ریشه داستان تلخ گندم و نان

«جهان‌صنعت»- این روزها درباره گندم، آرد، نان و یارانه نان دولت سیزدهم با روندهای گوناگونی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند و روزهای سختی برای شهروندان ایرانی نیز فراهم شده است. دولت از تجربه خرید تضمینی گندم سال زراعی سپری‌شده درس گرفته و می‌خواهد منابع ریالی کمتری برای خرید گندم کشاورزان پرداخت کند، چون بودجه سال ۱۴۰۳ در بخش هزینه‌ها بیش از پیش چاق خواهد شد. با توجه به رقم احتمالی خرید گندم در صورت تعیین هر کیلو گندم معادل ۲۰۰ هزار میلیارد تومان می‌خواهد دست‌کم ۴۰ هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی کند. از سوی دیگر کشاورزان را مجاب کند گندم خود را به دیگران بفروشند یا از کشت گندم خودداری کنند. قیمت اعلام‌شده از سوی دولت برای خرید تضمینی گندم با اعتراض نهادهای دهقانان روبه‌رو شده است. با فرض اینکه دولت کامیابی حاصل کند و گندمی به میزان کافی برای خرید پیدا و آن را تبدیل به آرد کند و به نانوایان دهد، باز هم باید یارانه هنگفتی پرداخت کند.
این روزها سروصدای نانوایان درآمده و می‌گویند نسبت به گذشته آرد کمتری در اختیارشان قرار می‌گیرد و همین کاهش موجب می‌شود نان را به شکل سهمیه‌بندی غیر‌اعلام‌شده بفروشند. دولت اما می‌گوید آرد کمتری به نانواها داده نشده و با استفاده از سامانه آماده‌شده راه برای فروش آرد به قیمت آزاد را گرفته است. نان اما در نانوایی‌ها کوچک و نازک شده است و شهروندان بدون اینکه قیمت تازه‌ای اعلام شود برای نان هزینه بیشتری پرداخت می‌کنند. دولت سیزدهم تصور می‌کند با این کارهای حاشیه‌ای می‌تواند داستان تاریخی یارانه نان را به خیر و خوشی تمام کند، اما این سرابی بیش نیست، زیرا ریشه داستان جای دیگری است. ریشه داستان نان این است که در همان سال‌های نخست پس از پیروزی انقلاب اسلامی بهمن ۱۳۵۷ رهبران سیاسی و اقتصادی خواستند ضمن اینکه از کشاورزان و نیز تهیدستان شهری حمایت کنند، انواع حمایت‌ها را از کشاورزان در دستور کار قرار دهند و نیز نان را به قیمت ارزان به شهرنشینان دادند، اما این همه داستان نیست. رهبران انقلاب می‌خواستند و می‌خواهند در تولید و مصرف نان و گندم خودکفا باشند. ریشه تاریخ تلخ نان به همین دیدگاه متضاد بر‌می‌گردد که تصور می‌شود دیگر کشورها یک روزی ایرانیان را به لحاظ تهیه نان تحت فشار بگذارند. این تجربه در هیچ جای جهان وجود ندارد. ریشه هرج‌ومرج مدیریتی در داستان تاریخی و تلخ نان همین نگاه است.