رهایی نشر

گروه فرهنگ- رابطه دولت دهم و نشر مانند رابطه تبر و درخت بود‌. در روزهایی که اهالی فرهنگ به‌خصوص متولیان نشر کتاب از اوضاع نامساعد نشر چه از لحاظ اقتصادی و چه از لحاظ فرهنگی می‌نالیدند، دولت به جای همراهی و کمک به بازار نشر کمر به توقیف انتشاراتی‌ها معتبر و قدیمی کتاب بست‌.
دی‌ماه سال ۱۳۹۰ بود که خبر توقیف نشر چشمه به روی خبرگزاری‌ها رفت، با این همه وزارت ارشاد از دادن حکم مکتوب به انتشارات خودداری کرده بود. کاوه کیاییان مدیر کتابفروشی نشر چشمه به خبرنگار «جهان‌صنعت» گفت‌: در دولت قبلی هیچ چیزی به صورت کتبی در اختیار نشر چشمه قرار نگرفته بود ولی در مصاحبه‌های وزیر و معاون وزیر لغو فعالیت نشر چشمه وجود داشت که خودش حکم است‌. هرچند این روند غیر قانونی به نظر می‌رسد‌.
همان‌قدر که حکم شفاهی توقیف غیرقابل قبول بود، دلیل توقیف هم بیشتر شبیه بهانه‌ای بود برای جلوگیری از فعالیت نشر چشمه‌. نمایشنامه محمد رحمانیان با نام «روز حسین» دلیل توقیف و لغو مجوز نشر چشمه اعلام شد‌. نمایشنامه‌ای که در اجرا هم دچار مشکلاتی شد و رحمانیان تصمیم گرفته بود از ادامه کار صحنه‌ای آن انصراف بدهد‌. رحمانیان در ادامه از نشر چشمه درخواست کرد اقدام برای گرفتن مجوز را هم متوقف کنند که در همین راستا نشر چشمه خواستار عودت کتاب از وزارت ارشاد شد‌.
در حقیقت دلیل اصلی توقیف نشر چشمه نمایشنامه‌ای بود که روند گرفتن مجوز را هم به‌طور کامل طی نکرده بود‌. کاوه کیاییان در این‌باره ادامه داد‌: خودمان هم جزییات را خوب نمی‌دانیم چون اصلا به نشر چشمه تفهیم اتهام نشد و فرصت دفاع نیز داده نشد‌.
در این مدت کتابفروشی نشر چشمه و همچنین نشرهای زیر مجموعه آن همچنان فعالیت می‌کردند‌. حتی در زمان برگزاری نمایشگاه کتاب در سال ۱۳۹۱‌، کتابفروشی نشر چشمه اقدام به فروش فوق‌العاده کتاب‌هایش کرد‌. مراجعان کتابفروشی با مراجعان نمایشگاه کتاب آن سال که با سیاست‌های فرهنگی دولت وقت اوضاع روبه راهی نداشت برابری می‌کرد‌. در این مدت همواره نشر چشمه از همراهی و حمایت جامعه فرهنگی و کتابخوان کشور برخوردار بوده‌ است. به غیر از مشکلات این قشر با دولت وقت‌،چاپ و نشر کتاب‌ها و رمان‌های خوب و باکیفیت از عوامل دیگر این حمایت است‌.
امکان ندارد اهل کتاب و مطالعه باشی و سری به کتابفروشی نشر چشمه نزده باشی‌. کاوه کیاییان در همین زمینه گفت‌: از اینکه مخاطبان طی این مدت از نشر چشمه حمایت کرده‌اند، ممنون و خوشحالیم‌. اما نتیجه این حمایت هم مثل خیلی چیزهای دیگر در این مملکت مشخص نیست‌. ممکن است واکنشی که به این حمایت‌ها نشان داده می‌شود، مثبت یا منفی باشد‌. در دولت قبل آدم‌هایی بودند که واکنش عکس نشان می‌دادند‌ یعنی اگر می‌دیدند مردم از چیزی خوششان می‌آید و از آن حمایت می‌کنند، در کار اخلال ایجاد می‌کردند‌.
با روی کار آمدن دولت و مدیران جدید که وعده تدبیر و امید داشتند، امید به محیط فرهنگی کشور بازگشت‌.
از همان روزهای نخست فعالیت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، آقای جنتی و موضع‌گیری‌های ایشان در مورد برداشتن ممیزی قبل از نشر و بازکردن راه برای فعالیت ناشران، اگرچه در عمل غیرممکن بود اما فضا را به سمت مثبت شدن برد و اگرچه بعد از مدتی داستان برداشتن ممیزی به فراموشی سپرده شد اما مجموعه اقدامات وزارت فرهنگ چه در زمینه سینما و چه در زمینه نشر کتاب امید را به دل متولیان فرهنگی کشور برگرداند‌.
در همین راستا روز گذشته علی جنتی در مراسم تجلیل از خادمان نشر گفت‌: یکی از اقداماتی که در حال انجام است، بررسی وضعیت ناشرانی است که در گذشته احیانا پروانه فعالیتشان لغو شده بود یا از ورود این ناشران به نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ممانعت به عمل می‌آمده است‌. الان در حال بررسی هستیم و فکر می‌کنم قریب به اتفاق آنها در نمایشگاه کتاب آتی حضور خواهند داشت اما ناشرانی که پروانه فعالیتشان لغو شده بود، اگر مشکل اساسی نداشته باشند، مجددا می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند.
همچنین جنتی در پاسخ به سوالی درباره نشر چشمه گفت‌: این ناشر اصلا تعلیق نشده بود که بخواهد مجددا راه بیفتد و فعال شود؛ اکنون هم در حال فعالیت است‌.
کاوه کیاییان هم در جواب سوال ما در مورد موضع‌گیری وزیر ارشاد گفت‌: دولت جدید برخورد خوب و انسانی‌ای با این داستان داشته است‌. با خود ما هم صحبت شده و مثل اینکه مشکل در حال حل شدن است‌.