روی؛ طلای سفید جهان

مجید اکبری زحمتی- روی توسط کیمیاگر سوییس در سال ۱۴۹۳ نامگذاری شده است، این عضو گروه فلزی یک ماده مغذی حیاتی در انسان، گیاه و حیوان است. روی در سلول‌های بدن یافت می‌شود. برای سیستم دفاعی بدن (سیستم ایمنی بدن) لازم است به درستی کار کند. این نقش در تقسیم سلولی، رشد سلولی، بهبود زخم و تجزیه کربوهیدرات‌ها نقش دارد. روی برای رشد مناسب و حفظ بدن انسان مورد نیاز است. این در سیستم‌های مختلف و واکنش‌های بیولوژیکی یافت می‌شود و برای عملکرد ایمنی، بهبود زخم، لخته شدن خون، عملکرد تیروئید و خیلی بیشتر مورد نیاز است. سطوح پایین روی می‌تواند علت بسیاری از مشکلات مرتبط با سلامتی باشد. روی یک ماده معدنی کلیدی است که سلول‌ها برای متابولیسم مواد مغذی استفاده می‌کنند. عملکرد ایمنی، تولید DNA و پروتئین و تقسیم سلولی همگی مربوط به سطح روی در بدن است. روی همچنین بدن مرد را قادر به تولید تستوسترون می‌کند. این ممکن است از بروز آکنه جلوگیری کند. جوش‌ها وقتی رشد می‌کنند که روغن‌ها، باکتری‌ها و سلول‌های پوست از منافذ جلوگیری می‌کنند که باعث می‌شود پوست در اطراف منافذ قرمز، متورم و ملایم شود. روی که باعث تقویت عملکرد سیستم ایمنی می‌شود، می‌تواند پاسخ التهابی را کنترل کند.
روی برای حس بویایی و طعم نیز مورد نیاز است. مزایای دیگر عبارتند از: زخم‌های اپیدرمال، سوختگی، بثورات، چربی پوست، عفونت و آکنه. بر خلاف بسیاری از کرم‌های ضد آفتاب شیمیایی، اکسید روی محافظت از اشعه‌های UVA و UVB را می‌دهد و اغلب به عنوان یک کرم ضدآفتاب طبیعی و غیرسمی برای جلوگیری از سوختگی، نشانه‌های پیری و تحریک شدن است، کرم اکسید روی برای پیشگیری و درمان بثورات پوشک استفاده می‌شود. همچنین می‌تواند برای درمان عصبانیت‌های جزئی پوست (به عنوان مثال، برش‌ها، سوختگی‌ها و خراش‌ها، سحر و جادو) استفاده شود.
این کار با ایجاد یک مانع پوستی برای پیشگیری و درمان التهاب پوست صورت می‌گیرد. روی می‌تواند بدن شما را احیا، همچنین در برابر عوامل استرس‌زا محافظت کند. بعضی از مکمل‌ها و ویتامین‌ها به‌عنوان راه‌حل برای اختلال نعوظ نیز تبلیغ می‌شوند. در مردان مبتلا به کمبود روی، استفاده از مکمل روی کمک می‌کند اما لازم است از مصرف بیش از حد خودداری شود.
میزان بالای روی در بدن می‌تواند به سیستم ایمنی بدن آسیب برساند. روی یک ماده معدنی ضروری است که زنان به صورت روزانه نیاز دارند تا سالم بمانند. اگر چه مقدار روی در مقادیر کم مورد نیاز است، کمبود روی می‌تواند عوارض جانبی جدی و ناخوشایندی مانند ریزش مو، مشکلات مربوط به احساس طعم و بو و یا بهبود زخم ضعیف داشته باشد. در کودکان، کمبود باعث عقب‌ماندگی رشد، بلوغ جنسی با تاخیر، حساسیت به عفونت و اسهال می‌شود. آنزیم‌هایی با اتم روی در مرکز واکنشی در بیوشیمی، مانند الید هیدروژناز در انسان، گسترده هستند. مصرف بیش از حد روی باعث آتاکسی، کم‌آبی و کمبود مس می‌شود
استفاده‌های فلز روی
روی یک فلز سفید آبی رنگ (نقره‌ای مایل به نقره‌ای است) با سطح براق است، در دمای اتاق قابل انعطاف نیست و در هوا مرطوب خشک می‌شود و یک لایه کربنات تولید می‌کند. دمای آن تا حدودی شکننده است اما بیش از ۱۰۰ درجه سانتیگراد قابل خوابیده است و در هوا با شعله‌های درخشان سبز، ابرهای سفید اکسید تولید می‌کند، به هم چسبیده می‌شود تا بتواند به سیم‌های نازک تبدیل شود. همچنین روی قادر به تبدیل شدن به ورق‌های نازک استروی است و پس از آهن، آلومینیوم و مس، چهارمین فلز مصرفی جهان است. این خاصیت ضد خوردگی قوی دارد و با سایر فلزات هماهنگ است. در نتیجه حدود نیمی از روی تولید شده در گالوانیزه شدن روی استفاده می‌شود که فرآیند اضافه کردن لایه‌های نازک روی به آهن یا فولاد برای جلوگیری از زنگ زدگی است. استفاده بعدی از روی به عنوان یک آلیاژ است؛ روی با مس (به شکل برنج) و با فلزات دیگر ترکیب می‌شود تا مواد تشکیل شده در ماشین‌ها، اجزای الکتریکی و وسایل خانگی مورد استفاده قرار گیرند. سومین استفاده قابل توجه از روی در تولید اکسید روی (مهم‌ترین مواد شیمیایی روی با حجم تولید) است که در تولید لاستیک و به عنوان یک پماد محافظ پوست استفاده می‌شود. روی نیز در آلیاژهای مختلف مانند برنج، نقره نیکل و آلیاژ آلومینیوم استفاده می‌شود. اکسید روی به طور گسترده‌ای در تولید بسیاری از محصولات مانند رنگ، لاستیک، لوازم آرایشی، دارویی، پلاستیک، جوهر، صابون، باتری، پارچه و تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شود. روی فلزی نیز برای ساخت باتری‌های سلول خورشیدی، پوشش روکش و ریخته‌گری استفاده می‌شود. انواع مختلف ترکیبات روی مانند کربنات روی و گلوکونات روی (به‌عنوان مکمل‌های غذایی)، کلرید روی (در دئودورانت‌ها)، پرییتین روی (شامپو ضدشوره)، سولفید روی (در رنگ‌های فلورسنت) و متال روی یا روی دی‌اتیل در آزمایشگاه آلی.
در آمریکا کاربردهای عمده روی عبارتند از گالوانیزه کردن (۵۵ درصد)، برنج و برنز (۱۶ درصد)، آلیاژهای دیگر (۲۱ درصد)، متفرقه (هشت درصد)، ضدخوردگی و باتری، روی به‌طور گسترده‌ای در صنعت گالوانیزه استفاده می‌شود. گالوانیزاسیون به طور عمده در زمینه‌های فولادی و پوشش‌های روی سازه‌های فولادی (به عنوان مثال ورق گالوانیزه) برای ماشین‌ها، ساخت‌وساز، کشتی‌سازی، نور و برخی صنایع دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استحکام: آلیاژهای روی سرچشمه‌های قوی و انحنای عالی برای طراحی‌های قوی و شکل‌پذیری برای خم شدن، تراشیدن و عملیات پرچینی است. آلیاژ روی چیست؟ آلیاژ روی که حاوی ۵۵ تا ۹۵ درصد مس است، یکی از بهترین آلیاژهای شناخته شده است. استفاده از برنج به مدت ۲۵۰۰ سال به طول می‌انجامد و به طور گسترده‌ای توسط رومی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و امروزه به ویژه در دستگاه‌های موسیقی و برنامه‌های کاربردی سخت‌افزاری که باید در برابر خوردگی مقاوم باشند، استفاده می‌شود. روی حدود ۸۰ درصد در گالوانیزه، شش درصد در برنج و برنز، پنج درصد در آلیاژها و ۹ درصد در کاربردهای دیگر مورد استفاده قرار گرفته است فلز روی تا قرن ۱۲ که در هند ساخته شد هنوز نزد رومیان و یونانیان باستان شناخته نشده بود، معادن راجستان مدارک قطعی تولید روی را که به قرن ششم قبل از میلاد بازمی‌گردند، ارائه می‌دهند. بزرگ‌ترین میزان قابل استفاده در استرالیا، آسیا و ایالات متحده است.
مواد معدنی که برای روی استخراج می‌شوند عبارتند از اسفالریت، اسمیتسونی، همی مرفیت ووورتزیت. شایع‌ترین سنگ معدن روی، اسفالریت (مخلوط روی)، معدن سولفید روی است. اسفالریت معدن سولفید روی با ترکیب شیمیایی است.
این در سنگ‌های دگرگون، آذرگه و رسوبی و در بسیاری از نقاط جهان یافت می‌شود. اسفالریت مواد معدنی روی و مینا مهم‌ترین سنگ معدن روی در جهان است.
روی با پوسته پوسته شدن سنگ، کوره و استخراج نهایی با استفاده از الکترود (electrowinning) تصفیه شده است. برنج، آلیاژ مس و روی در ابعاد مختلف در اوایل هزاره سوم قبل از میلاد در اژه، عراق، امارات متحده عربی، کالمکیایا، ترکمنستان و گرجستان و هزاره دوم قبل از میلاد در غرب هند، ازبکستان، ایران، سوریه، عراق و اسراییل استفاده می‌شده است.
ادامه دارد