رونق بدون گرانی

گروه مسکن- اگرچه نمی‌توان گفت در اقتصاد کلان کشور رونقی ایجاد شده است با این حال نمی‌توان ادعای رکود را نیز ادامه داد‌ چرا‌که بر اساس تعاریف اقتصادی رکود به حالتی گفته می‌شود که رشد اقتصادی کشور برای سه فصل متوالی منفی باشد ‌این در حالی است که ظرف چند فصل اخیر‌ رشد اقتصادی ما رقمی بالاتر از صفر را تجربه کرده است.
با این حال‌ ادعایی که در مورد کلیت اقتصاد می‌شود را در مورد مسکن نمی‌توان داشت. کار رکود در بازار مسکن از چند ماه و چند فصل گذشته و اخیرا بازار مسکن وارد چهارمین سال متوالی خود از رکود شده است. اگرچه مقصر اصلی رکود مسکن دولت کنونی نیست و نمی‌توان گفت دولت برای رونق بخشیدن به بازار مسکن کاری انجام نداده است، با این حال همچنان این بازار در شرایط راکد به سر می‌برد و خبری از رونق آن نیست. شاید بخشی از این مساله به شناسایی اشتباه ریشه مشکلات باز‌گردد، کما‌اینکه مهم‌ترین علت رکود، عدم قدرت خرید مردم و فاصله بالای قیمت مسکن از توانایی مالی جامعه است. تحت چنین شرایطی هر قدر هم وام مسکن و امکان ارائه آن افزایش پیدا کند، تا زمانی که قشر وسیعی از جامعه توان باز‌پرداخت آن را ندارند، مشکل مسکن حل نخواهد شد. با تمام این تفاسیر، دولت همچنان به جای آنکه به تقویت تقاضا بپردازد، بخش عرضه را تقویت می‌کند، به این صورت که برای ساخت خانه‌های جدید به سازندگان تسهیلات پرداخت می‌کند.
در این حال از میان تمام طرح‌هایی که برای خروج مسکن از رکود معرفی شد شاید بهترین طرح «اجاره به شرط تملیک» باشد، به این صورت که خانوار‌ها به جای پرداخت اجاره‌خانه، هر ماه بخشی از اقساط خانه‌ای که در آن ساکن هستند را پرداخت کنند و زمانی که اقساط به پایان رسید خانه به نام آنها شود. این طرح سال‌هاست در کشور‌های پیشرفته دنیا در حال اجراست و نتایج خوبی نیز در‌بر داشته است. اخیرا نیز در ایران اجرای این طرح از سوی وزارت راه و شهر‌سازی مطرح شد اما پس از آن از جزییات طرح، زمان شروع اجرا و چگونگی آن هیچ گونه اطلاعات تازه‌ای منتشر نشد.
اکنون در حالی که اغلب شاخص‌های مربوط به مسکن از جمله حجم معاملات اغلب با کاهش مواجه هستند، وزیر اقتصاد می‌گوید شاخص‌های پیش‌نگر نشان می‌دهد بخش مسکن در حال رشد معاملات است و مسکن بدون آنکه با افزایش قیمت مواجه شود، رشد خواهد کرد.
گفتنی است شاخص‌های اقتصادی به دو بخش پیش‌نگر و آتی‌نگر تقسیم می‌شوند؛ شاخص‌های آتی‌نگر نظیر شاخص تورم از تعداد زیادی شاخص پیش نگر تشکیل می‌شوند و تغییرات شاخص‌های پیش‌نگر، می‌تواند تغییر در شاخص‌های آتی‌نگر را در آینده پیش‌بینی کند.
بخش مسکن در حال رشد است
بر این اساس وزیر راه‌و‌شهرسازی گفت: آمارهای پیش‌نگر نشان می‌دهد بخش مسکن در حال رشد معاملات است و البته افزایش قیمت نخواهیم داشت.
عباس آخوندی در حاشیه «مراسم امضای تفاهمنامه بین وزارت راه‌و‌شهرسازی و سازمان اوقاف و امورخیریه برای احیای بافت‌های ناکارآمد شهری و روستایی، جلوگیری از گسترش حاشیه‌نشینی در شهرها و ساماندهی بافت‌های حاشیه‌ای و نامناسب» اظهار کرد: اگر شما همین امروز هم به مطبوعات مراجعه کنید، تمام شاخص‌های پیش‌نگر نشان می‌دهد ما در آستانه یک رشد در حوزه مسکن هستیم.
وی افزود: با توجه به ورود جریان سوداگری بسیار گسترده در حوزه مسکن در سال‌های گذشته که منجر به احداث بیش از ۶/۴ میلیون واحد‌ مسکونی خالی یا خانه دوم است بیشترین لطمات بر اثر سیاست‌های غلط دوره گذشته به این بخش وارد شده است.
آخوندی با اشاره به امضای تفاهمنامه همکاری با سازمان اوقاف و امور خیریه گفت: در ستاد بازآفرینی شهری مبنایی که قرار داده‌ایم عمدتا بحث تمدن ایرانشهری است. در این تمدن یکی از کانونی‌ترین محورهایی که سکونتگاه‌های ما را شکل می‌داده، چه قبل و چه بعد از اسلام نیایشگاه‌ها بوده است که باید در مجموعه‌های شهری مورد توجه قرار گیرد.
عباس آخوندی گفت: در بحث بازآفرینی شهری پیش از نوسازی تک‌بنا، اولین بحث هویت‌بخشی اجتماعی است. بدون هویت اجتماعی امکان هیچ‌گونه بازسازی وجود ندارد. در هویت اجتماعی می‌توانیم تجمع ایجاد کنیم و با سازمان اجتماعی برای حل مسایل گفت‌و‌گو کنیم.
وزیر راه‌وشهرسازی با اشاره به بحث مساجد و مراکز مذهبی و فرهنگی گفت: بهترین جایی که می‌توانیم در شهرهای جدید که فاقد سابقه سکونت است مردم را متشکل کنیم و گفت‌و‌گوی جمعی داشته باشیم، مساجد است.
آخوندی با تاکید بر نقش موقوفات در بازآفرینی شهری اظهار کرد: برای افزایش کیفیت زندگی در بافت‌های فرسوده نیاز داریم که از اماکن موقوفه بهره‌وری جدیدی داشته باشیم. لذا امضای این تفاهمنامه در ماه مبارک رمضان موجب خیر و برکت برای مردم ایران خواهد بود.
به گفته آخوندی بخش عمده‌ای از ساختمان‌های دارای ارزش معماری، موقوفه است و تفاهمنامه امروز یک اقدام کلیدی است تا بتوانیم دبیرخانه‌ای در مرکز ایجاد کنیم و شاهد یک حرکت مستمر و مداوم باشیم تا این موقوفات با شرایط امروز جامعه همساز شود و بتواند به ما کمک کند. همچنین حجت‌الاسلام و‌المسلمین محمدی در این مراسم اظهار کرد: در سطح کشور بیش از ۱۲۰۰ مجموعه درمانی موقوفه داریم. ۱۳۳ بیمارستان داریم. هیچ‌کس هم نمی‌گوید اینها موقوفه است. بعضی از بیمارستان‌های موقوفه بیش از مراکز درمانی به مردم خدمات‌رسانی می‌کنند.
وی افزود: مساجد نیز همان موقوفه است. اگر مساجد نبودند مردم برای بعضی از امور‌ خود باید هزینه‌های زیادی پرداخت می‌کردند. همین انتخابات در مساجد برگزار شد. همچنین حدود هشت هزار امامزاده داریم. در بعد علمی و فرهنگی، عدد قابل توجهی از کتابخانه‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه در حیطه موقوفات قرار دارد. این مراکز چون به نام وقف خوانده می‌شود ارزش‌شان دیده نمی‌شود‌ در حالی که هرچه لازمه زندگی امروز بشری است در این موقوفات وجود دارد.
رییس سازمان اوقاف و امورخیریه تصریح کرد: دستگاه‌های دولتی حدود ۲۵ هزار هکتار املاک موقوفه را در اختیار دارند که به نظر بنده یکی از مولفه‌های مهم اقتصاد مقاومتی همین وقف است.
وی با بیان اینکه متاسفانه برخی عمدا برنامه‌ریزی شده این حکم الهی را از چشم مردم انداختند یا بد اداره کردند، گفت: وقف نه‌تنها هیچ‌گونه مانعی برای زندگی مردم نیست بلکه به عنوان سعادت و خوشبختی مردم است.
به گفته محمدی، تا سال ۱۳۸۹ میانگین وقفی که مردم داشتند سالانه ۲۰۰ موقوفه بوده، از آن زمان به بعد که مقداری اطلاع‌رسانی و کار فرهنگی انجام شد سالانه بیش از دو هزار موقوفه انجام می‌شود.