رونق بازار قاچاقچیان

گروه فناوری- با رشد استفاده از فناوری‌های نوین در سراسر جهان، گوشی‌های هوشمند به یکی از نیازهای اساسی افراد در زندگی روزمره تبدیل شده‌اند. یکی از برندهای محبوب و پیشرو در این صنعت، شرکت اپل و محصولات آیفون آن است. خانواده آیفون‌۱۶ هم مثل گوشی‌های دو نسل قبلی آیفون که ممنوعیت واردات دارند و رجیستر نمی‌شوند، همچنان در ایران طرفدار دارند و خریده می‌شوند. همانطور که سال گذشته هم طرفداران شرکت اپل از گوشی‌های آیفون ۱۵ به‌گرمی استقبال کرده بودند، امسال هم آیفون‌۱۶، آیفون‌۱۶‌پرو و آیفون‌۱۶‌پرومکس وارد ایران شدند و مورد توجه قرار گرفتند. این گوشی‌ها همچنین پیش از ورود به کشور پیش‌فروش هم شده بودند که البته تعداد آیفون‌۱۶های پیش‌فروش‌شده کمتر از گوشی‌های آیفون‌۱۵ بود که سال گذشته پیش‌ از ورود به بازار خریداری شده بودند. یکی از دلایل آن شاید تغییرات بیشتر آیفون‌۱۵ نسبت به آیفون‌۱۴ باشد؛ در حالی که خانواده آیفون‌۱۶ نسبت به سری قبلی گوشی‌های اپل کمتر دچار تغییر و تحول شده است. علت دیگر اما احتمال پررنگ‌تر رجیسترشدن آیفون‌های ممنوعه است. در هفته‌های اخیر اخبار و اظهارنظرهای بیشتری درباره احتمال رفع ممنوعیت واردات و رجیستری آیفون‌۱۶ شنیده می‌شود و همین موضوع باعث شده علاقه‌مندان به خرید این گوشی‌ها با امید به رجیستری فعلا برای خرید دست نگه دارند.
از سوی دیگر، با محدودیت‌های رجیستری و تحریم‌های اقتصادی، فرصتی برای شکل‌گیری بازارسیاه و قاچاق گوشی‌های آیفون به‌وجود آمده است. بسیاری از افراد سودجو با استفاده از راه‌های غیرقانونی و کانال‌های قاچاق، اقدام به واردات آیفون و فروش آنها به قیمت‌های بسیار بالاتر از قیمت جهانی می‌کنند. این بازارسیاه نه‌تنها باعث افزایش هزینه‌های خرید برای مصرف‌کننده شده، بلکه امنیت خرید و خدمات پس از فروش را نیز به شدت کاهش داده است. خریداران گوشی‌های قاچاقی با خطرات فراوانی از جمله عدم اطمینان از کیفیت دستگاه، نداشتن ضمانت و مشکلات احتمالی در به‌روزرسانی نرم‌افزارها مواجه‌اند. سیاست‌های رجیستری در اصل به‌منظور مبارزه با قاچاق و حمایت از بازار داخلی طراحی شده است، اما در مورد آیفون، این سیاست‌ها کارکرد معکوسی داشته‌اند. عدم امکان واردات قانونی و رجیستری آیفون‌ها، موجب رشد قاچاق و تخلفات گسترده در بازار موبایل ایران شده است. به جای جلوگیری از ورود کالاهای قاچاق، این سیاست‌ها به تقویت بازارسیاه کمک کرده و راه را برای فعالیت‌های غیرقانونی باز کرده‌اند. این وضعیت علاوه‌بر آسیب به اقتصاد کشور، موجب کاهش اعتماد عمومی به دستگاه‌های نظارتی و اجرایی شده است. بنابراین سیاست‌های فعلی نیازمند بازنگری جدی هستند. باید تمهیداتی اندیشیده شود تا کاربران بتوانند گوشی‌های آیفون خود را به‌طور قانونی ثبت و استفاده کنند. با بهبود این فرآیند، قاچاق نیز کاهش خواهد یافت.
یک واردکننده موبایل، درباره‌ وضعیت خرید این گوشی‌ها در روزهای اول ورود به کشور گفت: «باوجود اینکه گوشی‌های آیفون همچنان رجیستر نمی‌شوند و آنتن ندارند اما استقبال خیلی خوبی از آیفون‌۱۶ شده است. البته نسبت به آیفون‌۱۵ که تغییرات بسیار زیادی نسبت به نسل قبل از خود داشت، پیش‌خرید مردم کمتر بوده است.» این واردکننده می‌گوید: میزان استعلام قیمت آیفون‌۱۶ نشان می‌دهد که مردم منتظر رجیستری هستند تا پس از آن بتوانند بی‌دردسر گوشی را بخرند و استفاده کنند: «استقبال کلی، درخواست برای خرید و استعلام قیمت آیفون‌۱۶ خیلی بیشتر از آیفون‌۱۵ است، اما همه مردم منتظر رجیستری هستند؛ یعنی با توجه به خبرهایی که درباره رجیسترشدن آیفون در یکی، دو ماه آینده شنیده شده، همه منتظرند گوشی رجیستر شود بعد خرید کنند. حالا اینکه واقعا رجیستر بشود یا نه، هنوز مشخص نیست.»
او به زومیت می‌‌گوید: « قیمت آیفون‌۱۶ نرمال با حافظه ۱۲۸گیگابایت، ۶۳‌میلیون تومان است، قیمت آیفون‌۱۶پرو با حافظه ۱۲۸گیگابایت، ۸۰‌میلیون تومان، آیفون‌۱۶پرو با حافظه ۲۵۶گیگابایت، ۸۷‌میلیون تومان و قیمت آیفون‌۱۶پرومکس با حافظه ۲۵۶گیگابایت، ۱۰۷‌میلیون تومان است.» او در ادامه افزود: باوجود این قیمت بالا و غیرواقعی «کسانی که متقاضی آیفون‌۱۶ نرمال هستند قاعدتا صبر می‌کنند قیمت پایین بیاید، بعد خرید می‌کنند. با طراحی و رنگ‌بندی‌ای که آیفون‌۱۶ دارد اگر رجیستر هم بشود به نظرم فروش بسیار بالایی خواهد داشت.» وی در ادامه گفت: «البته همانطور که گفتم همه این قیمت‌ها بیشتر از قیمت واقعی گوشی است و تا یکی، دو هفته آینده حباب قیمتی آن می‌ترکد و پیش‌بینی می‌کنیم که با افت قیمت در هفته‌های آتی قیمت آیفون‌۱۶ نرمال به ۴۵‌میلیون تومان، آیفون‌۱۶پرو به ۷۷‌میلیون تومان و آیفون‌۱۶پرومکس به ۹۵‌میلیون تومان برسد.» هفته گذشته بود که رییس انجمن موبایل اعلام کرد، رفع ممنوعیت واردات و رجیستری آیفون در دستور کار است اما برداشته‌شدن این محدودیت‌ها با افزایش ۴۰ تا ۵۰‌درصدی تعرفه واردات انجام خواهد شد.
در پایان مساله عدم رجیستری گوشی‌های آیفون و شکل‌گیری بازارسیاه و قاچاق در ایران، نمادی از چالش‌های اقتصادی و سیاسی است که تحت تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی به‌وجود آمده‌اند. برای رفع این مشکلات، بازنگری در سیاست‌های اجرایی و ایجاد راهکارهای قانونی برای واردات و استفاده از این محصولات ضروری است. تنها با اتخاذ رویکردهای منطقی و موثر، می‌توان بازار موبایل ایران را از وابستگی به قاچاق و فعالیت‌های غیرقانونی نجات داد و شرایط بهتری را برای مصرف‌کنندگان ایجاد کرد.