رقیب تهران در معرض چالش‌های مهم زیست‌محیطی

تقریبا در همه دولت‌های بعد از انقلاب بحث انتقال پایتخت به شهری دیگر مطرح بوده است، طی ۱۵سال اخیر در دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، پیشنهاد انتقال پایتخت از تهران به یکی از استان‌های دیگر مانند استان‌های مرکزی ایران، در قالب طرحی به نام «انتقال مرکز سیاسی- اداری کشور» مطرح شد. در دولت حسن روحانی، موضوع انتقال پایتخت همچنان مطرح بود اما هیچ اقدامی جدی در راستای اجرایی شدن آن انجام نشد. در این دوران، تمرکز بیشتری روی مدیریت بحران‌های تهران، مانند آلودگی هوا، ترافیک و مشکلات زیرساختی قرار داشت. در سال‌های۱۳۹۳ و ۱۳۹۴، برخی مقامات و کارشناسان بار دیگر به ضرورت تمرکززدایی از تهران اشاره کردند و حتی کمیته‌ای برای بررسی این طرح تشکیل شد. در دولت ابراهیم رییسی، تقسیم تهران در دستور کار قرار گرفت. به اعتقاد دولتمردان سیزدهم انتقال پایتخت به 100میلیارد دلار اعتبار نیاز داشت که هزینه بالایی بود. برای همین موضوع تقسیم استان تهران توسط دولت در دست بررسی قرار گرفت اما دولت چهاردهم با مطرح کردن نام مکران،‌ موضوع انتقال پایتخت را به شکل دیگری بر زبان‌ها انداخته است. این درحالی است که این محدوده نسبت به تغییر اقلیم حساس است و برخی مطالعات هم نشان می‌دهد احتمال زیرآب رفتن گزینه پایتخت جدید کشور وجود دارد.
مکران غرق می‌شود؟
حسین مرادی، عضو هیات علمی گروه محیط‌زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران درخصوص انتقال پایتخت به مناطق جدید، به‌ ویژه منطقه مکران گفت: بحث انتقال پایتخت و توسعه منطقه مکران به عنوان گزینه‌ای جدید، نیازمند بررسی‌های جدی و دقیق است. بخش جنوب شرق ایران نسبت‌به تغییر اقلیم حساسیت شدیدتری دارند و نه‌تنها بالا آمدن سطح آب بلکه با افزایش دما هم رو‌به‌رو هستیم.او ادامه داد:‌ این منطقه با سه چالش اساسی روبه‌رو است. نخست حساسیت سواحل مکران به فرسایش؛ سواحل این منطقه به دلیل ساختار پرتگاهی و عمودی خود و جنس رسوبی که دارند در برابر افزایش سطح آب دریا بسیار آسیب‌پذیر هستند. لایه‌های رسی موجود در این سواحل، مقاومت کافی در برابر تغییرات ناشی از بالا آمدن آب ندارند و این موضوع در بلندمدت می‌تواند به آسیب‌های گسترده‌ای منجر شود. همچنین فعالیت کانون‌های ریزگرد؛ مناطق شمال شرق چابهار و دشت‌های اطراف، به دلیل کاهش بارندگی و خشک شدن رودخانه‌هایی همچون سرباز وپهنه‌های وسیع خشک شده تالاب جازموریان به کانون‌های جدید ریزگرد فعال و رو به افزایش تبدیل شده‌اند. وضعیت این کانون‌ها در سال‌ ۱۳۹۷ بررسی و گسترش آنها در آینده پیش‌بینی شده بنابراین، این کانون ریزگرد رو به گسترش است و این نکات مساله مهم‌تری از بالا آمدن سطح آب دریاست.این استاد دانشگاه تاکید کرد: تغییرات اقلیمی و کمبود منابع آبی منطقه مکران با افزایش دما و کاهش بارندگی مواجه است که شرایط زیست‌محیطی آن را بسیار شکننده کرده و امکان توسعه گسترده را محدود می‌سازد. علاوه بر چالش‌های گفته شده، زیرآب رفتن این منطقه هم دور از ذهن نیست. در مقاله‌ای که در سال۱۴۰۰ نشریه محیط‌زیستی طبیعی با عنوان شناسایی سواحل در معرض بالا آمدن آب دریا تحت سناریوهای تغییر اقلیم، که تمرکز آن سواحل جنوب ایران در کرانه دریای عمان بوده، منتشر شده به احتمال بالا آمدن آب در منطقه مکران اشاره شده است.