روز های سخت بازار ارز

سیاست‌های بانک مرکزی برای تثبیت نرخ ارز در بازارهای گوناگون اگرچه پیامدهای منفی داشته اما واقعیت این است که از نوسان‌های شدید جلوگیری کرده است. بانک مرکزی به ویژه در هفته‌های تازه‌سپری‌شده تلاش کرده است با افزایش بطئی نرخ ارزهای معتبر در بازار نیمایی و نگه داشتن قیمت دلار در بازار آزاد ارز در کریدور 50 تا 60‌هزار تومان نوعی همگرایی را شکل دهد تا شاید این دو نرخ به هم برسند و آرزوی تک‌نرخی شدن ارز فراهم شود. اما از طرف دیگر تغییرات سیاست خارجی ایران به اندازه‌ای شتاب دارد و دستخوش رویدادهای بااهمیت است که تلاش‌های بانک مرکزی و دولت را بی‌فایده می‌کند.
خبرگزاری تسنیم که هوادار تثبیت نرخ ارز در قیمت‌های پایین است و تلاش می‌کند با ارائه گزارش‌های میدانی و کارشناسی نشان دهد بازار آزاد ارز فاقد توجیه برای افزایش قیمت ارزهای معتبر است در یک گزارش نسبتا مشروح نوشته است:
بازار ارز از ابتدای سال تاکنون با پنج بحران اساسی مواجه شده که شهادت سیدحسن نصرالله را می‌توان به عنوان ششمین موقعیت بحرانی برای این بازار برشمرد.
در شش ماهه اول سال پنج تحول بزرگ در کشور داشتیم که عبارت است از: عملیات وعده صادق، شهادت رییس‌جمهور، ترور اسماعیل هنیه، جنگ غزه و حملات اسرائیل به لبنان.
از عصر دیروز و با اعلام خبرهای منفی در حوزه سیاسی و ادعای اسرائیل مبنی بر ترور سران حزب‌الله به خصوص سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان، بازار ارز و طلا نیز واکنش نشان داد و با افزایش قیمت همراه شد.
این روال طبیعی در بازار طلا و ارز است و هر زمان تنش سیاسی تشدید شود شاهد افزایش قیمت‌ها در این بازارها هستیم اما همانطور که تجربه سنوات قبل هم نشان داده، افزایش قیمت‌ها در این بخش چندان دوام ندارد و طی چند روز باز هم بازار به ثبات می‌رسد.
در زمان شهادت اسماعیل هنیه در تهران نیز این اتفاق افتاد؛ قیمت ‌دلار همزمان با شهادت اسماعیل هنیه در بازار تهران به 62‌هزار تومان رسید اما طی چند روز با عقب‌نشینی همراه شد و به کانال‌های 59‌ــ58‌هزار تومان برگشت.
در روزهای اخیر نیز قیمت دلار با وجود تشدید تنش‌های منطقه‌ای در کانال 59‌هزار تومان در نوسان بود اما از عصر دیروز و با اعلام خبرهای سیاسی این نرخ با افزایش همراه و وارد کانال 60‌هزار تومان شد. قیمت ‌دلار هم‌اکنون در مرز 61‌هزار تومان است، قیمت سکه 47‌میلیون و 700‌هزار تومان و هر گرم طلای 18عیار نیز از 4‌میلیون تومان عبور کرده است.
مروری به پنج موقعیت بحرانی در بازار ارز طی شش ماهه نخست امسال نشان می‌دهد در تمام این موقعیت‌ها یک نکته بیش از هر چیزی مورد توجه قرار گرفته و آن هم تلاش شبکه‌های اجتماعی برای درج نرخ‌های متفاوت و پشت سر هم است؛ نکته مهم اینجاست که مشاهدات میدانی خبرنگار ما از بازار ارز نشان می‌دهد که واقعیت بازار با آنچه در شبکه‌های اجتماعی درخصوص نوسانات قیمت ارز اعلام می‌شود تفاوت محسوس دارد.
مهم‌ترین نکته در تمام این موقعیت‌ها این بوده که در بازار معامله واقعی انجام نمی‌شود و معامله‌گران و فروشندگان دست نگه می‌دارند و خرید و فروشی در قیمت بالا انجام نمی‌دهند.
فروشنده وجود ندارد
حتی برخی کانال‌های معاملات ارز در چنین ایامی تعطیل می‌کنند و دست از کار می‌کشند چراکه خیلی به انجام معاملات در این نرخ‌ها مطمئن نیستند. دیروز هم شاهد تعطیلی این کانال‌ها بودیم. بعد از وقایع روز جمعه و تشدید حملات اسرائیل به لبنان و اعلام خبر شهادت سیدحسن نصرالله دبییرکل حزب‌الله، خبرنگار تسنیم برای مشاهده وضعیت ارز به صورت حضوری به خیابان فردوسی و منوچهری رفت اما نکته مهم اینجا بود که حتی با وجود در نظر گرفتن نرخ‌های تلگرامی هم کسی فروشنده نبود.
فعالان بازار می‌گویند بازار متوجه شده که این نرخ‌سازی‌ها در زمان‌های افزایش تنش‌های سیاسی، عملا سیگنالی است که تنها عده‌ای خاص قصد و توان بهره‌برداری و استفاده از آن را دارند. افرادی که کف بازار هستند و شغل شان خرید و فروش ارز است درباره اتفاقات امروز(دیروز) این بازار می‌گویند: هرچند خبر شهادت سیدحسن نصرالله مهم است ولی تاثیر آن در بازار از شهادت رییس‌جمهور که بالاتر نیست.
یکی دیگر از بازاری‌ها در تکمیل این صحبت می‌گوید: در وعده صادق رسما در موقعیت جنگی قرار گرفتیم در‌ آن زمان هم با وجود اینکه قیمت دلار رشد کرد اما بلافاصله به کانال‌های قبلی برگشت. مروری به موقعیت‌های مشابه در ماه‌های قبل نشان می‌دهد که ورود به بازار و خرید ارز در قیمت‌های بالا می‌تواند منجر به زیان و خسران شود چراکه معامله با نرخ‌های بالای در روزهای پرتلاطم بازار ارز ممکن است موجب خسران و زیان مردمی شود که بدون آگاهی قصد ورود به این بازار را دارند.
به اذعان کارشناسان اقتصادی و فعالان بازار ارز، برنده اصلی در این روزهای بازار ارز افرادی هستند که از نوسانات سود می‌گیرند و بازندگان نیز افرادی هستند که این نرخ‌ها را باور می‌کنند. مصداق این موضوع هم بازدهی منفی 3‌درصدی بازار ارز با وجود پنج موقعیت بحرانی اصلی در شش ماهه نخست امسال است.
مشاهدات و گزارش‌های دریافتی خبرنگار تسنیم نشان می‌دهد که معامله‌گران اصلی بازار ارز کاملا دست از کار کشیده‌ و هیچ معامله‌ای انجام ندادند.
بازاری‌ها یک صدا می‌گویند با وجود نرخ‌زنی‌های متعدد اما فروشنده‌ای نداریم و همه منتظر بازگشت ثبات به بازار هستند. یک فعال بازار ارز به خبرنگار ما می‌گوید: از صبح فقط نرخ می‌دهند ولی کمتر کسی معامله می‌کند.
او با اشاره به درج قیمت‌های متعدد و پشت سر هم از قیمت ‌دلار در اول صبح امروز(دیروز) تاکید دارد: البته خیلی به شبکه‌های اجتماعی تکیه نکنید چراکه کف بازار است که تعیین می‌کند الان قیمت چند است و آیا کسی هم می‌فروشد یا نه! الان از حجم این قیمت‌دهی‌ها در شبکه‌های اجتماعی هم کاسته شده است. قیمت دلار هم‌اکنون بین 61‌هزار تومان و 60‌هزار و 900 تومان در نوسان است.
او به تاثیر حضور بازارساز در بازار ارز تاکید می‌کند: بانک مرکزی با حضور به موقع می‌تواند نوسانات ارزی را مدیریت کند چرا که تجربه ماه‌های قبل نشان داد بانک مرکزی به راحتی توانایی مدیریت این نوسانات را دارد.
نکته مهم در روزهای پرتلاطم بازار ارز عملکرد شبکه‌های اجتماعی است که تلاش می‌کنند پشت سر هم نرخ برای‌دلار اعلام کنند اما این در حالی است که معامله‌ای پشت این نرخ‌ها نیست و بیشتر سناریو‌سازی این شبکه‌هاست که در موقعیت‌های مشابه تکرار می‌شود. با وجود رکوردشکنی طلا و سکه در بازار نیز طبق اعلام رییس اتحادیه طلا، هیچ تقاضای اضافی وارد بازار نشده و التهابی در این بازار مشاهده نمی‌شود. پیش از این هر زمان قیمت‌ها در این بخش با افزایش محسوس همراه می‌شد بلافاصله شاهد تشکیل صف خرید هم در بازار بودیم ولی این‌بار طبق اذعان رییس اتحادیه طلا، همچنان رکود در بازار حاکم است و خبری از خریدهای هیجانی نیست.
بارها گفته شده که هدف دشمن علاوه بر تنش‌های نظامی ایجاد التهاب در بازار و اقتصاد کشور است. نمی‌توان از این نکته غافل شد که ناآرام‌سازی بازار ارز می‌توان به عنوان یکی از پنل‌های دشمنان و معاندانی باشد که تمام قوای خود را برای جنگ ترکیبی با ایران وارد میدان کرده‌اند.
در انتظار
بازار ارز البته سادگی‌های این گزارش را ندارد و ضمن اینکه از تحولات سیاست خارجی تاثیر می‌پذیرد و ممکن است پس از سپری شدن پیامدهای یک رخداد سیاسی قیمت‌های بالا رفته سمت پایین بیایند اما این همه داستان نیست. تجربه نشان داده است که همین آمد و شد قیمت ارز در بازار به دلیل نوسان‌های سیاست خارجی پایه‌ای برای رشدهای بالاتر است. گزارش‌های بازار ارز باید غیرجانبدارانه باشد تا اثر واقعی داشته باشد. علت اینکه کسی الان دلارهایش را نمی‌فروشد این احتمال است که در آینده قیمت‌ها باز هم بالاتر خواهد رفت. دولت چهاردهم باید از بازار ارز مراقبت ویژه کند تا بازارهای دیگر از تعادل خارج نشوند.