و عزتمندانه آمادگی داریم، اما حاضر نیستیم به اسم مذاکره کنار میز تسلیم قرار بگیریم، تصریح کرد: تسلیم را غیرجایز می‌دانیم و آن را ملت ایران و قانون اساسی نمی‌پذیرد، اما برای مذاکره عادلانه و محترمانه همیشه آمادگی داشته و الان هم آماده هستیم.
رییس‌جمهور با بیان اینکه پس از خروج آمریکا از برجام، فرصتی به دنیا دادیم تا دو طرف بتوانند به تعهدات خود عمل کرده و طرف مقابل بتواند خلأ خروج آمریکا را پرکند، اظهار کرد: پس از خروج آمریکا از برجام یک سال صبر کردیم که بسیار راهبردی و تاریخی بود، البته باید توجه داشت که در این یک‌سال به اندازه‌ای که نیاز داشتیم، می‌توانستیم نفت بفروشیم. اینکه عده‌ای مطرح می‌کنند چه لزومی داشت که یک‌سال برای نشان دادن واکنش علیه اقدام آمریکا صرف می‌شد، ظاهرا حافظه تاریخی ضعیفی دارند.
رییس‌جمهوری خاطر‌نشان کرد: در فرصت ۶۰ روزه اول اگر چه طرف مقابل تحرکاتی انجام داد، اما از نظر ما اقدام آنها به اندازه کافی نبود، لذا بعد از آن از دو تعهد دیگر خارج شدیم. در این فرصت تلاش‌ها و پیشنهادهای زیادی از طرف کشورهای مختلف مطرح و انجام شده است تا کاهش تعهدات خود را متوقف کنیم و آنها نیز در مقابل اقداماتی انجام دهند‌ اما پیشنهادات آنها از نظر ما متعادل و متوازن نبود و بدون تردید اگر اقدامات‌شان متعادل بود آن را می‌پذیرفتیم.
روحانی افزود: همچنان که بارها تاکید کرده‌ایم کاهش تعهدات کشورمان موقتی است و چنانچه آنها به تعهدات خود به طور کامل عمل کنند، قابلیت بازگشت به شرایط قبل از کاهش تعهدات‌مان‌ را داریم و چنانچه طرف مقابل اقدامات درست و متعادلی انجام دهد و آتش‌بس در جنگ اقتصادی حاصل شود، فرصتی ایجاد خواهد شد که با یکدیگر سخن گفته و به نتیجه برسیم و البته در این زمینه کشورهایی هم واسطه‌ هستند و مکاتبات و تماس‌هایی در حال انجام است و همه بدانند که هرگز فرصت مذاکره را از دست نخواهیم داد. رییس‌جمهور‌ با تاکید بر اینکه کاملا برای مذاکره عادلانه و عزتمندانه آمادگی داریم، اما حاضر نیستیم به اسم مذاکره کنار میز تسلیم قرار بگیریم، تصریح کرد: تسلیم را غیرجایز می‌دانیم و آن را ملت ایران و قانون اساسی نمی‌پذیرد، اما برای مذاکره عادلانه و محترمانه همیشه آمادگی داشته و الان هم آماده هستیم.
‌حتما گام سوم را برمی‌داریم
روحانی گفت: با کشورهای اروپایی و سایر کشورهای جهان مکاتبه و تماس داریم، اما تا امروز به نقطه مطلوب نرسیدیم چرا که پیشنهادهایی که داشتند، متعادل نبوده است، اما همچنان روند فعالیت‌های سیاسی را ادامه خواهیم داد و چنانچه به نتیجه نرسیم و فرصت ۶۰ روزه دوم هم به پایان برسد، حتما گام سوم را نیز برمی‌داریم.
رییس‌جمهوری خطاب به مردم ایران گفت: همه مردم عزیز کشورمان بدانند که ما اهل لجبازی و دنبال جنگ و تنش نیستیم، اما در عین حال حاضر نیستیم زیر حرف زور برویم و در برابر قلدری تسلیم شویم.
تنگه هرمز جای شوخی نیست
روحانی در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر اینکه امنیت خلیج‌فارس، دریای عمان و تنگه هرمز برای ایران بسیار حائز اهمیت است، گفت: جمهوری اسلامی ایران در کنار حفظ امنیت خلیج‌فارس و تنگه هرمز برای امنیت سایر آبراه‌های جهان از جمله باب‌المندب و اقیانوس هند‌ تلاش می‌کند.
رییس‌جمهور تصریح کرد: تنگه هرمز از موقعیت بسیار مهمی برخوردار است و نه جای شوخی است و نه جای اینکه کشوری بخواهد مقررات بین‌المللی را در آن نادیده گرفته و برخلاف جهت و بی‌توجه به هشدارهای سپاه پاسداران که مسوولیت امنیت تنگه هرمز را برعهده دارد، وارد این تنگه شود. روحانی اضافه کرد: مسوولیت اصلی حفاظت از تنگه هرمز و خلیج‌فارس، عمدتا بر‌عهده ایران و کشورهای همجوار است و ارتباطی به دیگران ندارد و ملت ایران همواره حافظ خلیج‌فارس بوده است.
اجازه نمی‌دهیم کسی در خلیج‌فارس و تنگه هرمز بی‌نظمی کند
روحانی تصریح کرد: اجازه نمی‌دهیم کسی در خلیج‌فارس و تنگه هرمز بی‌نظمی کند، ما در عین حال به دنبال تنش و برخورد نظامی نیستیم و اقداماتی که تاکنون انجام داده‌ایم متناسب با تخلفات طرف مقابل بوده است، همچنان که در سرنگونی پهپاد متجاوز نیز واکنش انجام شده دقیق و حرفه‌ای بود و چنانچه باز هم تجاوزی به حریم کشورمان انجام شود، دو مرتبه همان پاسخ را در شرایط لازم خواهیم داد.
رییس‌جمهوری با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه به دنبال تنش و درگیری نبوده است، تصریح کرد: به دنبال ادامه تنش با برخی از کشورهای اروپایی نیستیم و چنانچه به چارچوب‌های بین‌المللی متعهد باشند و از اقدامات خلاف خود از جمله آنچه در جبل‌الطارق انجام دادند دست بردارند، پاسخ متناسبی نیز از ایران دریافت خواهند کرد.
شاهد آرامش در بازار هستیم
روحانی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه کاهش تعهدات برجامی کشورمان با کاهش قیمت ارز و کالا در داخل همراه بوده و آن را به فال نیک می‌گیریم، گفت: امروز شاهد آرامش بیشتر در بازار، اقتدار روزافزون ایران عزیز و روحیه بالاتر و بانشاط‌تر ملت ایران هستیم. البته ملت ایران در همه صحنه‌ها حضور فعال و موثری داشته است و در یک‌سال اخیر با وجود سختی‌ها همکاری و مقاومت بیشتری نشان داده که بسیار ارزشمند است.
رییس‌جمهوری همه جناح‌های سیاسی را به تلاش مضاعف برای ارتقای روحیه امید در جامعه فراخواند و گفت: اگر چه انتخابات‌ را در پیش رو داریم، اما همه جناح‌ها را دعوت می‌کنم که توجه خاصی به شرایط حساس منطقه‌ای و بین‌المللی کشورمان داشته باشند و وارد شدن در فضای انتخابات هنوز زود است و می‌توان آن را به روزهای منتهی به روز انتخابات موکول کرد. امروز توجه به منافع ملی بیشتر از هر موضوع دیگری در اولویت قرار دارد.