روش‌های نوین تامین مالی

عرفان هودی*
بازار سرمایه به عنوان یکی از ارکان مهم اقتصادی کشور، ابزاری مناسب برای تامین مالی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی است که در شرایط مختلف اقتصادی، به ویژه در زمان‌هایی که دسترسی به منابع مالی از طریق بانک‌ها محدود می‌شود، اهمیت دوچندان پیدا می‌کند. در شرایط کنونی و با توجه به تنگناهایی که در بازار پول ایجاد شده و  همچنین کاهش دسترسی به تسهیلات بانکی، بسیاری از شرکت‌ها به دنبال روش‌های جایگزین برای تامین مالی خود هستند و بازار سرمایه به شرکت‌ها امکان می‌دهد با استفاده از ابزارهای مختلف مالی، منابع مورد نیاز خود را تامین کنند.
یکی از ویژگی‌های مهم بازار سرمایه، تنوع ابزارهای مالی است. شرکت‌ها با توجه به نیاز مالی خود، می‌توانند از انواع مختلف ابزارها برای تامین مالی استفاده کنند. این ابزارها شامل اوراق گواهی سپرده، اوراق سلف، صکوک و حتی تامین مالی جمعی است که هر کدام متناسب با نوع کسب‌وکار و حجم تامین مالی مورد نیاز به کار گرفته می‌شوند. برای شرکت‌هایی که در بخش تولید فعالیت می‌کنند، بورس کالا ابزارهایی نظیر اوراق گواهی سپرده و اوراق سلف را فراهم کرده است. این ابزارها به شرکت‌ها کمک می‌کنند محصولات خود را به فروش برسانند و منابع مالی لازم برای فعالیت‌های خود را تامین کنند. شرکت‌های کوچک و متوسط، به‌ویژه آن دسته که کسب‌وکارشان با کمتر از ۱۵ تا ۲۰‌میلیارد تومان درآمد سالانه اداره می‌شود، می‌توانند از طریق تامین مالی جمعی اقدام کنند. این نوع تامین مالی از طریق فرابورس امکان‌پذیر است و به شرکت‌های کوچک کمک می‌کند بدون نیاز به پشتوانه‌های مالی بزرگ، سرمایه لازم را جذب کنند. شرکت‌هایی که نیاز به تامین مالی بیشتر از ۲۰۰میلیارد تومان دارند، می‌توانند از ابزار صکوک استفاده کنند.
عرضه اولیه یکی دیگر از ابزارهای مهم تامین مالی از طریق بازار سرمایه است. در این روش، شرکت‌ها می‌توانند سهام خود را برای اولین‌بار به عموم عرضه کرده و منابع لازم برای توسعه خود را جذب کنند. افزایش سرمایه نیز یکی دیگر از ابزارهای متداول است که شرکت‌ها برای تامین مالی از آن استفاده می‌کنند.
تامین مالی از طریق بازار سرمایه نسبت به روش‌های سنتی مانند بازار پول یا سیستم بانکی مزایای زیادی دارد.
یکی از مهم‌ترین مزایای تامین مالی از طریق بازار سرمایه، معافیت‌های مالیاتی است. در بسیاری از موارد، شرکت‌هایی که از ابزارهای مختلف بازار سرمایه برای تامین مالی خود استفاده می‌کنند، می‌توانند از معافیت‌های مالیاتی برخوردار شوند که این امر موجب کاهش هزینه‌های مالی آنها می‌شود و توانایی شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های توسعه‌ای را افزایش می‌دهد.
یکی از مشکلات اصلی که شرکت‌ها هنگام تامین مالی از طریق بانک‌ها با آن مواجه هستند، فشار نقدینگی است. در سیستم بانکی، شرکت‌ها باید اصل و سود وام خود را در دوره‌ای مشخص، معمولا یک‌ساله پرداخت کنند. این در حالی است که وقتی شرکت‌ها از طریق بازار سرمایه و به‌ویژه با استفاده از اوراق صکوک تامین مالی می‌کنند، معمولا مدت زمان بازپرداخت اصل سرمایه را طولانی‌تر کرده و به جای پرداخت سود در یک زمان کوتاه‌مدت، آن را در طول مدت زمان بیشتری پرداخت می‌کنند. این ویژگی موجب می‌شود که شرکت‌ها جریان نقدی بیشتری داشته باشند و بتوانند بدون فشار مالی زیاد به فعالیت‌های توسعه‌ای و تحقیقاتی خود ادامه دهند.
تامین مالی از طریق بازار سرمایه به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که منابع مالی خود را برای طرح‌های تحقیق و توسعه، بهبود کیفیت محصولات و خدمات و حتی توسعه بازارهای جدید به کار بگیرند. این منابع اضافی می‌تواند موجب افزایش رقابت‌پذیری شرکت‌ها و رشد اقتصادی آنها شود.
یکی دیگر از مزایای تامین مالی از طریق بازار سرمایه، افزایش اعتبار و شفافیت شرکت‌هاست. شرکت‌هایی که وارد بازار سرمایه می‌شوند، تحت نظارت دقیق سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارند و این امر موجب افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران و سهامداران به آنها می‌شود. شفافیت مالی و مدیریتی به جذب سرمایه‌های بیشتر کمک کرده و اعتبار شرکت را در بازارهای داخلی و بین‌المللی افزایش می‌دهد.
با وجود مزایای فراوانی که بازار سرمایه برای تامین مالی شرکت‌ها دارد، هنوز بسیاری از صاحبان کسب‌وکارها از این ابزارها آگاهی کافی ندارند. به همین دلیل نیاز است که سازمان بورس و اوراق بهادار با برگزاری برنامه‌های آموزشی، ورکشاپ‌ها، سمینارها و حتی تولید برنامه‌های تلویزیونی، آگاهی صاحبان کسب‌وکارها را نسبت به ابزارهای موجود در بازار سرمایه افزایش دهد. این اقدامات می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند از فرصت‌های مختلف تامین مالی بهره‌برداری کنند و رشد و توسعه خود را تسریع بخشند. در نتیجه بازار سرمایه به‌عنوان یک بستر نوین و کارآمد برای تامین مالی شرکت‌ها می‌تواند نقش بسیار مهمی در حمایت از اقتصاد کشور ایفا کند. با توسعه این بازار و افزایش آگاهی عمومی، شرکت‌ها قادر خواهند بود از ظرفیت‌های موجود به بهترین نحو ممکن استفاده کنند و در نتیجه توان رقابتی و پایداری اقتصادی خود را افزایش دهند.
* مدیرعامل کارگزاری هوشمند رابین