روزهای داغ سرمایه‌گذاری

دیبا حاجیها- بازار سرمایه در روزهای اخیر شاهد نوسانات و تغییرات قابل‌توجهی بوده است که نه‌تنها به دلیل تحولات اقتصادی، بلکه بیشتر تحت‌تاثیر اخبار و تحلیل‌های سیاسی قرار گرفته است. رفتار هیجانی و غیرقابل پیش‌بینی سرمایه‌گذاران در چنین شرایطی، به‌ویژه در مواجهه با اخبار مذاکرات و سخنان مقام‌های مسوول، باعث شده تا بسیاری از نمادهای بورسی و فرابورسی به‌طور ناگهانی وارد فاز صعودی یا نزولی شوند.
این تحولات نه‌تنها از سوی تحلیلگران بازار بلکه توسط رفتار روزانه معامله‌گران و سرمایه‌گذاران نیز تحت‌تاثیر قرار گرفته است. در این شرایط، به‌خصوص زمانی که اخبار سیاسی و سیگنال‌های مرتبط با مذاکرات بین‌المللی وارد معادلات بازار می‌شوند، روندها و جهت‌گیری‌ها به‌طور محسوسی تغییر می‌کنند. تاثیر مستقیم این اخبار بر رفتار معامله‌گران، علاوه بر حرکت‌های قیمتی در بازار سهام، در صندوق‌های طلا و بازارهای مرتبط نیز نمود پیدا کرده است.
بورس در مدار صعود
رفتار متناقض معامله‌گران در بازار سرمایه در روز گذشته چهره‌ای متفاوت از روز سه‌شنبه رقم زد. برخلاف روز سه‌شنبه که فروش‌های سنگین فضای منفی در تالار شیشه‌ای ایجاد کرده بود، بسیاری از نمادها با استقبال چشمگیر خریداران مواجه شدند و صف‌های خرید در جای‌جای بازار شکل گرفت. نماگر اصلی بورس تهران با صعودی بیش از ۲۳‌هزار واحد، به محدوده نزدیک به سه‌میلیون واحد رسید و روحیه‌ای تازه به بازار تزریق شد؛ آن ‌هم درپی اظهارات اخیر رهبر معظم انقلاب که فضای مذاکرات را روشن‌تر از قبل ترسیم کردند. رشد نزدیک به 8/‏0درصدی شاخص‌کل، با همراهی نمادهای قدرتمند و اثرگذار ممکن شد؛ شرکت‌هایی مانند نوری، شستا، بانک ملت، تاپیکو، پارس و فارس در روز گذشته نقش کلیدی در این جهش ایفا کردند. همزمان، شاخص هم‌وزن نیز که نشان‌دهنده کلیت بازار است، با رشد ملایم 46/‏0‌درصدی به روند مثبت خود بازگشت و نشان داد که کلیت بازار از این جو صعودی بهره‌مند شده است.
فرابورس قرمز شد
در سوی دیگر میدان اما فرابورس با فضایی محتاطانه‌تر پا به جریان معاملات روز گذشته گذاشت. برخلاف بورس که تحت‌تاثیر تحرکات نمادهای بزرگ و جو خوش‌بینانه سیاسی حرکت مثبتی را تجربه کرد، فرابورس با نوساناتی پراکنده آغاز به کار کرد و در نهایت با افتی هرچند اندک، به کار خود پایان داد. شاخص کل این بازار پس از مقاومت‌هایی در ابتدای معاملات، نهایتا با کاهش ۲۹‌واحدی تا ارتفاع ۲۵هزار و ۴۱۵‌واحد عقب نشست. این افت محدود، در نگاه اول شاید چندان چشمگیر به نظر نرسد اما وقتی به ترکیب نمادهای تاثیرگذار نگاهی بیندازیم، تصویر واضح‌تری از چرایی آن شکل می‌گیرد.
در میان نمادهای شاخص‌ساز فرابورسی، بیشتر نشانه‌ها رنگ قرمز داشتند. آریا، فزر، زاگرس و نیشکر، چهار ستون اصلی این بازار، همگی با فشار عرضه قابل‌توجه مواجه شدند و نتوانستند روند متعادل را حفظ کنند. همین موضوع باعث شد تا فرابورس از همراهی با رشد بورس باز بماند و تصویر متفاوتی از وضعیت عمومی بازار ارائه کند؛ جایی که بزرگان فرابورسی در سایه تردیدها و احتیاط معامله‌گران، قدمی به عقب برداشتند.
با این حال، شاخص هم‌وزن فرابورس که به‌نوعی بازتاب‌دهنده رفتار سهام کوچک‌تر و متوسط این بازار است، عملکردی متفاوت داشت. این نماگر با ثبت رشدی معادل ۴۰۲‌واحد، به سطح ۱۴۱هزار و ۵۷۴‌واحد رسید که معادل افزایش 29/‏0‌درصدی بود. گرچه این رشد به اندازه جهش بورس پرقدرت نبود، اما پیام خاص خود را داشت؛ ورود بخشی از نقدینگی به سهامی که در روزهای تردید و نوسان، بیشتر به چشم می‌آیند. در واقع، سرمایه‌گذاران در مواجهه با فضای نامطمئن حاکم بر نمادهای بزرگ‌تر، ترجیح داده‌اند منابع خود را به سمت سهم‌های کوچک‌تر و چابک‌تر سوق دهند؛ سهم‌هایی که معمولا در شرایط شکننده، مأمن امن‌تری برای حفظ سرمایه تلقی می‌شوند.
هیجانات حکم می‌راند
بازار سرمایه در روز گذشته تحت‌تاثیر تحولات سیاسی و اخبار مربوط به مذاکرات، تغییرات قابل‌توجهی را تجربه کرد. رفتار معامله‌گران بیشتر از آنکه بر اساس تحلیل‌های بنیادی و ارزندگی سهام باشد، متاثر از اخبار و گمانه‌زنی‌ها درباره آینده مذاکرات قرار گرفت. در حالی که پتانسیل رشد بالای بازار و ارزندگی بسیاری از نمادها در نگاه بسیاری از تحلیلگران مشهود است اما جهت‌گیری کلی بازار به طور واضح تحت‌تاثیر فضای سیاسی و اخبار مرتبط با مذاکرات قرار دارد و این شرایط، رفتار هیجانی سرمایه‌گذاران را بیشتر از همیشه نمایان کرده است.
روز گذشته، مقام معظم رهبری در سخنرانی خود فضایی مثبت و متعادل برای مذاکرات و دستیابی به توافقات ترسیم کردند که این سیگنال‌ها باعث شد تا امید به بهبود شرایط سیاسی افزایش یابد. این اظهارنظرها تاثیر مستقیمی بر روان بازار داشت و به نظر می‌رسید که معامله‌گران به این پیام‌ها واکنش نشان دادند. در نتیجه، بازار سرمایه با جرقه‌ای از مثبت‌گرایی روبه‌رو شد و برخلاف روز قبل که روند منفی بر بازار حاکم بود، شاهد رشد در برخی نمادها و جبران برخی از زیان‌های روز گذشته بودیم.
نکته جالب‌توجه این است که این تغییرات و امیدواری‌ها در نتیجه به صندوق‌های طلا سرایت نکرد. در واقع، با وجود بازگشت مثبت بازار سرمایه، صندوق‌های طلا که معمولا در شرایط عدم اطمینان به‌عنوان دارایی امن به حساب می‌آیند، تحت‌فشار قرار گرفتند و روند منفی را تجربه کردند. به نظر می‌رسد که با افزایش امید به توافقات سیاسی و بهبود شرایط اقتصادی، بسیاری از سرمایه‌گذاران نقدینگی خود را از صندوق‌های طلا خارج کرده و به سمت سایر سهام با پتانسیل رشد بالاتر سوق داده‌اند.
این تغییرات در جهت‌گیری سرمایه‌گذاران نشان‌دهنده هیجان و نوسان‌های روانی است که در بازار سرمایه وجود دارد و نشان می‌دهد که در شرایط کنونی، معاملات به‌شدت به اخبار سیاسی و تغییرات احتمالی در روند مذاکرات وابسته است. از طرفی، این وضعیت نیز نمایانگر ضعف بنیادین در اعتماد سرمایه‌گذاران به روندهای سنتی بازار است که بیش از همیشه به‌دنبال سیگنال‌های بیرونی و سیاسی هستند. بنابراین، در حالی که بازار سرمایه در مسیر مثبتی حرکت کرد، همچنان تردیدهای بسیاری در دل معامله‌گران وجود دارد که می‌تواند مسیر حرکت بازار را در روزهای آتی تحت‌تاثیر قرار دهد.
چرا صندوق‌های طلا عقب ماندند؟
بازار طلای فیزیکی دیروز در حالی مثبت بود که صندوق‌های طلا روند منفی را تجربه می‌کردند که روز سه‌شنبه قیمت پایانی صندوق‌های طلا بیش از 3درصد رشد کرد اما در لحظات پایانی بازار، این صندوق‌ها تحت فشار فروش قرار گرفتند و رنج منفی کشیدند که کاملا طبیعی بود و پیش‌بینی می‌شد که امروز نیز در روند منفی قرار بگیرند. این رفتار بازار نشان می‌دهد که حرکت‌های صندوق‌های طلا در شرایط کنونی تحت‌تاثیر نوسانات هیجانی و احساسات بازار قرار دارد.
یکی از دلایل اصلی این افت‌ها به حباب منفی موجود در صندوق‌های طلا برمی‌گردد. صندوق‌های طلا در حال حاضر با حباب منفی از 2 تا ۶درصد در حال معامله شدن هستند که نشان می‌دهد قیمت این صندوق‌ها پایین‌تر از ارزش ذاتی آن‌هاست. این موضوع نشان‌دهنده این است که سرمایه‌گذاران حاضرند دارایی‌های خود را با قیمتی پایین‌تر از ارزش واقعی بفروشند که باعث می‌شود قیمت‌ها در بازار دچار نوسانات منفی شوند.
به همین دلیل، قبل از خرید صندوق‌های طلا، ضروری است که حباب اسمی آنها بررسی شود. این کار کمک می‌کند تا در زمان ریزش‌های بازار کمتر ضرر کنید و در زمان رشد‌ها بتوانید سود بیشتری کسب کنید. با بررسی دقیق‌تر حباب‌ها و توجه به ارزش ذاتی صندوق‌ها، می‌توانید تصمیمات بهتری برای سرمایه‌گذاری در این حوزه بگیرید و از نوسانات هیجانی بازار بهره‌برداری کنید.
مسیر بازار چه خواهد بود؟
در پایان معاملات روز چهارشنبه، بازار سرمایه تصویری متضاد و دوگانه از خود به‌جا گذاشت؛ صحنه‌ای که در آن بورس تهران با تکیه بر اعتمادسازی نمادهای بزرگ و بازتاب خوش‌بینی‌های سیاسی، در مسیر صعودی گام برداشت، در حالی که فرابورس نتوانست همپای این رالی حرکت کند و با احتیاطی محسوس، اندکی عقب‌نشینی کرد. آن‌سوتر از سبزی پررنگ بورس، فرابورس با تردیدی ملموس در نمادهای شاخص‌ساز، روزی کم‌رمق را سپری کرد؛ تضادی که نه‌تنها چهره‌ دیروز بازار را ترسیم می‌کند، بلکه سوالاتی جدی درباره ادامه مسیر در ذهن معامله‌گران شکل می‌دهد.
این تفاوت رفتاری میان دو بخش اصلی بازار، بازتابی از چالش‌های روانی و تحلیلی سرمایه‌گذاران است؛ جایی که هر خبر سیاسی، هر اظهارنظر رسمی و هر حرکت بنیادی در شرکت‌های بزرگ، می‌تواند مسیر تصمیم‌گیری را به کلی تغییر دهد. اکنون که شاخص کل بورس با پشتوانه‌ای سیاسی و تحرک مثبت بزرگان، در آستانه ورود به کانال ۳میلیون واحدی قرار گرفته، نگاه‌ها به روزهای پیش‌رو دوخته شده است؛ روزهایی که می‌توانند یا تداوم اعتماد تازه‌واردها را تضمین کنند یا بار دیگر سایه تردید را بر سر بازار سنگین کنند.
از سوی دیگر، روند متفاوت فرابورس به خوبی نشان می‌دهد که هنوز بخشی از بازار محتاط باقی‌مانده و ترجیح داده در برابر خوش‌بینی‌ها سکوت کند. در این شرایط، اگر حمایت‌ها از بازار تنها محدود به چند نماد خاص باشد و پایدار نباشد، نمی‌توان از ثبات صعودی بازار سخن گفت اما اگر اخبار سیاسی در روزهای آینده به سمت حل‌وفصل تنش‌ها و افزایش امید به گشایش‌های اقتصادی پیش برود، شاید همین ریزموج‌ها، تبدیل به جریان‌های اصلی شوند و بازار با هم‌گرایی بیشتری به سمت بالا حرکت کند. در نهایت، بازار سرمایه بار دیگر نشان داد که در بزنگاه‌های حساس، همچون آیینه‌ای دقیق و شفاف، بازتاب‌دهنده احساسات، تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های گاه متناقض سرمایه‌گذاران است. حال باید دید که آیا این صعود، آغازگر یک روند پایدار خواهد بود یا صرفا یک واکنش هیجانی کوتاه‌مدت به سیگنال‌های سیاسی است. پاسخ این پرسش را تنها گذر زمان خواهد داد؛ آن ‌هم در بازاری که همیشه پر از نوسانات زیاد و چرخش‌های ناگهانی بوده است.