رشد غافلگیرانه و مذاکراتی!

گروه بورس- بازار سرمایه ایران در شرایط فعلی در یک نقطه عطف تاریخی قرار دارد که می‌تواند آغازگر یک تحول اساسی در سرمایه‌گذاری باشد. در حالی که بازار سرمایه در سال‌های گذشته تحت‌تاثیر تحریم‌های بین‌المللی و مشکلات اقتصادی قرار داشت، اکنون و پس از تقویت امید به رفع برخی از این تحریم‌ها، فرصت‌های جدیدی برای رشد و توسعه صنایع مختلف به‌خصوص در دو بخش کلیدی و استراتژیک یعنی پتروشیمی و بانکی فراهم شده است. این دو صنعت که به‌ عنوان ارکان حیاتی اقتصاد ایران شناخته می‌شوند، در دوران تحریم‌ها با چالش‌های بسیاری روبه‌رو شدند اما اکنون با به وجود آمدن امید به رفع محدودیت‌ها و بهبود روابط اقتصادی، می‌توانند در بهبود وضعیت بازار سرمایه و تحرک بخشیدن به رشد اقتصادی کشور نقش بسزایی ایفا کنند.
بروز تغییرات مثبت در بازار سرمایه نه‌تنها برای سرمایه‌گذاران داخلی فرصتی طلایی به‌‌شمار می‌آید، بلکه می‌تواند سبب جذب سرمایه‌های خارجی و تقویت اعتماد به بازار سرمایه ایران شود. با توجه به این پتانسیل‌ها، به نظر می‌رسد که رشد صنایعی که کشور در آنها از مزیت نسبی برخوردار است در تقویت اقتصاد کشور گامی جدی و موثر خواهد بود. در نتیجه، بررسی جزئیات واکنش بازار به احتمال شکل‌گیری مذاکرات، چگونگی تاثیرات آن بر روند رشد اقتصادی خواهیم پرداخت و فرصت‌هایی که این صنایع برای سرمایه‌گذاران و اقتصاد کشور فراهم می‌آورند امری ضروری به نظر می‌رسد.
پورتفوی‌های سرسبز
دیروز، بازار سرمایه ایران روزی پرهیجان و درخشانی را تجربه کرد که به جرأت می‌توان آن را یکی از روزهای بی‌نظیر تاریخ بورس دانست. شاخص‌کل بورس تهران با ثبت رکورد جدیدی به ۲۸۰۵۵۵۳واحد رسید و با رشد چشمگیر ۵۸۶۹۳‌واحد (معادل 14/‏2‌درصد) افزایش یافت. این رشد فوق‌العاده به‌ طور ویژه‌ای تحت‌تاثیر اخبار مربوط به مذاکرات ایران و آمریکا در عمان بود که به‌ طور چشمگیری فضای بازار را دگرگون کرد. تمامی نمادهای شاخص‌ساز مانند فارس، فملی، فولاد، وبملت، پارسان و شستا که در صف خرید قرار داشتند، به‌شدت در رشد شاخص‌ها مؤثر بودند و باعث شدند که بازار سرمایه مسیر صعودی خود را به‌ طور خیره‌کننده‌ای ادامه دهد. قدرت این نمادها نه‌تنها شاخص‌کل را به سطح جدیدی برد، بلکه باعث شد تا هیجان مثبت در میان فعالان بازار شدت گیرد و سرمایه‌گذاران با انگیزه بیشتری به معامله بپردازند.
تنها شاخص کل بورس نبود که روزی درخشان را پشت‌سر گذاشت. شاخص‌کل هم‌وزن بورس که نمایانگر رشد عمومی‌تر نمادها در بازار است، با افزایش ۱۲۹۱۲‌واحدی به ۸۱۷۸۲۷واحد رسید و رشدی معادل 6/‏1‌درصد را تجربه کرد. این امر نه‌تنها نشان‌دهنده‌ رشد قدرتمند شرکت‌های بزرگ، بلکه حکایت از آن داشت که بسیاری از نمادهای کوچک‌تر نیز در روند صعودی مذکور سهم داشته‌اند و باعث شده‌اند تا بازار در سطحی کاملا متعادل و مثبت حرکت کند.
فرابورس، سوخت مذاکرات را بلعید!
هیجان و انرژی در بازار تنها به بورس محدود نشد! در فرابورس نیز شاهد یک حرکت قدرتمند و یک روز رویایی بودیم. شاخص‌کل فرابورس با افزایش ۳۱۱واحدی، به عدد ۲۵۰۵۹‌واحد رسید و با رشد 26/‏1‌درصدی، نشان‌دهنده‌ قدرت و پویایی بالای این بخش از بازار است. این رشد چشمگیر، توجه بیشتری را به فرابورس جلب کرده و نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران دیگر تنها به بورس محدود نمی‌شوند و فرابورس هم اکنون در کانون توجه قرار گرفته است.
در شاخص هم‌وزن فرابورس نیز شاهد رشد ۲۱۴۵‌واحدی و 58/‏1‌درصدی بودیم که این بخش از بازار را هم به طور قابل توجهی در شرایط مثبت قرار داد. نمادهای بزرگی همچون آریا، مارون، نیشکر، وسپهر، کگهر و فصبا که در فرابورس نقش شاخص‌ساز دارند، سهم قابل‌توجهی در این رشد داشتند. رشد چشمگیر این نمادها، موج جدیدی از هیجان و انرژی مثبت را به بازار منتقل کرد که باعث شد فعالان بازار با اعتماد به‌نفس بیشتری به خرید و فروش بپردازند.
بدون شک، دیروز را می‌توان به‌ عنوان یک نقطه‌عطف مهم در روند صعودی بازار سرمایه در ایران قلمداد کرد. این روز، نمایشگر قدرت و انعطاف‌پذیری بازار سرمایه است که نه‌تنها تحت‌تاثیر اتفاقات جهانی بلکه به‌واسطه‌ عملکرد شگفت‌انگیز نمادها، قادر به خلق چنین روند رشد سریع و پایدار است. آنچه که اکنون مشخص است این است که بورس و فرابورس در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات مسیر قدرتمند و روبه رشدی قرار دارند که می‌تواند فرصت‌های بسیار جذابی را برای سرمایه‌گذاران فراهم کند. روندی که احتمالا در آینده نزدیک بازار را به سطوح بالاتری از موفقیت خواهد رساند و فعالان بازار را در موقعیت‌های بسیار سودآوری قرار خواهد داد.
روز تلخ طلا
در روز سه‌شنبه بازار سرمایه ایران شاهد رویکردی منفی در عملکرد صندوق‌های طلا بود که به دلیل کاهش شدید قیمت طلا در بازار داخلی باوجود رشد انس جهانی طلا، نزول قابل توجهی را تجربه کردند. این صندوق‌ها که معمولا به‌ عنوان ابزار سرمایه‌گذاری ایمن و متناسب با بازار طلا شناخته می‌شوند، امروز در محدوده منفی ۹ الی منفی ۱۰‌درصد به‌ معامله رسیدند و این سقوط شدید، بسیاری از سرمایه‌گذاران را دچار نگرانی و شوک کرده است.
دیروز‌‌، قیمت هر اونس طلا در بازار جهانی روبه ‌بالا حرکت کرده و در حالی که بسیاری از بازارهای داخلی درگیر ریزش‌های شدید قیمت طلا بودند، طلا در سطح جهانی جان دوباره‌ای گرفته است. در نتیجه وقتی که شرایط به سمت مذاکرات مثبت ایران و آمریکا پیش برود و قیمت دلار در داخل کشور وارد فاز ثبات نسبی شود، سرمایه‌گذاران سهام را ترجیح می‌دهند.
ریزش شدید قیمت طلا در بازار داخلی ایران در روز گذشته باعث شد تا بسیاری از سرمایه‌گذاران از طلا فاصله بگیرند و به دنبال گزینه‌های سودآورتری برای سرمایه‌گذاری باشند.
به نظر می‌رسد که با وقوع یک ثبات نسبی در بازار ارز و اگر مذاکرات بین‌المللی ایران و آمریکا به سرانجام مطلوبی برسد، طلا به‌ عنوان یک دارایی امن دوباره وارد فاز ثبات خواهد شد و از نوسانات شدیدی که هم‌اکنون شاهد آن هستیم خبری نخواهد بود.
گشایش سیاسی؛ یک الزام جدی
مذاکرات بین‌المللی برای ایران نه‌تنها برای بازار سرمایه، بلکه برای کل اقتصاد کشور به یک ضرورت واجب تبدیل شده است. ایران در سال‌های اخیر با تحریم‌های گسترده‌ای از سوی کشورهای غربی و به‌خصوص ایالات‌ متحده روبه‌رو بوده است. این تحریم‌ها که شامل محدودیت‌های شدید اقتصادی، بانکی، تجاری و نفتی هستند، آسیب‌های زیادی به ساختار اقتصادی کشور وارد کرده‌اند. از سوی دیگر، ناترازی شدید در جای جای اقتصاد و صنعت که درپی این تحریم‌ها و مشکلات داخلی ایجاد شده، باعث تضعیف قدرت خرید مردم، کاهش سرمایه‌گذاری‌های خارجی، رکود اقتصادی و افزایش بیکاری شده است. در چنین شرایطی، مذاکرات بین‌المللی می‌تواند به‌ عنوان یک نقطه‌عطف برای رفع مشکلات و احیای اقتصادی کشور عمل کند.
یکی از مهم‌ترین دلایل ضرورت مذاکرات برای ایران، رفع تحریم‌های اقتصادی است. این تحریم‌ها باعث شده‌اند که ایران نتواند به‌راحتی در بازارهای جهانی حضور پیدا کند، تجارت خارجی را به درستی انجام دهد و به منابع مالی بین‌المللی دسترسی داشته باشد. رفع این تحریم‌ها نه‌تنها به افزایش صادرات و واردات کمک می‌کند، بلکه موجب جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی می‌شود که در شرایط فعلی ایران به‌شدت نیازمند آن است. سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند موجب انتقال فناوری‌های پیشرفته، ایجاد شغل و رونق تولید داخلی شود که در نهایت منجر به رشد اقتصادی پایدار خواهد شد.
در کنار مسائل مذکور، ناترازی شدید اقتصادی یکی دیگر از چالش‌های بزرگ ایران است. این ناترازی به‌ویژه در بخش بودجه و تامین منابع مالی برای پروژه‌های عمرانی و تولیدی خود را نشان داده است. کاهش درآمدهای نفتی به دلیل تحریم‌ها، کسری بودجه و فشارهای مالی داخلی، ایران را با مشکلات زیادی در تامین منابع روبه‌رو کرده است. مذاکرات بین‌المللی می‌تواند با رفع تحریم‌ها، مسیر دسترسی به منابع مالی خارجی و استفاده از سرمایه‌های جهانی را هموار کند. این امر به کشور این امکان را می‌دهد که بتواند ناترازی خود را کاهش دهد و با استفاده از منابع مالی خارجی، پروژه‌های زیرساختی و صنعتی خود را پیش ببرد.
از سوی دیگر، شرایط تحریمی و اقتصادی باعث شده که ایران نتواند در بازارهای جهانی از موقعیت مناسبی برخوردار باشد. این امر بر نرخ ارز، تورم و قدرت خرید مردم تاثیرات منفی زیادی داشته است. مذاکرات می‌تواند باعث کاهش فشارهای ارزی و افزایش ثبات در بازار ارز شود که در نهایت موجب کاهش نرخ تورم و بهبود قدرت خرید مردم خواهد شد. این ثبات می‌تواند برای تولیدکنندگان داخلی نیز فرصت مناسبی فراهم کند تا بتوانند به‌راحتی محصولات خود را به بازارهای جهانی صادر کنند.
روزهای خوش 2 گروه پتروشیمی و بانکی‌؟
پس از رفع تحریم‌ها و بازگشت ایران به بازارهای جهانی، پتروشیمی‌ها و بانک‌ها به‌ عنوان دو بخش کلیدی اقتصاد ایران می‌توانند تحولی اساسی در بازار سرمایه ایجاد کنند. این دو صنعت به دلیل ارتباط مستقیم با تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی، در صورت بهبود شرایط، پتانسیل رشد بالایی دارند که می‌تواند بازار سرمایه را تحت‌تاثیر قرار دهد.
صنعت پتروشیمی، یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی ایران است که تا پیش از تشدید تحریم‌ها توانسته بود جایگاه خود را در بازار جهانی اندکی مستحکم کند. پتروشیمی‌ها نه‌تنها از منابع غنی نفت و گاز ایران بهره‌برداری می‌کنند، بلکه در تولید محصولات شیمیایی و پلاستیکی، صادرات فراوانی داشته و برای اقتصاد کشور ارزآوری زیادی ایجاد می‌کردند. با رفع تحریم‌ها، پتروشیمی‌ها قادر خواهند بود به بازارهای جدیدی وارد شوند و از ظرفیت‌های صادراتی خود به‌ طور کامل استفاده کنند. این به‌معنای افزایش درآمدهای ارزی و کاهش وابستگی به بازار داخلی است. همچنین، ورود سرمایه‌گذاران خارجی به این صنعت، به انتقال فناوری‌های جدید، افزایش بهره‌وری و بهبود کیفیت محصولات منجر خواهد شد. در نتیجه، پتروشیمی‌ها در بازار سرمایه با تقویت ارزش سهام و جذب سرمایه‌های بیشتر مواجه خواهند شد.
از سوی دیگر، صنعت بانکی نیز با مشکلات جدی پس از تشدید تحریم‌ها روبه‌رو بود. تحریم‌ها نه‌تنها باعث محدودیت در تراکنش‌های بین‌المللی شده بود، بلکه دسترسی به سیستم‌های مالی جهانی و جذب سرمایه خارجی را برای بانک‌ها سخت کرده بود. با لغو تحریم‌ها، بانک‌ها می‌توانند دوباره به شبکه مالی جهانی متصل شوند، روابط بانکی با کشورهای خارجی برقرار شود و تراکنش‌های بین‌المللی را به‌راحتی انجام دهند. این امر باعث افزایش توان تسهیلات‌دهی بانک‌ها، جذب سپرده‌های بیشتر و رشد سودآوری آنها خواهد شد. از طرفی، رفع محدودیت‌ها به بانک‌ها این امکان را می‌دهد که بتوانند پروژه‌های اقتصادی بزرگ‌تر و پیچیده‌تری را تامین مالی کنند که این خود موجب تقویت رشد اقتصادی و در نهایت افزایش ارزش سهام بانک‌ها در بازار سرمایه خواهد شد.
در نهایت، هر دو صنعت پتروشیمی و بانکی در صورت بهبود شرایط اقتصادی و رفع تحریم‌ها می‌توانند بازدهی بسیار بالایی در بازار سرمایه ایجاد کنند. این صنایع به‌ویژه در صورت ورود سرمایه‌گذاران خارجی و بهبود روند تولید و صادرات، نه‌تنها برای خود بلکه برای کل بازار سرمایه ایران فرصت‌های جدیدی فراهم خواهند آورد.