رشد 70‌درصدی سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی در اقتصاد غیرنفتی عربستان

در نودوهفتمین گزارش از سلسله‌گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» مجموعه‌ای از تحولات اخیر در دولایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه‌شده و خلاصه‌ای از آخرین گزارش‌ها و انتشارات بین‌المللی در قالب بخش پژوهش‌ها و کتاب‌های تازه ارائه شده است.
تحولات جهانی تحت سیطره منازعات غرب و چین قرار دارد. اتحادیه اروپا پس‌ از آنکه مذاکرات بین بروکسل و پکن برای یافتن راه‌حلی دوستانه برای حل اختلافات تجاری به نتیجه نرسید اعلام کرد که از ابتدای نوامبر ۲۰۲۴ بر واردات خودروهای الکتریکی از چین عوارض اعمال کرده است.
چین نیز بیکار ننشسته و علیه اتحادیه اروپا به‌دلیل تعرفه‌های سنگینی که بر خودروهای برقی این کشور اعمال شده در سازمان تجارت جهانی (WTO) شکایتی ثبت کرده است. بروکسل ادعا می‌کند این خودروها به‌دلیل دریافت یارانه‌های بیش‌ازحد با قیمت‌هایی غیرواقعی و پایین در بازارهای جهانی عرضه می‌شوند.
از سوی دیگر وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده مقرراتی را که سرمایه‌گذاری‌های آمریکایی در بخش‌های خاصی از فناوری چین، ازجمله هوش‌مصنوعی، نیمه‌رساناها و محاسبات کوانتومی را محدود می‌کند نهایی کرد.
در تحولات روسیه و غرب، سخنگوی کرملین اخیرا اعلام کرد کشورهای عضو بریکس به‌دنبال هدف قراردادن دلار آمریکا یا سایر ارزها نیستند. به گفته او، اعضای این گروه به‌منظور تامین منافع خود با یکدیگر همکاری می‌کنند. در این میان وزیر دارایی روسیه اعلام کرده است روسیه به استفاده غرب از درآمدهای حاصل از ذخایر بلوکه‌شده بانک مرکزی خود پاسخ متقابل خواهد داد. در تحولات منطقه‌ای، نشست اخیر وزارتی وزرای حمل‌ونقل عراق، ترکیه، قطر و امارات با هدف بررسی پیشرفت‌های پروژه جاده توسعه، با صدور بیانیه‌ای مشترک به پایان رسید. در این بیانیه، وزرا بر ایجاد نهادی هماهنگ‌کننده برای مدیریت و نظارت بر اجرای پروژه و تقویت همکاری‌های مشترک تاکید کردند. وزیر حمل‌ونقل عراق همچنین اعلام کرد که ترکیه به‌منظور آماده‌سازی اتصال جاده توسعه به اروپا، شورای چهارگانه‌ای با مشارکت عراق، مجارستان و بلغارستان تشکیل داده است. در خبری دیگر و در پی نگرانی‌های ایالات‌متحده، ترکیه بی‌سروصدا صادرات کالاهای نظامی با منشأ آمریکایی به روسیه را متوقف کرده است. این اقدام با هدف جلوگیری از تامین تجهیزاتی مانند ریزتراشه‌ها و سیستم‌های کنترل از راه دور است که می‌توانند توانایی‌های نظامی روسیه در اوکراین را تقویت کنند.
در تحولات منطقه‌ای، بی‌شک عربستان پیشرو بوده است. اخیرا وزیر اقتصاد و برنامه‌ریزی عربستان‌سعودی در جریان ابتکار سرمایه‌گذاری آینده در ریاض اعلام کرد که بخش‌های غیرنفتی اکنون سهمی اساسی در رشد اقتصادی عربستان دارند.
او خاطرنشان کرد: «از زمان آغاز چشم‌انداز ۲۰۳۰، اقتصاد غیرنفتی عربستان ۲۰‌درصد رشد داشته و سرمایه‌گذاری‌های خصوصی در این بخش‌ها ۷۰‌درصد افزایش یافته است. برای اولین بار در تاریخ، فعالیت‌های غیرنفتی اکنون ۵۳‌درصد از تولید ناخالص داخلی واقعی ما را تشکیل می‌دهند.»
برگزاری نشست مهم در ریاض برای تقویت روابط اقتصادی عربستان و ایالات‌متحده، فراتر رفتن از هدف تعیین‌شده در چارچوب «چشم‌انداز ۲۰۳۰» برای جذب ۵۰۰ دفتر مرکزی منطقه‌ای شرکت‌های چندملیتی به استقرار ۵۴۰ دفتر مرکزی در این کشور و تبدیل شدن به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده هیدروژن سبز و پاک در جهان و آمادگی برای صادرات جهانی این انرژی نوین ازجمله این دستاوردهاست.
در بخش پژوهش‌های تازه، گزارش «چشم‌انداز بازارهای کالایی، اکتبر ۲۰۲۴» که توسط بانک جهانی منتشر شد به تحلیل جامع بازارهای جهانی کالا می‌پردازد. این گزارش پیش‌بینی می‌کند که قیمت کالاها در سال ۲۰۲۵ به‌میزان ۵‌درصد و در سال ۲۰۲۶ به‌میزان ۲‌درصد کاهش یابد. این کاهش عمدتا ناشی از افت قیمت نفت است هرچند افزایش قیمت گاز طبیعی و ثبات در بازارهای فلزات و موادخام کشاورزی می‌تواند این روند را تعدیل کند.
همچنین گزارش «افزودن آب به ثروت متغیر ملت‌ها» که اخیرا توسط بانک جهانی منتشر شده است به چالش‌های فزآینده در مصرف جهانی آب می‌پردازد. چالش‌هایی که تحت‌تاثیر رشد جمعیت و اقتصاد و همچنین تغییرات اقلیمی، استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و کاهش کیفیت آب قرار دارد.