رویارویی با راز «مرگ»

گروه فرهنگ و هنر- «مرگ» را بزرگ‌ترین راز و رویای «زندگی»اش می‌دانست و می‌گفت منتظرش نیست اما به آن فکر می‌کند، از آن نمی‌ترسد اما وقتی زمانش برسد این راز برملا می‌شود. راز بزرگی که حالا برایش برملا شده و همه را در شک فرو برده است. صبح دیروز خبر درگذشت عارف لرستانی اهالی هنر را شوکه کرد. علت فوت لرستانی ایست قلبی در خواب عنوان شد و ظاهرا نه‌تنها سابقه هیچ بیماری از قبل نداشته بلکه ورزشکار هم بوده است و حالا با درگذشت او زمزمه‌هایی مبنی بر قصور پزشکی در مرگش شنیده می‌شود.
قصور پزشکی باعث مرگ همسرم شد
هرچند خطای پزشکی در مرگ افراد مشهور بعد از درگذشت پرحاشیه عباس کیارستمی درباره چهره‌های سرشناس تکرار می‌شود اما این بار همسر عارف لرستانی می‌گوید شب قبل از سکته قلبی او به بیمارستان مراجعه کرده و پزشک معالج تنها با آمپولی آرام‌بخش او را راهی خانه کرده است.
همسر لرستانی در گفت‌وگو با فارس گفت: «شب گذشته به همراه همسرم به دلیل سکسکه‌های مداومی که گرفته بود به یکی از بیمارستان‌های غرب تهران مراجعه کردیم.» او تاکید کرد: مرگ لرستانی به علت خطای پزشکی بوده و پیگیر این موضوع خواهد بود: «قصور پزشکی باعث مرگ همسرم شد و ما پیگیر این موضوع از طریق مراجع هستیم.»
عارف لرستانی قربانی تازه خطای پزشکی است؟
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره علت فوت عارف لرستانی توضیحاتی ارائه کرد.
رضا پایدار در گفت‌وگو با ایسنا در این باره گفت: «معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی ایران بلافاصله پس از انتشار خبر درگذشت عارف لرستانی در رسانه‌ها و احتمال قصور پزشکی در مرگ این هنرمند، تحقیقات و بررسی‌های خود را آغاز کرد و او در ساعات اولیه بامداد دیروز، به علت سکسکه مقاوم به درمان، به بیمارستان عرفان تهران مراجعه کرده بود.» او ادامه داد: برای درمان سکسکه مقاوم به درمان او، تزریق دارویی مربوطه انجام و با حال عمومی و علائم حیاتی مناسب از بیمارستان مرخص می‌شود. او حدود ساعت هشت صبح در منزل دچار ایست قلبی و به اورژانس ۱۱۵ اطلاع داده می‌شود. پایدار با بیان اینکه پیگیر موضوع خواهد بود، اضافه کرد: «در زمان حضور اورژانس ۱۱۵ وی فاقد هر گونه علائم حیاتی بوده است. در بررسی‌های اولیه مربوط به فوت این هنرمند، هیچ مستندی مبنی بر خطا یا قصور پزشکی وجود ندارد اما برای اطمینان بیشتر این موضوع را پیگیری می‌کنیم.»
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی ایران بیان کرد: «جسد مرحوم لرستانی باید برای بررسی‌های بیشتر و کالبدشکافی به سازمان پزشکی قانونی منتقل شود و پس از بررسی‌های تکمیلی، نتایج این پرونده از طریق رسانه‌ها اعلام می‌شود.»
واکنش یکی از وکلای پرونده پزشکی کیارستمی به ادعای خطای پزشکی در پرونده عارف لرستانی
با این حال وکیل پرونده پزشکی رضا رستمی و عباس کیارستمی معتقد است؛ به‌جای فضاسازی ژورنالیستی باید راه قانونی برای اثبات خطای پزشکی را طی کرد. عادل مقدس وکیل پرونده پزشکی رضا رستمی و عباس کیارستمی در گفت‌وگو با ایلنا ضمن تعریف خطای پزشکی گفت: «اصولا تعریفی که ما در کتب حقوقی درباره خطای پزشکی داریم این است که هرگونه تقصیر و قصوری که از طرف پزشک منجر به آسیب جسمی یا فوت شود؛ می‌تواند خطای پزشکی باشد. تقصیر و قصور شامل سهل‌انگاری، بی‌مبالاتی یا عدم رعایت نظامات و اصول پزشکی است اما تشخیص اینکه کدام رفتار باعث آسیب به بیمار شده یا فوت بیمار را به دنبال داشته با اشخاص متخصص و کارشناسان امر است.»
‎او با بیان اینکه نباید موضوع را لوث کرد، ادامه داد: «اینکه هر فردی فوت می‌کند ما به خودمان اجازه دهیم فوری بگوییم این فرد بر اثر خطای پزشکی فوت کرده، در واقع اصل موضوع را لوث می‌کند و لوث شدن این مساله در جامعه نیز باعث می‌شود اهمیت چنین مسایلی در جامعه و به‌صورت کلان کمرنگ شود. از طرف دیگر این مسایل باعث می‌شود اعتماد دوجانبه بین بیمار و پزشک در جامعه از بین برود و این بسیار خطرناک و نگران‌کننده است.»
‎ مقدس اضافه کرد: «حتی ما نیز که با عنوان وکیل چنین پرونده‌هایی را پیگیری می‌کنیم، حق نداریم پیش از مشخص شدن موضوع و وصول نظریه، نظری غیرکارشناسانه بدهیم بلکه ادعایی را مطرح می‌کنیم و دلایل آن را ارائه می‌دهیم و تشخیص خطای پزشکی توسط یک گروه پزشکی و کارشناسان انجام می‌شود.»
بهترین راه برای اثبات خطای پزشکی، کالبدشکافی است
مقدس که سابقه وکالت پرونده‌های پزشکی افرادی همچون عباس کیارستمی و رضا رستمی را در کارنامه کاری خود دارد، با ابراز تاسف از درگذشت عارف لرستانی افزود: «یکی از معضلات و مشکلات در پرونده‌های پزشکی عدم توجه به مدارک است. اصلی‌ترین مدرک برای اثبات خطای پزشکی جسم بیمار و متوفی است. بهتر است قبل از آنکه ما به کارهای ژورنالیستی روی آوریم، تلاش کنیم جسد متوفی سریع‌تر به مرحله کالبدشکافی برسد. این اقدام صحیح جهت نگه داشتن دلایل و مدارک تنها با درخواست اولیای دم و با دستور قضایی امکان‌پذیر است.»
‎او ادامه داد: «علاوه بر جسد متوفی که می‌تواند هنگام کالبدشکافی بسیاری از مسایل را روشن کند، پرونده پزشکی نیز بسیار موثر است. درباره زنده‌یاد عارف لرستانی باتوجه به اینکه در کمتر از ۲۴ ساعت بعد از مراجعه به بیمارستان فوت کرده است، نمی‌توان پرونده پزشکی مفصلی داشت. باید دید پزشک عمومی زنده‌یاد لرستانی را معاینه کرده است یا متخصص؟ در ضمن باید به یاد داشته باشیم که آن پرونده نتیجه تشخیص پزشکی است که معاینات و اقدامات را انجام داده و ما از او در حال حاضر شاکی هستیم. بهترین راه برای اثبات خطای پزشکی کالبدشکافی است که بعضا اقدامات پزشک معالج و پرونده پزشکی، بیمار را هم زیر سوال می‌برد. تا زمانی که کالبدشکافی نشود، مدرک قابل قبولی در دست نیست و معمولا پزشکان رفتار خود را با این استدلال که هیچ مدرکی در دست نیست و ما اقدامات‌مان را براساس تشخیص انجام داده‌ایم، توجیه می‌کنند.»
‎جامعه پزشکی بی‌اعتمادی جامعه را ترمیم کند
مقدس افزود: «بهتر است به‌جای همهمه‌ و فضاسازی رسانه‌ای به سمت پیگیری حقوقی و قانونی حرکت کنیم و اگر مدعی خطای پزشکی هستیم باید به دنبال راه‌حل مناسب برای تحصیل دلایل و مدارک باشیم. در صورت اثبات خطای پزشکی مجازات‌های مختلفی برای پزشک در نظر گرفته می‌شود و از نظر صنفی می‌تواند مجازات انفصال موقت تا انفصال دائم را در پی داشته باشد. در قانون مجازات نیز مبحث خطای پزشکی و فوت ناشی از آن تحت عنوان قتل شبه‌عمد شناخته می‌شود که حبس، جزای نقدی و پرداخت دیه را به دنبال دارد.»
او با بیان اینکه جامعه پزشکی باید بی‌اعتمادی نسبت به این جامعه را ترمیم کند، گفت: «باید جو حاکم با درایت جامعه پزشکی و راهکار عملی و جدی فیصله پیدا کند. همان‌طور که در گذشته هم بارها عرض کردم جامعه پزشکی باید بی‌اعتمادی به وجود آمده که در برخی موارد هم بحق است را ترمیم کند و جبهه گرفتن و دفاع کورکورانه از هر طرف، چه از طرف جامعه پزشکی و چه از جانب مردم درگیر در مسایل پزشکی نمی‌تواند راهکار مثبتی در پی داشته باشد.»
عارف لرستانی بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون ۱۵ بهمن سال ۱۳۵۰ در کرمانشاه متولد شد. او با مجموعه «جنگ ۷۷» به کارگردانی مهران مدیری پا به عرصه بازیگری گذاشت و پس از آن در چندین مجموعه دیگر از جمله «قهوه تلخ» همکاری کرد. لرستانی کشتی‌گیر بود ولی به‌دلیل بازیگری آن را کنار گذاشت. از جمله آثار تلویزیونی این بازیگر فقید به «در حاشیه»، «کوچه مروارید»، «شوخی کردم»، «ویلای من» و «مرد دوهزار چهره» می‌توان اشاره کرد.
او همچنین در فیلم‌های سینمایی «شام عروسی» (۱۳۸۴)، «انتخاب»، (۱۳۸۳)، «معادله» (۱۳۸۲) و «مانی و ندا» (۱۳۷۹) بازی کرده است. نقش‌آفرینی لرستانی در مجموعه «قهوه تلخ» پس از سال‌ها در نقش شخصیتی شبیه رضاخان بسیار مورد توجه واقع شده بود.