روستاگردی در حاشیه قزوین

نادر نینوایی- اگر اهل سفر و تجربه‌های جدید باشید نباید فرصت بازدید از روستاهای بکر و تماشایی استان قزوین را از دست بدهید. از الموت تاریخی تا روستای متفاوت زرگر که مردمانش با زبانی با ریشه اروپایی صحبت می‌کنند، هر گوشه رمز و رازی است که با سفر به حواشی قزوین فرصت رمزگشایی از آنها را خواهید داشت. در فصل بهار که گل‌ها شکوفه زده و درختان لباس نو بر تن کرده‌اند، بی‌شک گشت‌وگذار در طبیعت و مناطق روستایی بکر اطراف قزوین شور و حالی متفاوت دارد. از سوی دیگر فرهنگ و تاریخ ریشه دار و آداب و سنن میراث ناملموس مردمان شریف این خطه، از جمله دیگر نکاتی است که توجه هر گردشگر علاقه‌مند به تاریخ و فرهنگ را به خود جلب می‌کند.
الموت تماشایی
از کرج که به سمت قزوین رانندگی کنید در نزدیکی ورودی شهر تاریخی قزوین، تابلوی الموت را می‌بینید. الموت که در شمال شرقی قزوین واقع شده ترکیبی شگرف از تاریخ و طبیعت است. آب و هوای الموت در فصل بهار معتدل است و این منطقه را به گزینه‌ای ایده‌آل برای سفر تبدیل می‌کند.
درختان فندوق، گیلاس، آلو و سنجد و زیبایی‌های طبیعت بکر منطقه هر بیننده‌ای را در بهت و حیرت فرو می‌برد و طبیعت چشم‌نواز دریاچه اوان که در میان کوه‌ها و درختان جلوه می‌فروشد، برگی از زیبایی‌های طبیعی ایران زمین را پیش چشمانتان ورق می‌زند.
مهم‌ترین جاذبه این منطقه اما بی‌شک قلعه الموت است؛ قلعه‌ای که راوی وقایع سال ۲۲۶ هجری قمری است. در آن زمان این قلعه مرکز فرمانروایی اسماعیلیان بوده است. دژ حسن صباح و مرکز فرماندهی برای حمله به خلافت عباسی. سیستم آبرسانی پیشرفته قلعه و انبارهای ذخیره آذوقه آن، راوی روزگاری است که این مکان برای حکومت‌ها دست‌نیافتنی بوده و پایگاهی برای مقاومت شمرده می‌شده است.
منطقه الموت غارهای بکری را نیز در خود جای داده است. غار حاجت که نقاشی‌های مربوط به انسان‌های پیشین را در خود جای داده در ۵کیلومتری روستای «آکوجان» قرار گرفته است. غار «ولی» نیز در نزدیکی روستای «گشنه رود» واقع شده و با تالارهای فرعی‌اش تصویری از ۲۵۰‌میلیون سال قبل کره‌زمین را پیش چشم بازدید‌کننده به نمایش می‌گذارد.
در الموت باید حتما سری هم به روستای «گازرخان» بزنید. گازرخانه به معنای رخت شور خانه است و اینطور روایت شده که مغولان این نام را بر روستا گذاشته‌اند. بافت خانه‌های روستای گازرخان بی‌شباهت به ماسوله نیست، همانطور پلکانی و همان‌قدر ساده و بی‌آلایش.
روستای مرگ که اغلب مواقع با مه‌ای سنگین پوشیده شده نیز در ارتفاعات الموت قرار گرفته. با بازدید از آن به تعبیری امکان سفر به درون چشم‌اندازهای را خواهید داشت که بیشتر در تابلوهای نقاشی دیده می‌شود. در روستای زنا سوج هم می‌توانید به نظاره درختان کهنسال گردو بنشینید؛ درختانی که بعضا عمر آنها به دو قرن نیز می‌رسد.
چنانچه راهی الموت می‌شوید، فرصت بازدید از چشمه‌های آن را هم نباید از دست بدهید. چشمه «نینه رود» از قلب کوه‌های سنگی شمال روستای «ویار» سرچشمه می‌گیرد و بر بستر الموت جاری است. «خار رود» نیز از دیگر چشمه‌های زلال الموت است که در نزدیکی روستای «رشکین» واقع شده.
روستای اروپایی استان قزوین
شاید باورش اندکی دشوار به نظر برسد اما در روستای «زرگر» استان قزوین ساکنان ظاهری شبیه اروپایی‌ها داشته و حتی با زبان رومانیایی تکلم می‌کنند. این روستا در نزدیکی شهرستان آبیک و در فاصله‌ای نه‌چندان دور از کرج واقع شده است. افزون بر جاذبه‌های قوم شناسی روستا اما مناظر طبیعی آن هم دیدنی است. برخی بر این باورند که اجداد ساکنان این روستا سربازان روم باستان بوده‌اند و در یکی از دوره‌های تاریخی در این منطقه ساکن شده‌اند. زبان اصلی مردم روستا رومانو خوانده می‌شود که ریشه غیرایرانی داشته و کمتر شباهتی به فارسی، قزوینی و حتی ترکی دارد.
خانه‌های روستا اغلب ساده‌اند و سازه‌ها با دیوارهایی بلند و درهای آهنی بنا شده‌اند. باغ‌های اطراف روستا نیز سر سبز و پر میوه‌اند. طبیعتی که سایه ساری است برای آسودن و فرار از دغدغه‌های زندگی ماشینی.
آب و هوای منطقه کوهستانی است. معمولا آخر هفته‌ها پای گردشگران به روستا باز می‌شود تا اقامتی یک روزه در این مقصد گردشگری متفاوت داشته باشند. باز شدن شکوفه‌های گل‌ها در فصل بهار می‌تواند فرصتی باشد برای گرفتن عکس‌های یادگاری و ثبت تنوع تمام نشدنی رنگ‌ها در قاب دوربین.
باید در نظر داشت که روایت‌های گوناگون و متفاوتی در خصوص اصالت و ریشه‌های مردم روستا وجود دارد که تایید و رد آنها نیازمند انجام پژوهش‌های علمی و مستقل است. اگر خوش‌شانس باشید در سفر به روستای زرگر می‌توانید شنونده اجرای ساز محلی اهالی یعنی «چوگور» باشید. در حین نواختن ساز محلی معمولا دوغ خنکی را که روی آن به اندازه یک قاشق غذاخوری کره ریخته شده به مهمانان تعارف می‌کنند؛ دوغی که در زبان محلی روستای زرگر به آن
«آیرانه سی» می‌گویند.
چند روستای دیدنی دیگر
یکی دیگر از روستاهای تماشایی اطراف قزوین روستای «حصار» است. این روستا که در طارم سفلی واقع شده با شالیزارهای سرسبز، جنگل‌های انبوه و باغ‌های مرکبات پیرامونش، گویی تصویری از فردوس برین را به نمایش می‌گذارد. فراهم بودن امکانات رفاهی و اقامتی برای گردشگران از جمله مزایای آن است. اگر اهل خرید محصولات ارگانیک باشید هم زیتون انگور و گردو در روستا در دسترس هستند.
از جمله جاذبه‌های روستای حصار می‌توان به تپه‌های باستانی، قلعه صمصام‌آباد و امامزاده محمد اشاره داشت. در فصل بهار مناظر بکر این روستا که در حصار کوه‌ها پنهان شده زیباتر از هر فصل دیگر به چشم می‌آید.
چنانچه از جمله طرفداران استفاده از آبگرم‌های معدنی هستید، باید حتما سری هم به روستای «یله گنبد» بزنید. این روستای کوهستانی با آبگرم معدنی و چشمه‌های جوشانش همواره یکی از انتخاب‌های نخست طبیعت دوستان است. یله گنبد در بخش کوهین قزوین واقع شده است. مناظر زیبا و امکان پیاده‌روی در طبیعت بکر و نیز نزدیکی به کوهستان، امکان کوهپیمایی و طبیعت‌گردی را در این منطقه فراهم می‌آورد.
در سفر به طبیعت و روستاهای اطراف قزوین فراموش نکنید که احترام به جامعه میزبان و رعایت کردن آداب، سنن و عرف اجتماعی جامعه میزبان همواره یک اصل مهم است و طبق کدهای اخلاقی گردشگری حتما باید به آن توجه داشته باشید. نریختن زباله در طبیعت و روستاها و نیز توجه به اهمیت سالم ماندن محیط‌زیست باید در این‌گونه سفرها مورد توجه ویژه بازدیدکنندگان قرار داشته باشد.