روزهای پایانی، مثبت اما با حجم کم

حسن کاظم‌زاده*
بورس روز گذشته در فضایی مثبت آغاز به کار کرد و این روند را تا پایان معاملات حفظ نمود. در پایان روز، ۷۸‌درصد از نمادها در محدوده مثبت قرار داشتند که از ابتدای بازار تاکنون بیشترین میزان بوده است. این شرایط در حالی رقم خورد که برخلاف بسیاری از روزهای اخیر، بازار از شوک‌های رنج منفی در امان ماند. با این حال، ارزش معاملات سهام همچنان پایین و در محدوده ۵۶۰۰‌میلیارد تومان باقی ماند که نشان‌دهنده کم‌حجمی بازار است. در بین نمادهای شاخص‌ساز، وبملت بیش از سایرین مورد توجه قرار گرفت و بخش مهمی از رشد بازار را به پشتوانه صف خرید خود رقم زد. در کنار آن، نمادهای کوچک و متوسط که طی ماه‌های اخیر اصلاح عمیقی را تجربه کرده‌اند، فعلا فروشنده چندانی ندارند. این امر موجب شده است که شکل‌گیری تقاضا برای آنها، بسیاری از این نمادها را در صف خرید قرار دهد. در مجموع، بازار سرمایه آخرین هفته سال را با رشد آغاز کرد و انتظار می‌رود که این روند تا پایان هفته ادامه یابد تا بخشی از زیان‌های دو ماه گذشته جبران شود.
کاهش تنش‌های سیاسی؛ کلید تداوم رشد بازار
یکی از عوامل تاثیرگذار در بازگشت نسبی تقاضا به بازار، کاهش تنش‌های سیاسی در کنار عبور از تنگنای نقدینگی پایان سال بوده است. اصلاح گسترده بسیاری از نمادها که عمدتا ناشی از همین عوامل بود، اکنون موجب شده است که تقاضای جدیدی برای آنها شکل بگیرد. از سوی دیگر، با توجه به سیاست‌های بانک مرکزی در زمینه کنترل نقدینگی، بعید به نظر می‌رسد که در ماه‌های ابتدایی سال آینده تغییر شگرفی در این رویکرد ایجاد شود. هرچند که به دلیل شرایط فصلی، عطش تامین مالی دولت و بخش‌خصوصی به‌تدریج فروکش خواهد کرد. با این حال، آنچه می‌تواند این حرکت صعودی بورس را تقویت کند، کاهش تنش‌های سیاسی است.
از منظر اقتصادی، نرخ دلار توافقی به مرز ۷۰‌هزار تومان رسیده و بسیاری از نمادهای بازار سرمایه نه‌تنها سود تقسیمی بیش از ۱۵‌درصد دارند بلکه پیش‌بینی می‌شود که سودآوری آنها در سال آینده نیز افزایش یابد. حتی بدون کاهش محسوس نرخ بهره، تنها ایجاد یک فضای آرامش نسبی می‌تواند بورس را در مسیر رشد قرار دهد. اگر این شرایط تثبیت شود، سال آینده می‌تواند سال بازگشت قدرتمندتر بازار سرمایه باشد.
حرکت معکوس دلار و اونس طلا
در بازارهای جهانی، هر اونس طلا به رکورد قیمتی جدیدی دست یافت و حتی به ۳۰۰۰دلار نزدیک شد اما در ایران، نرخ دلار در بازار آزاد با اندکی افت، به کانال ۹۱‌هزار تومان عقب‌نشینی کرد. این حرکت خلاف جهت دلار و اونس موجب شد که صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلا درجا بزنند و تغییر قیمت محسوسی را تجربه نکنند. در بلندمدت، اونس جهانی یکی از عوامل تعیین‌کننده قیمت طلا، هم در بازارهای جهانی و هم در ایران محسوب می‌شود اما در کوتاه‌مدت، نوسانات نرخ دلار آزاد نقش مهم‌تری را ایفا می‌کند.
با توجه به اینکه بازار ارز در روزهای اخیر روندی آرام‌تر را تجربه کرده است، اگر این روند کاهشی دلار ادامه داشته باشد، انتظار می‌رود که صندوق‌های طلا نیز سال‌جاری را بدون تغییرات چشمگیر به پایان برسانند. در هر صورت، این صندوق‌ها را می‌توان برندگان بی‌رقیب سال1403 دانست که بازدهی قابل‌توجهی را نصیب سرمایه‌گذاران خود کردند.

تداوم اصلاح ترازنامه بانک‌ها؛ معامله مهم وتجارت
یکی دیگر از تحولات مهم روز گذشته، واگذاری بلوک 5/‏‏2‌درصدی فولاد توسط بانک تجارت بود. طی یک سال گذشته، بانک‌ها به‌طور جدی‌تر در مسیر اصلاح ترازنامه خود قرار گرفته‌اند و این روند همچنان ادامه دارد. در همین راستا، بانک ملی سال گذشته بلوک شاراک را واگذار و امسال نیز وپارس اقدام به فروش اپال کرد. روز گذشته نیز بانک تجارت بلوک 5/2درصدی فولاد را از طریق مزایده به فروش رساند و در این فرآیند، به دلیل رقابت میان دو خریدار، این بلوک با قیمتی مناسب واگذار شد.
از محل این واگذاری، بانک تجارت حدود ۱۲‌هزار‌ میلیارد تومان سود شناسایی کرد که برای این بانک تحول مهمی محسوب می‌شود. انتظار می‌رود که سال آینده نیز شاهد ادامه این روند در سایر بانک‌ها باشیم زیرا سیاست‌های نظارتی و تغییرات ساختاری در نظام بانکی ایران، بسیاری از بانک‌ها را به سمت واگذاری دارایی‌های مازاد سوق داده است. در این میان، گروه بانکی همچنان می‌تواند یکی از گزینه‌های جذاب برای سرمایه‌گذاران باشد.
چشم‌انداز بورس در آخرین هفته سال
با توجه به تحولات اخیر به نظر می‌رسد که بورس هفته جاری را با روندی مثبت پشت سر بگذارد. عواملی نظیر اصلاح شدید قیمت‌ها در دو ماه گذشته، کاهش تنش‌های سیاسی، افت فشار تامین مالی و کاهش نرخ دلار آزاد می‌توانند باعث شوند که بازار سرمایه آخرین هفته سال را با آرامش نسبی به پایان برساند. با این حال، همچنان ارزش پایین معاملات یکی از چالش‌های اصلی بازار است که نشان از عدم ورود نقدینگی جدید دارد.
اگرچه رشد روزهای اخیر تا حدی زیان‌های دو ماه گذشته را جبران کرده اما بازار برای تداوم این روند، نیازمند ورود سرمایه‌های تازه است. در این میان، توجه به سیاست‌های پولی بانک مرکزی، تحولات بودجه‌ای دولت و وضعیت بازارهای جهانی در ماه‌های آینده، تعیین‌کننده مسیر بورس در سال جدید خواهند بود.
* رییس هیات‌مدیره شرکت مدیریت دارایی گندم