رویارویی اسد با دولت انتقالی

در ۱۵ مارس ۲۰۱۱، نخستین راهپیمایی مسالمت‌آمیز مردم سوریه با هدف انجام برخی اصلاحات در ساختار حکومت دمشق و به تبع آن گشایش دریچه‌های به سوی آزادی در رژیم موروثی خانواده اسد برگزار شد.

از آن هنگام تا امروز، یعنی با گذشت ۲۰ ماه اعتراضی که اگر جدی گرفته می‌شد و دولت به خواسته‌‌های مردم احترام می‌گذاشت و به مانند یک حق طبیعی با آنها روبه‌رو می‌شد بدون تردید کارنامه‌ای اینچنین خونین، مرگبار و در یک کلام فاجعه‌بار از خود برجای نمی‌گذاشت.
به گزارش سازمان حقوق بشر سوریه، در ۲۰ ماه گذشته بیش از ۳۷ هزار سوری جان خود را از دست داده‌اند ضمن اینکه صدها هزار نفر از خانه و کاشانه خود رانده و آواره شده و در بدترین شرایط در مناطق مرزی سوریه روزگار می‌گذرانند.
این روزها کشوری به نام سوریه از دمشق، حلب، درعا و… به سرعت به سوی یک ویرانی کامل پیش می‌رود.با گذشت یک ماه از تظاهرات آرام، رویارویی نظامی رژیم با مردم سوریه آغاز شد، درگیری و کشتاری که باز هم اگر اراده‌ای برای شنیدن خواسته‌ها وجود داشت کار به جایی نمی‌رسید که پس از ۲۰ ماه، فقط یک راه برای پایان آن می‌توان متصور بود. در واقع هنگامی که اعتراض‌های آرام و خواسته‌های مشروع با گفت‌وگو حل‌وفصل نشود، زمانی که تلاش دومیانجی معتبر و صاحب نفوذ بین‌المللی، عنان و ابراهیمی، درست حکایت کوبیدن آب در هاون باشد و در شرایطی که ۱۹ ماه است در سوریه از زمین و آسمان، توپ و گلوله و آتش می‌بارد، راهی به غیر از محو یکی از طرفین وجود خواهد داشت؟شرایط سوریه اینک به‌گونه‌ای شکل گرفته که به نظر نمی‌رسد، پشت میز گفت‌وگو قابل حل و فصل باشد؛ زنگ پایان جنگ زمانی در سوریه نواخته می‌شود که میدان از طرف مقابل خالی شده باشد.در چنین شرایطی در نشست دوحه و برای نخستین‌بار تمام گروه‌های مخالف سوری با وجود همه اختلافات ماهوی و تاکتیکی به یک هدف واحد رسیدند؛ جورج صبرا یک مسیحی مخالف رژیم اسد به رهبری «شورای ملی سوریه» انتخاب شد و احمد معاذ خطیب به عنوان رییس
«ائتلاف ملی نیروهای مخالف و آزادیخواه سوریه» برگزیده شد؛ دو رویدادی که به ویژه با توجه به سه معاونی که خطیب از میان گروه‌های مختلف قومی و مذهبی سوریه انتخاب کرده از یکسو و شخصیت مبارزه‌جو و در عین حال مذاکره‌پسند صبرا به عنوان یک مخالف کاریزماتیک و به ویژه از اقلیت مسیحیان سوریه از طرف دیگر، بسیار مهم و در شرایط کنونی تعیین‌کننده است.
احمد معاذ خطیب به عنوان یک اقدام نمادین در نخستین سفر خود برای دیدار و گفت‌وگو با رییس اتحادیه عرب وارد قاهره شد، سفری که می‌تواند نخستین گام در راه کسب مشروعیت « ائتلاف ملی سوریه» قلمداد شود.احمد خطیب پس از برگزیده شدن به ریاست ائتلاف ملی در سخنانی، جامعه جهانی به عبارتی غرب و طرفداران گروه مخالف سوری را نسبت به ایفای تعهداتشان مورد خطاب قرار داد. او مانند جورج صبرا روی این مهم تکیه کرد که اگر عدم توافق و همکاری همه گروه‌های مخالف بهانه‌ای بود تا غرب به‌گونه‌ای موثر از آنها حمایت نکند، اینک شرایط برای این کار فراهم شده است. صبرا می‌گوید: « ما مردم سوریه فقط به آب و نان احتیاج نداریم، ما برای سرنگونی رژیم اسد به سلاح نیاز داریم.»

نشست دوحه که با اصرار و به تعبیری فشار غرب به ویژه با مشارکت فعال موثر قطر و ترکیه به سرانجام رسید با توجه به کمیت و کیفیت شرکت‌کنندگان، نقطه عطفی در بحران سوریه که به جنگی ویران‌گر بدل شده به حساب می‌آید؛ دیدار خطیب با دبیرکل اتحادیه عرب و اولتیماتوم شورای ملی سوریه برای برچیده شدن سفارتخانه در دمشق در واقع سرآغازی برای کسب مشروعیت از سوی دولت انتقالی قلمداد می‌شود.
آمادگی غرب از آمریکا، فرانسه و انگلیس گرفته تا مخالفان خاورمیانه‌ای اسد در راس آنها ترکیه و قطر برای شناسایی دولت انتقالی، راه را برای کسب مشروعیت جهان مخالفان هموار می‌کند.
در این میان اما جنگ همچنان با قدرت در سوریه ادامه دارد و دولت دمشق بدون توجه به آنچه قرار است پس از نشست دوحه بر سرش بیاید به راه خود می‌رود.
از طرفی از واکنش طرفداران اسد از روسیه و چین گرفته تا حزب‌الله و ایران تا زمان نگارش این مطلب هنوز خبری نیست. در شرایطی که روزبه‌روز از مشروعیت دولت دمشق به سود مخالفان کاسته می‌شود، حمایت از اسد هم می‌تواند و باید تامل‌برانگیز باشد.
دولت انتقالی برآمده از دل «ائتلاف ملی سوریه» در تلاش برای کسب «مشروعیت جهانی»، صندلی نماینده اسد در سازمان ملل را نشانه رفته است، اقدامی که باید دید با توجه به واکنش روسیه و چین چه سرانجامی خواهد داشت.
ادامه مخالفت روسیه و چین با سرنگونی اسد نمی‌تواند پیامد خوشایندی در جهان داشته باشد.