رفتارهای نوین تکدی‌گری یا فقیرتر شدن جامعه

شیدا ملکی- این روزها پول نقد کمتر در جیب مردم شهر پیدا می‌شود. خریدها اغلب با کارت بانکی است و برخی شاید مقدار کمی پول نقد در جیب‌شان باشد که آن هم برای هزینه‌های حمل‌ونقل است. کار به جایی رسیده است که دستفروش‌های مترو هم دستگاه کارت‌خوان حمل می‌کنند و دیگر برای خرده‌خرید‌های مترویی هم نیاز به پول نقد نیست. همین روش از زندگی مدرن یک‌بار در روز هم که شده، پای شهروندان را به عابربانک‌های شهر می‌کشاند.
انگار این یک مرحله نوین از زندگی شهری است. گذار به مرحله‌ای که در آن حتی متکدیان شهر هم غیرحضوری و با اعلام شماره کارت پول دریافت می‌کنند. شاید رگه‌های باریکی از قضاوت در این جمله‌ها وجود داشته باشد اما اینکه از روی طنابی تا این حد باریک بگذریم و از آن سقوط نکنیم، خود دشوارترین کار ممکن است.
گونه‌های مختلف مطالبه پول از سوی افراد مختلف را که گاه به واقع نیازمند هستند و گاه هیچ نشانه‌ای جز تکدی‌گری و کسب پول بدون زحمت در آنها نیست، در شهر دیده‌ایم. اما این بار چسباندن نامه‌ای کوتاه با خطی تمیز و خوانا که خط آخر شماره کارت فرد نیازمند است و هیچ شماره تلفنی هم روی آن نیست، تعجب‌آور‌تر از همیشه است.
احساس و صداقت، اعتماد و باور، فقر و ثروت همه مواردی است که در هم گره می‌خورند و گاه حتی در هم حل می‌شوند. این پیچیدگی تا جایی پیش می‌رود که افراد سودجو با انگشت گذاشتن بر احساس جامعه آنچه خود به دنبال آن هستند را مطالبه می‌کنند. پیش از این شاهد آن بودیم که برخی با در دست داشتن نسخه‌ای در مقابل بیمارستان‌ها اعلام می‌کردند به دلیل فقر این امکان را ندارند که بیماری خود را درمان کنند و پول نسخه را از عابران مطالبه می‌کردند.
حالا اما دیگر نه نسخه‌ای نشان می‌دهند و نه خود را، نامه می‌نویسند. در نامه چسبانده‌شده روی یکی از عابربانک‌ها توضیح داده‌اند: برای درمان بیماری همسرشان نیازمند کمک و یاری هستند. دعا و تشکر بابت این پرداخت هم در همان نامه به نگارش درآمده است. این نامه روی همه عابربانک‌های خیابان بخارست به چشم می‌خورد. اما هنوز هم نمی‌توان روی صندلی قضاوت نشست که نامه‌ها را یک نیازمند نوشته است یا رفتار نوینی است برای تکدی‌گری؟!
– این نامه‌ها را شاید فردی واقعا نیازمند نوشته باشد.
– شاید هم فردی سود‌جو نوشته باشد.
برای حفظ بهداشت روانی و آرامش فردی انتخاب کدام گزینه بهتر است؟ در مقابل چنین خواسته‌ای کدام روش مقصدی بهتر خواهد داشت و در بهبود مشکلات شهری کمک بیشتری به جامعه خواهد کرد؟ این قبیل مسایل اما به نظر می‌رسد به طور عمومی حاصل نوع خاصی از خلأ در لایه‌های جامعه باشد؛ خلأ و آسیبی که در بلند‌مدت به نظر نمی‌رسد حاصل آن تصویر زیبایی برای زندگی شهری ترسیم کرده باشد.
sheidamaleki.journalist@gmail.com