رودررو با سوداگران چوب

محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در نشست خبری ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی که دیروز در سازمان میراث جهانی برگزار شد، بیان کرد: با ثبت جهانی این محوطه طبیعی بزرگ کشور به میراث فرهنگی استان گلستان، بازگرداندن نام باستانی آن را درخواست دادیم که میراث فرهنگی نیز این درخواست را به استانداری اعلام کرده است، اما هنوز جوابی از سوی استانداری اعلام نشده است.
او با بیان اینکه هر سال می‌توان بخشی از عرصه جنگل‌های هیرکانی را بدون گرفتن سهمیه‌ای به پرونده جهانی اضافه کرد، گفت: هر سال می‌توانیم ۲۵ درصد از این عرصه را اضافه کنیم؛ اتفاقی که باعث می‌شود حتی پای سوداگران چوب را از این مناطق حذف کنیم.
۱۴ تیرماه ۱۳۹۸ پرونده جنگل‌های هیرکانی که از سوی ایران ارائه شده بود، در یونسکو ثبت شد. نماینده سازمان حفاظت محیط‌زیست در پرونده ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی نیز گفته است: از دو میلیون هکتار جنگل هیرکانی موجود در ایران، ۳۱۰ هزار هکتار آن ثبت جهانی شده است. البته از طریق کنترل بهره‌برداری از جنگل‌ها، می‌توانیم بخش‌های بیشتری از جنگل‌های هیرکانی را در یونسکو به ثبت برسانیم.
طالبیان در نشست دیروز با تاکید بر اینکه ۹۸ درصد از جنگل‌های هیرکانی در داخل ایران است که حدود ۹ میلیون هکتار در شهرها، روستاها و حتی حاشیه خلیج‌فارس را شامل می‌شود، ادامه داد: برای ثبت جهانی این محوطه گسترده نخست مناطقی مشخص شدند که طبیعت بکرتری دارند و در ادامه باید ساماندهی‌ شوند و در صورت امکان می‌توانیم بخش‌های قابل استفاده را به پرونده اضافه کنیم. در این شرایط و در صورتی که حتی امکان ثبت جهانی آن محوطه وجود داشت، مدیریت آن بسیار سخت بود.
او با اشاره به این نکته که بخشی از پهنه‌های جهانی شده در اختیار دیگر دستگاه‌های دولتی مانند منابع طبیعی یا محیط‌زیست است، اظهار کرد: به دلیل ارزش‌های جهانی و مدیریت میدانی، پهنه‌ها مشخص و تعیین شده‌اند. از سوی دیگر در نقاطی که احساس می‌شود می‌توان کار انجام داد و موضوع حفاظت، یادگیری و ظرفیت جهانی شدن هنوز در این منطقه وجود دارد، با عزم موجود در کشور می‌توان با پدیده‌های جنگل‌خواری و سوداگران چوب مبارزه کرد.
به اعتقاد وی برای تکمیلِ این روند باید طرح تفصیلی برای جنگل‌ها ادامه‌دار باشد تا بتوانیم ذخایر موجود را برای کشور ماندگار کنیم.
او اضافه کرد: در شرایط کنونی در پهنه جهانی شده، هیچ تهدیدی برای این محوطه وجود ندارد. ما نگران دیگر مناطق هستیم که تاثیرگذاری حضور به آن مناطق نیز آسیبی وارد نکند.
تاکید بر یکپارچه‌شدن پرونده جهانی جنگل‌های هیرکانی
او با اشاره به اینکه تلاش‌ها در بحث فنی و مدیریتی پرونده ارسباران در سطح عالی بود، ادامه داد: ایران تقریبا لابی سیاسی کمی در طول این سال‌ها دارد. معمولا برخی کشورها از ابعاد مختلف با یکدیگر در یک گروه قرار می‌گیرند، از سوی دیگر برخی کشورها که جنبه کارشناسی برای آنها اهمیت دارد به گفت‌وگوی ایرانی‌ها اهمیت می‌دهند و کار کارشناسی فارغ از کار سیاسی انجام می‌دهند. وی به تبریک کشور آذربایجان بعد از ثبت جهانی این پرونده توسط ایران اشاره کرد و گفت: قبل و بعد از ثبت جهانی جنگل‌ها، در صحبتی که با آذربایجان داشتیم نسبت به ایجاد پهنه یکپارچه در این جنگل‌ها در پرونده جهانی شده، تاکید کردیم. همچنین این بحث مطرح شد که قبل از ایجاد مرزهای سیاسی بین دو کشور این جنگل‌ها یکپارچه بوده‌اند، بنابراین می‌توانیم با کنار گذاشتن این مرزها، پرونده آذربایجان را به پرونده ایران الحاق کنیم.
لزوم وارد شدن آموزش‌وپرورش و وزارت علوم به حفاظت از میراث فرهنگی
او با تاکید بر لزوم وارد شدن آموزش‌وپرورش و وزارت علوم برای آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان با هدف توجه و حفاظت بیشتر نسبت به میراث فرهنگی، از ایجاد شورای سیاستگذاری در سطح وزارتخانه‌ها و محیط‌زیست خبر داد و گفت: با ایجاد این کارگروه هم‌افزایی بیشتری بین دستگاه‌ها ایجاد شد، همچنین سه دستگاه در این کارگروه با امضای تفاهمنامه‌ای استفاده از تجربیات جهانی تاکید کردند.
تهیه طرح جامع حفاظت از جنگل‌های تاریخی
او با اشاره به ماموریتی که بر عهده پژوهشگاه میراث فرهنگی گذاشته شده است، ادامه داد:‌ پژوهشگاه موظف به تهیه طرح جامع در جنگل‌های هیرکانی شده است. همه این اقدامات یک نوع فرآیند است که نباید انتظار داشته باشیم یک‌شبه برطرف شود. او همچنین به درخواست پژوهشگاه برای تهیه برنامه جامع گردشگری برای جنگل‌های هیرکانی اشاره کرد و افزود:‌ برخلاف صحبت‌هایی که به تازگی مطرح می‌شود درصد حضور گردشگران در کشور کم شده است، در صحبت‌هایی که برخی از استان‌ها مطرح می‌کنند هتل‌های آنها تا چند سال آینده رزرو شده‌اند. طالبیان تاکید کرد: در این برنامه‌ها مانند آنچه که برای بیابان لوت تهیه شده بود، باید مشخص شود گردشگری تا کجای جنگل می‌تواند برود و در چه مناطقی امکان حرکت ندارد. این یک فرآیند است تا مخزن‌های ژنتیک جهان برای بررسی در اختیار داشته باشند. این از نظر پژوهشی و پایداری مهم است.
ورود میراث فرهنگی به انتقال آب دریای خزر به سمنان
معاون میراث‌ فرهنگی کشور همچنین درباره انتقال آب دریای خزر که بخشی از آن از منطقه جنگل‌های هیرکانی عبور می‌کند، بیان کرد: هر چند در نگاه نخست محیط‌زیست باید در این زمینه نظر دهد، اما میراث فرهنگی نیز حتما در این بحث وارد می‌شود و آن را بررسی می‌کند.به گفته او، احتمال دارد در آینده بخش‌هایی از این مناطق به پرونده جهانی جنگل‌های هیرکانی بپیوندد.
لزوم نجات ارسباران از زباله
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با تاکید بر وضعیت بد جنگل‌های ارسباران از نظر زباله، می‌گوید: صحبت‌هایی مبنی بر تولید برق از زباله‌های این محوطه تاریخی و طبیعی شنیده‌ام که می‌تواند مشکلات این محوطه را برطرف کند. از سوی دیگر توسعه ویلاهای روستایی که در این محوطه به صورت بی‌ربط در حال گسترش هستند وضعیت نه چندان مناسبی را در این منطقه ایجاد کرده است .
او تاکید می‌کند: معتقدم متولی برطرف کردن مشکلات این محوطه‌ها، فقط میراث‌فرهنگی نیست، بنابراین همه دستگاه‌ها باید با یکدیگر در برطرف کردن این مشکلات کمک کنند. در شورای‌عالی معماری و شهرسازی نیز نسبت به این اتفاق اعلام نظر شده تا این وضعیت سامان پیدا کند.
همچنین رییس شورای‌عالی جنگل از تدوین برنامه‌های مدیریتی و حفاظتی ویژه برای حفظ میراث جهانی جنگل‌های هیرکانی خبر داد و گفت: به‌طور قطع برای این کار دولت اعتبارات ویژه‌ای در نظر خواهد گرفت. علاوه بر آن برای حفاظت از این نقاط می‌توانیم از اعتبارات بین‌المللی نیز می‌توانیم استفاده کنیم.
کامران پورمقدم با اشاره به اینکه کشور ایران ۱۲ نقطه از جنگل‌های هیرکانی را به یونسکو برای ثبت جهانی معرفی کرده است، اظهار کرد: مساحت این ۱۲ نقطه ۳۰۷ هزار هکتار است که خوشبختانه هفته گذشته به عنوان میراث جهانی ثبت شد.
او با بیان اینکه اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) معیارهایی را برای ثبت یک اثر طبیعی به عنوان میراث جهانی تعیین کرده است، تصریح کرد: از این رو پس از معرفی یک اکوسیستم به یونسکو برای ثبت جهانی، افرادی برای ارزیابی آن اکوسیستم و انطباق آن با معیارهای تعیین شده از آن بازدید می‌کنند. برای مثال می‌توان گفت اثری که برای ثبت جهانی معرفی شده باید به عنوان یک پدیده ممتاز طبیعی باشد و چشم‌اندازی استثنایی داشته باشد. از سوی دیگر اثر معرفی شده باید نمایانگر فرآیندهای مهم زمین‌شناسی و شکل‌گیری جغرافیای طبیعی باشد.
رییس شورای‌عالی جنگل با اشاره به اینکه اکوسیستم معرفی شده به یونسکو برای ثبت جهانی همچنین باید تنوع زیستی بالایی داشته و دارای گونه‌های نادر از نظر تاریخی و باستانی باشد، اظهار کرد: نکته مهم در کنار این عوامل این است که عوامل تهدید، تخریب و تغییر کاربری در مناطقی که برای ثبت جهانی معرفی می‌شوند، وجود نداشته و تقریبا حالت بکر خود را حفظ کرده باشد. از این رو ما سعی کردیم که در جنگل‌های هیرکانی مناطقی را برای ثبت جهانی به یونسکو معرفی کنیم که منطبق با این شاخص‌ها باشد.
پورمقدم با تاکید بر اینکه در حال حاضر باید برای نقاطی از منطقه هیرکانی که ثبت جهانی شده است طرح‌های مدیریتی و حفاظتی ویژه براساس معیارهای جهانی داشته باشیم تا بتوانیم وضعیت فعلی آن را حفظ کنیم، گفت: به‌طور قطع این کار در اولویت سازمان جنگل‌ها قرار دارد و دولت نیز اعتبارات ویژه‌ای برای این موضوع در نظر خواهد گرفت.
او با بیان اینکه هدف سازمان جنگل‌ها این است که به ‌تدریج عوامل تهدید و تخریب در نقاط دیگر جنگل‌های هیرکانی را حذف و آنها را نیز برای ثبت جهانی معرفی کند، اظهار کرد: یکی از دستاوردهای ثبت جهانی آثار طبیعی این است که ارزش جهانی پیدا می‌کند و تمام کشورهای عضو یونسکو متعهد می‌شوند که وظیفه خود را در قبال حفظ این میراث جهانی انجام دهند بنابراین برای حفظ نقاط بکر هیرکانی می‌توانیم از اعتبارات بین‌المللی که یونسکو برای حفاظت از میراث جهانی پیش‌بینی کرده است نیز استفاده کنیم.
رییس شورای‌عالی جنگل در پایان با اشاره به اینکه میراث ثبت شده در یونسکو مناطق امنی در جهان هستند که به هر ترتیب باید حفظ شوند، تصریح کرد: گام بعدی سازمان جنگل‌ها این است که برنامه‌های مدیریتی و حفاظتی ویژه را منطبق با شاخص‌های اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) تدوین و اجرایی کند.