«روهر»؛ نسخه حرفه‌ای یک جشنواره

نشست معرفی دستاوردهای جشنواره تئاتر «روهر» در آلمان با حضور استفانی کارت دبیر هنری این رویداد دیروز در سالن مشاهیر مجموعه تئاتر شهر در قالب پنجمین بازار تئاتر ایران برگزار شد.
کارت در مورد جشنواره روهر گفت: این جشنواره هر سال برگزار می‌شود اما با توجه به اینکه هر سه سال یک بار دبیر آن تغییر می‌کند این رویداد را در جشنواره‌های هنر نمایش به عنوان رویدادی سه ساله می‌شناسند. طی هر دوره یک نگاه و محور خاص به عنوان فصل مشترک تولید همه آثار به هنرمندان اعلام می‌شود و آنها موظف هستند بر اساس همان نگاه اثر خود را تولید و ارائه کنند.
وی افزود: با توجه به میزبانی سه شهر دورتموند، بوخوم و شالکه که مناطق صنعتی و کارگرنشین آلمان هستند محور نمایش‌های تولید‌شده برای مخاطبان این منطقه تعریف می‌شود تا تمام مردم در مواجهه با آثار نمایشی بتوانند پیام یا هدف آن اثر را درک کنند.
شیوه تولید آثار نمایشی در کشور آلمان از صفر تا صد بر مبنای حمایت‌های دولتی به ویژه شورای شهر هر منطقه یا استان است و ما در جشنواره روهر به دلیل مخاطبانی که از طبقه کارگر داریم تلاش می‌کنیم قیمت بلیت‌ها را در پایین‌ترین سطح ارائه دهیم تا هیچ فرد دوستدار تئاتر به سبب قیمت بالای بلیت، تماشای یک اثر نمایشی را از دست ندهد.
کمک به توسعه زیرساخت‌های حوزه نمایش با بودجه دولتی
مدیر هنری جشنواره روهر آلمان با بیان آنکه بودجه فستیوال‌ها و جشنواره‌های تئاتر در کشور آلمان در قیاس با بسیاری از رخدادهای هنری بسیار کلان و سنگین است، یادآور شد: بخش کوچکی از این کمک‌های دولتی برای برپایی جشنواره استفاده می‌شود اما سهم اعظم آن بودجه برای توسعه زیرساخت‌ها در حوزه نمایش، نوسازی و بهسازی سالن‌های تئاتری و آماده‌سازی فضاهایی متنوع و مختلف مانند کارگاه‌ها، کارخانه‌ها و معادن صنعتی برای تبدیل آنها به محیطی جهت تولید و ارائه تئاتر و میزبانی از مخاطبان استفاده می‌شود.
وی ادامه داد: گروه‌های تئاتری در آلمان به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ نخست گروه‌های دولتی که با بودجه مستقیم نهادهای دولتی در تماشاخانه‌های بزرگ مانند تئاترهای مرکزی هر شهر آثار را تولید و به مخاطب ارائه می‌کنند و دوم گروه‌های نمایشی مستقل و کمپانی‌های کوچک که آنها نیز با حمایت‌های محدود اما در قالب کاری ترکیبی و استفاده کردن از همکاران مشترک دست به تولید و اجرای آثار نمایشی می‌زنند و به همان میزان در سالن‌هایی کوچک‌تر آثار خود را به صحنه می‌برند.
جشنواره تئاتر «روهر» تفاوتی بنیادین با تئاتر فجر دارد
مدیر هنری جشنواره تئاتر روهر با بیان آنکه میزبانی این رخداد از آثار نمایشی در قیاس با جشنواره فجر به لحاظ کمی بسیار کمتر است و ما در هر دوره حداکثر از ۱۰ اثر نمایشی میزبانی می‌کنیم، گفت: با توجه به آنکه این جشنواره حداقل در سه شهر و سه استان مختلف آلمان برگزار می‌شود، فاصله سالن‌های نمایشی با ماشین بین ۴۵ تا ۵۰ دقیقه است و برخلاف آنچه در جشنواره تئاتر فجر شاهدیم مخاطبان نمی‌توانند بعد از دیدن یک نمایش از این سالن به سالن دیگر بروند.
وی افزود: برای همین مخاطبان آثار نمایشی با توجه به سلیقه خود دست به انتخاب اثر می‌زنند و در نهایت یک یا دو اثر را در یک یا دو شهر یا استان برای دیدن انتخاب می‌کنند. نمایشی که منطبق بر نگاه اجتماعی، رویکرد سیاسی و طبقه فرهنگی مخاطبان تولید و تعریف شده است.
استفانی کارت خاطرنشان کرد: پیش از برگزاری هر دوره از جشنواره شورایی متشکل از فرهنگ‌پژوهان، پژوهشگران هنر، مردم‌شناسان و عده‌ای از سیاستمداران دور هم جمع می‌شوند تا برای رسیدن به پیام‌ و شعار هر سال جشنواره رویکردی را مشخص کنند. بعد از انتخاب، آن پیام یا شعار به عنوان هدف و نگاه جشنواره به گروه‌های تئاتری در سراسر جهان اعلام می‌شود تا آنها با استناد به آن پیام و شعار دست به تولید نمایش و ارسال آن به جشنواره بزنند. برای همین در طول هر دوره از جشنواره روهر شاهد یکدستی آثار در قالب انتقال پیام و تنوع تولیدات با رویکردهای مختلف شیوه تئاتر از نمایش کلاسیک تا شیوه‌های پست‌مدرن مانند اینستالیشن و پرفورمنس به‌عنوان شیوه‌های مدرن و پست‌مدرن تولید آثار تئاتری در این رویداد هستیم.
دو سال برنامه‌ریزی برای برگزاری هر دوره از جشنواره
مدیر هنری جشنواره تئاتر روهر در پاسخ به ایرنا در ارتباط با این پرسش که «با توجه به دبیر مشترک این جشنواره برای سه سال، او چگونه برای سال نخست با توجه به تولید تئاتر حرفه‌ای و برنامه ازپیش‌تعیین‌شده‌ گروه‌های حرفه‌ای تئاتر در جهان مهمانان سال اول خود را مشخص می‌کند» گفت: پیش از اعلام حکم دبیری، هر هنرمند که قرار است به‌عنوان دبیر انتخاب شود از ۱۸ ماه قبل در جریان قرار می‌گیرد و او طی این بازه زمانی با شش ماه کار اضافه یعنی در حدود دو سال برای هر دوره از جشنواره برنامه خود را تدوین و در اختیار گروه‌های تئاتری قرار می‌دهد.