رزنانس گرانی

گروه بازرگانی- حذف معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده از کالا‌های سبد خانوار موضوعی است که می‌تواند فشار به اقشار ضعیف جامعه را تشدید کند اما با این حال صحبت‌هایی در این خصوص مطرح می‌شود که نگرانی مردم و فعالان اقتصادی را به دنبال داشته است به طوری که برخی از فعالان بازار مواد غذایی معتقدند اگر معافیت مالیاتی برخی کالاها از جمله قند و شکر، ماکارونی و … حذف شود، به طور حتم با افزایش قیمت ۱۵ درصدی این کالاها برای مصرف‌کننده روبه‌رو خواهیم شد که مشخص نیست پس از آن این کالاها در سطح بازار با چه قیمتی به فروش برسند. این در حالی است که طی روزهای اخیر نیز با طرح مباحث مربوط به مالیات بر ارزش افزوده، شاهد افزایش قیمت در برخی بازارها همچون بازار شکر هستیم به طوری که قیمت هر کیلو شکر به چهار هزار و ۶۰۰ تومان در عمده‌فروشی‌ها رسیده است؛ تغییراتی که در نهایت ضرر اقشار ضعیف جامعه را در پی دارد.
طی ۱۰ سال اخیر با اجرای آزمایشی قانون مالیات بر ارزش افزوده، تولیدکنندگان و واردکنندگان انتقادات زیادی نسبت به نحوه وصول این مالیات داشتند اگرچه تاکنون اصلاحاتی در قانون مورد اجرا اعمال نشده است. بر اساس ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش‌افزوده پنج گروه کالا اعم از محصولات کشاورزی فرآوری نشده، دام و طیور، انواع کود و بذر، آرد خبازی و قند و شکر و همچنین کتاب و مطبوعات از پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده معاف هستند که اخیرا در کمیسیون اقتصادی مجلس پیشنهاداتی در جریان بررسی و اصلاح این مفاد قانون مطرح شده است.
احتمال گرانی ۱۵ درصدی
اگرچه مسوولان دولت دریافت مالیات بر ارزش‌افزوده را اقدامی جهت دریافت مالیات از دهک‌های ثروتمند جامعه و دادن به فقرا می‌دانند، اما فعالان بازار معتقدند بنا بر گزارش تورم مهر، ۴۹ درصد سبد هزینه دهک کم‌درآمد به خرید مواد غذایی اختصاص دارد و در مقابل دهک ثروتمند تنها ۱۷ درصد هزینه خود را صرف خرید کرده‌اند و این یعنی عملا دولت به هدفش نرسیده است. اما از طرفی اخذ مالیات بر ارزش‌افزوده به شیوه نادرست منجر شده است تا تولید طی این ۱۰ سال با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کند؛ مشکلاتی که به تورم و رکود دامن زده و ریشه اصلی آن هم اجرای دست و پا شکسته مالیات بر ارزش‌افزوده است.
بر این اساس کارشناسان بر این باور هستند که باید در شرایط فعلی اقتصاد کشور که با افزایش بی‌رویه قیمت کالاها و همچنین کاهش قدرت خرید خانوارها روبه‌رو هستیم از اجرای ناقص مالیات بر ارزش‌افزوده که منجر به رشد تورم و نوسان قیمت کالاهای اساسی سبد خانوار می‌شود، خودداری کرد. در واقع در حال حاضر با توجه به اینکه اجرای این قانون می‌تواند اقشار کم‌درآمد جامعه را با مشکلات جدی در تامین کالا‌های مورد نیاز مواجه کند، برخی کارشناسان بر این عقیده هستند که باید در بحث معافیت‌ها دامنه معافیت کالا‌های اساسی سبد خانوار همچون قند و شکر، روغن، برنج، چای، ماکارونی و حبوبات افزایش یابد. در غیر این صورت با تبعات منفی زیادی در این حوزه روبه‌رو خواهیم شد.
بر همین اساس رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی با انتقاد از دریافت مالیات بر ارزش‌افزوده از کالا‌های سبد خانوار اظهار کرد: بازنگری در کالا‌های مشمول معافیت سبد خانوار در کمیسیون اقتصادی مجلس مطرح شده که برای این موضوع چند سناریو پیش‌رو است.
محمد آقاطاهر با اشاره با اینکه دریافت سه درصد ارزش‌افزوده ترجیحی از کالاهای معاف یکی از سناریوی مطرح شده در قانون جدید مالیات بر ارزش‌افزوده به شمار می‌رود، افزود: پس از مطرح شدن این سناریو نمایندگان مجلس به این نتیجه رسیدند که ممکن است این امر منجر به افزایش قیمت شود، به همین خاطر تصمیمات دیگری را اتخاذ کردند.
رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی ادامه داد: نمایندگان کمیسیون اقتصادی تصمیماتی مبنی بر حذف مالیات بر ارزش‌افزوده از کالا‌های معاف همچون قند و شکر و ماکارونی اتخاذ کردند در حالی که به اعتقاد بنده ماکارونی ارزان‌ترین غذای موجود برای اقشار ضعیف جامعه به شمار می‌رود که دریافت مالیات و حذف معافیت می‌تواند آسیب جدی به اقشار کم‌درآمد وارد کند.
وی با اشاره به اینکه حذف مالیات از کالا‌های سبد خانوار مشکلات متعددی را برای دهک‌های کم‌درآمد جامعه دربر دارد، بیان کرد: با دریافت ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده، قیمت کالا‌ها حداقل تا ۱۵ درصد افزایش می‌یابد که این امر نشان می‌دهد مسوولان ذی‌ربط چکش‌کاری لازم را روی موضوعات نکردند.
اعتراض کسبه
رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی با انتقاد از اتخاذ تصمیمات دولت بدون نظرخواهی از بخش خصوصی گفت: با توجه به توزیع شش تا هفت هزار قلم کالا توسط بنکداران در کشور، انتظار می‌رفت مسوولان ذی‌ربط از نظر ما استفاده می‌کردند و به جای حذف مالیات بر ارزش‌افزوده کالا‌های سبد خانوار، مالیات بر ارزش‌افزوده سیگار و نوشابه را افزایش می‌دادند.
به گفته وی، نمایندگان کمیسیون اقتصادی به سبب مضر بودن قند و شکر به دنبال حذف مالیات بر ارزش‌افزوده آن هستند در حالی که شکر جزو مواد اولیه اکثر کالا‌های سبد خانوار و داروسازی به شمار می‌رود که حذف مالیات از آن می‌تواند منجر به نوسان ۹ تا ۱۵ درصدی قیمت نهایی کالا‌ها شود.
آقاطاهر با تاکید بر بازنگری بر حذف مالیات بر ارزش‌افزوده کالا‌های سبد خانوار بیان کرد: انتظار می‌رود نمایندگان مجلس قبل از تصویب این قانون بازنگری جدی بر این موضوع انجام دهند به طوری که مالیات بر ارزش‌افزوده کالا‌هایی همچون نوشابه و سیگار را افزایش داده تا با دریافت مالیات بر ارزش‌افزوده مجدد از تولیدکنندگان فشار بیش از پیش بر اقشار ضعیف و کم‌درآمد جامعه وارد نشود.
رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی با انتقاد از اجرای قانون مالیات بر ارزش‌افزوده گفت: در دو دوره پنج ساله قانون مالیات بر ارزش‌افزوده به طور آزمایشی اجرا شد که تاکنون نواقص آن برطرف نشده و همواره کسبه نسبت به اجرای این قانون اعتراضاتی دارند و معتقدند چرا جرایم و اجرای این قانون تنها منحصر به اعضای عمده‌فروشی است و بزرگ‌ترین زنجیره که سوپرمارکت‌ها و خواربارفروش‌ها هستند شامل این قانون نمی‌شوند؟
رکود بیشتر می‌شود
همچنین نایب رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی با انتقاد از مباحث مطرح شده مبنی بر اخذ مالیات بر ارزش‌افزوده از قند و شکر اظهار کرد: در شرایطی که رشد نرخ ارز بر افزایش هزینه‌های تولید و کاهش قدرت خرید خانوار دامن زده است، انتظار می‌رفت نمایندگان مجلس با افزایش کالاهای معاف از پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده به رونق بازار کمک کنند.
عبدالله حقیقت با اشاره به اینکه شکر مواد اولیه بسیاری از صنایع غذایی را تشکیل می‌دهد، افزود: اخذ مالیات بر ارزش‌افزوده این اقلام علاوه بر رشد ۱۰ درصدی قیمت محصولات غذایی و فشار مضاعف بر خانوارها وارد می‌کند. حقیقت ادامه داد: بنابر پیشنهادات اخیر کمیسیون اقتصادی مجلس قرار است بخشی از کالاهای موجود در فهرست معافیت‌ها از جمله برنج به صورت ترجیحی مشمول پرداخت سه درصد مالیات بر ارزش‌افزوده شود که در صورت تحقق این امر، مشکلات اقشار ضعیف جامعه دوچندان و رکود بازار بیشتر خواهد شد.
نایب‌رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی با تاکید بر این مساله که دریافت مالیات بر ارزش‌افزوده از کالاهای اساسی به ضرر دهک‌های پایین جامعه تمام می‌شود، بیان کرد: با توجه به زمزمه دریافت مالیات بر ارزش‌افزوده شکر و تاثیرگذاری در بسیاری صنایع از دولتمردان و نمایندگان مجلس تقاضا داریم که نگذارند معافیت مالیاتی از سبد خانوار حذف شود.
حقیقت تصریح کرد: اگرچه بسیاری از مسوولان و نمایندگان مجلس اذعان می‌کنند که معافیت مالیاتی باید از کالاهای مضر همچون قند و شکر برداشته شود، اما به اعتقاد بنده مالیات بر ارزش‌افزوده کالاهایی نظیر نوشابه و سیگار باید افزایش یابد چرا که ضرر مصرف این کالاها به مراتب بیشتر است.
استفاده از مواد اولیه ضعیف در کارخانه‌ها
رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی شیراز نیز با اشاره به اینکه حذف مالیات بر ارزش‌افزوده فشاری مضاعف به تولیدکنندگان و وارد‌کنندگان تحمیل می‌کند، اظهار کرد: با توجه به دریافت چند مرحله‌ای مالیات بر ارزش‌افزوده از تولیدکنندگان و واردکنندگان قیمت کالا‌های سبد خانوار با نوسانات چشمگیری در بازار روبه‌رو می‌شوند.
عبدالله رزاق‌منش افزود: با تصویب و اجرای قانون مالیات بر ارزش‌افزوده از کالا‌های معاف بر سبد خانوار به دور از چشم ناظران، کارخانه‌ها از مواد اولیه ضعیف استفاده می‌کنند که این امر سلامت افراد در حوزه مواد غذایی را در معرض خطر قرار می‌دهد.
رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی شیراز ادامه داد: با وجود آنکه مسوولان و نمایندگان مجلس اذعان می‌کنند که لایحه اخذ مالیات بر ارزش‌افزوده قرار است از طبقه ثروتمند ستانده و به اقشار ضعیف جامعه داده شود اما فعلا این امر محقق نشده است.
رزاق‌منش با تاکید بر این مساله که کالا‌هایی همچون قند و شکر، برنج، روغن، ماکارونی و کنسرو‌ها باید از مالیات بر ارزش‌افزوده معاف باشند، بیان کرد: با توجه به آنکه عمده مصرف دهک‌های ضعیف جامعه به محصولاتی همچون قند و شکر، برنج، روغن، کنسرو، ماکارونی و… اختصاص دارد بنابراین حذف معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده می‌تواند فشار مضاعفی به افراد کم‌درآمد جامعه وارد کند. این مقام مسوول ادامه داد: اگرچه با افزایش قیمت بنزین، بسیاری از مسوولان و مقامات دولتی اعلام کردند که مابه‌التفاوت قیمت در قالب طرح معیشتی به خانوارها بازگردانده می‌شود، اما در عمل تمامی افراد مشمول این طرح نشدند.
زیرساخت‌های لازم وجود ندارد
رزاق‌منش ادامه داد: به طوری که طرح معیشتی به خانوارهایی که بیش از ۵۰ میلیون تومان پول در حساب دارند، تعلق نمی‌گیرد که این امر در کنار حذف یارانه ۲۴ میلیون نفر از آحاد جامعه تا پایان سال نشان می‌دهد که این اتفاق به نفع اقشار ضعیف جامعه نیست و حال با حذف معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده این داستان تکرار می‌شود.
وی با بیان اینکه کالا‌های اساسی سبد خانوار باید از اجرای قانون مالیات بر ارزش‌افزوده معاف شوند، تصریح کرد: با توجه به آنکه زیرساخت‌های لازم برای اجرای قانون مالیات بر ارزش‌افزوده در کشور وجود ندارد، از این رو تمامی کارشناسان بر این باورند که در بحث معافیت‌ها حداقل کالا‌های اساسی سبد خانوار همچون قند و شکر، روغن، برنج، چای، ماکارونی و حبوبات باید از مالیات معاف شوند چراکه در شرایط فعلی اقتصاد اجرای این قانون می‌تواند اقشار کم‌درآمد جامعه را با مشکلات جدی‌ای در تامین کالا‌های مورد نیاز مواجه کند.
براساس آنچه گفته شد از این پس باید برای مالیات‌ستانی از کسب‌وکارهای غیرمولد و درآمدهای اختلال‌زا فکری شود تا تمام ضربه‌ها به سمت تولید و اقشار کم‌درآمد سوق پیدا نکند. این در حالی است که همیشه در اجرای هر قانونی این اقشار ضعیف جامعه هستند که در معرض خطر قرار می‌گیرند و ضربه می‌خوردند. اما در شرایط فعلی که اوضاع اقتصادی به شدت نامناسب است، دولت باید با بررسی تبعات تصمیمات خود به درستی برای حمایت از اقشار ضعیف تصمیم‌گیری کند.