22 - 01 - 2025
زمزمه مذاکره تهران- واشنگتن با میانجیگری مسقط
معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه: عاقلانه‌ترین راه، آغاز گفت‌وگوهای رفع تحریم است
گروه سیاسی- دونالد ترامپ در نطق اصلی خود در مراسم رسمی تحلیف اشاره‌ای به ایران نکرد اما سکوت رییس‌جمهور جدید ایالات‌متحده درباره ایران و مشخصا نقش جمهوری اسلامی در حمایت از جبهه مقاومت چند ساعتی بیشتر دوام نیاورد. چه آنکه او تنها ساعتی پس از اتمام مراسم رسمی تحلیف که به‌‌دلیل برودت و سرمای شدید هوا در فضایی بسته در محل ساختمان کنگره برگزار شد، در سخنانی در جمع هوادارانش بار دیگر همان ادعاهایی را پیش کشید که در هفته‌ها و ماه‌های گذشته در کارزار تبلیغاتی خود مطرح می‌کرد؛ ادعاهایی درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی و وضعیت اقتصادی ایران در آن چهار سالی که برای نخستین‌بار به کاخ سفید راه یافته بود.
ادعاهای ترامپ علیه جمهوری اسلامی
ترامپ که حالا بار دیگر به کاخ سفید بازگشته با تکرار ادعاهایش، جمهوری اسلامی را به «حمایت از تروریسم» متهم کرد و مدعی شد: «ما بازگشتیم تا ایران را پاسخگو کنیم و بهره‌برداری آن از پول نفت برای تامین مالی سازمان‌های تروریستی را متوقف کنیم!» رییس‌جمهور جدید آمریکا همچنین با اشاره به وضعیت ایران در بازه زمانی چهارساله، از ژانویه2017 تا ژانویه2021 و سال‌هایی که او برای نخستین‌بار در مقام ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده ایفای نقش می‌کرد، مدعی شد: «ایران ورشکسته شده بود و نمی‌توانست به حماس و حزب‌الله کمک کند.» او همچنین مدعی شد که اگر در این سال‌های گذشته نیز کماکان رییس‌جمهور آمریکا بود، عملیات «طوفان‌الاقصی» به وقوع نمی‌پیوست و ایران پولی برای حمایت از حزب‌الله و حماس نداشت.
رییس‌جمهور آمریکا که ساعتی پس از ادای سوگند ریاست‌جمهوری و اتمام مراسم رسمی تحلیف، در دفتر کارش در اتاق بیضی کاخ سفید، مقابل لنز دوربین‌های رسانه‌های جهانی حاضر شد تا فرمان‌هایی را درباره موضوعات گوناگون امضا کند، حین امضای این فرمان‌های اجرایی بار دیگر از وضع و اوضاع جمهوری اسلامی سخن گفت و مدعی شد که ایران تضعیف شده است. ادعایی که او برای اثباتش، به انفجار پیجرها در لبنان و حملات رژیم‌صهیونیستی به سامانه‌های پدافندی ایران اشاره کرد و هم‌صدا با اسرائیل مدعی شد که «پدافند هوایی جمهوری اسلامی نابود شده است!» رییس‌جمهور جدید آمریکا علاوه‌بر ادعاهایی که در چند سخنرانی و نطق مختلف مطرح کرد، در اقدامی عملی، برایان هوک را که در دور نخست ریاست‌جمهوری او، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران بود، اخراج کرد. هرچند هنوز مشخص نیست هوک از چه سمتی اخراج شده است!
اخراج به‌سبک احمدی‌نژاد با امضای ترامپ
ترامپ که ظاهرا تا حوالی بامداد سه‌شنبه نیز مشغول مراسم و برنامه‌های تحلیف بوده، در نخستین ساعات بامداد سه‌شنبه با انتشار پیامی در صفحه خود در شبکه اجتماعی تروث سوشال، در حالی از اخراج هوک خبر داد که او درحال‌حاضر عهده‌دار مسوولیت مرکز ویلسون برای پژوهشگران بود و بنابر برخی گزارش‌ها نیز اداره تیم گذار ترامپ در زمینه امور مربوط به وزارت خارجه آمریکا را برعهده داشت. ترامپ که علاوه‌بر برایان هوک، سه نفر از دیگر همراهانش را هدف گرفته بود، تاکید کرد که هیچ‌یک از آنان، با دیدگاه او مبنی‌بر «عظمت را به آمریکا بازگردانیم» همسو نیستند. رییس‌جمهور جدید آمریکا همچنین برایان هوک را خطاب قرار داد و نوشت: «تو اخراجی!» این در حالی بود که این شیوه اخراج مقام‌ها دست‌کم برای کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی چندان تازگی نداشت و برخی با اشاره به اقدامات مشابهی که محمود احمدی‌نژاد در دوران ریاست‌جمهوری خود انجام می‌داد، رییس‌جمهور جدید آمریکا را با رییس‌جمهور پیشین ایران مقایسه کردند!
درخواست گروسی از ایران برای توافق با ترامپ
آنچه اما در 24 ساعت نخست ریاست‌جمهوری ترامپ، منجر به وخامت بیشتر اوضاع و احوال ایران شد، ادعای تازه‌ای بود مبنی‌بر «ادامه انباشت اورانیم غنی‌شده با خلوص بالا از جانب ایران»؛ ادعایی که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش کشید و در ادامه، خواستار مذاکره تازه با جمهوری اسلامی شد.
رافائل گروسی که اواخر آبان‌ماه در سفری به تهران، برای نخستین‌بار پس از پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری اوایل امسال با او و برخی دیگر از مقام‌های بلندپایه ایرانی دیدار کرد، روز گذشته در بخشی از سخنانش در نشست داووس گفت که «ایران باید به‌منظور جلوگیری از وارد شدن به درگیری دیگری در منطقه غرب آسیا به توافقی درباره فعالیت‌های هسته‌ای خود با دولت دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا دست پیدا کند.» گروسی همچنین با اشاره به توافق‌های سیاسی که در ماه‌های پایانی دولت بایدن و در پی مذاکرات غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن شکل گرفته بود، خواستار تلاش ایران برای دستیابی به توافق با آمریکا شد و در ادامه گفت: «البته پیش از آنکه رییس‌جمهور ترامپ به این نتیجه برسد که در مسیر دلخواه او پیش نمی‌رود. حالا ما باید مشخص کنیم که چطور باید به آن (موضوع هسته‌ای ایران) رسیدگی کنیم که مسلما باید مستثنا از بروز یک جنگ باشد چراکه ما واقعا به جنگ‌های بیشتر نیازی نداریم.»
رافائل گروسی که در بخشی از سخنانش در این نشست مدعی شده جمهوری اسلامی به تولید مقادیر بالایی از اورانیوم با خلوص بالا ادامه می‌دهد، درباره نقش آمریکا در رسیدگی به موضوع هسته‌ای ایران نیز اظهارنظر کرد و گفت: «ما با روسیه، چین و کشورهای اروپایی در تعامل هستیم اما برای همه واضح است که آمریکا نقش جدایی‌ناپذیری دارد. نیاز داریم که در این زمینه به تفاهمنامه‌ای دست پیدا کنیم. ماموریت ما در هفته‌های آتی همین خواهد بود.» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین در حالی ابراز امیدواری کرد که «به‌زودی» با مقام‌های دولت ترامپ دیدار کند که تاکید کرد تلاش برای دستیابی به توافق، «موضوعی است که باید به مسیر اصلی خود بازگردد.»
آمادگی عمان برای میانجیگری میان ایران و غرب
همزمان با این تحولات مثبت و منفی درباره پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی و روابط نامساعد ایران و آمریکا اما دیروز صداهایی نیز به گوش رسید که امید به از سرگیری مذاکرات میان تهران و واشنگتن را زنده نگه داشت. عبدالله بن ناصر بن مسلم الرحبی سفیر پادشاهی عمان در مصر که دیروز در گفت‌وگو با خبرگزاری تاس روسیه به این تحولات می‌پرداخت، در بخشی از سخنانش اعلام کرد که عمان آماده است در صورت داشتن شانس موفقیت، بار دیگر بستری را برای مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای ایران فراهم کند. او گفت: «اگر عمان ببیند که گفت‌وگو بین مقامات ایران و همتایان غربی‌شان در زمینه برنامه هسته‌ای چشم‌اندازی موفقیت‌آمیز دارد، به‌طور قطع از نقش میانجی خود دست نمی‌کشیم.» این دیپلمات عمانی همچنین تصریح کرد که با توجه به اظهارات علنی مقامات ایرانی، تهران واقعا تلاش می‌کند تا مذاکرات با قدرت‌های غربی را درباره این موضوعات از سر بگیرد. الرحبی تاکید کرد که کشورش مایل است غرب آسیا را به منطقه عاری از سلاح هسته‌ای تبدیل و اطمینان حاصل کند که انرژی هسته‌ای در منطقه به‌طور انحصاری برای مقاصد صلح‌آمیز استفاده می‌شود بنابراین، به‌عنوان یک میانجی به کار خود در رایزنی‌ها بر سر برنامه هسته‌ای ایران در راستای منافع پادشاهی عمان ادامه می‌دهد. او همچنین گفت: «عمان به دلیل شهرتش در صحنه جهانی می‌تواند به بستری ایده‌آل برای مذاکرات تبدیل شود زیرا مسقط همیشه تلاش می‌کند تا مشکلات پیچیده را صرفا از طریق گفت‌وگو حل کند.» او با اشاره اعتماد کشورهای جهان به عمان در زمینه سیاست خارجی، این مهم را «مایه غرور ملی» این کشور دانست و یادآور شد که کشورش پیش از این نیز نقش میانجی را در مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای ایران ایفا کرده است؛ به‌ویژه آنکه ناظران از این مهم آگاهند که مشارکت مسقط در دستیابی به توافقی بین ایران و پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان در سال۲۰۱۵، موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) موثر بوده است. الرحبی در عین حال گفته است: «متاسفانه آن توافق به حالت تعلیق درآمده اما عمان قصد ندارد از نقشی که در حل مناقشات و گردهم آوردن مواضع طرف‌های مختلف ایفا می‌کند، چشم‌پوشی کند.»
پیشنهاد «عاقلانه» غریب‌آبادی؛ بازگشت به میز مذاکره
در حالی که اعلام آمادگی عمان برای میانجیگری میان ایران و غرب منجر به ایجاد روزنه امید در بهبود روابط تهران و آژانس و البته ایران و آمریکا شد، مواضعی که همین دیروز از تهران به گوش رسید نیز منجر به تقویت امیدها شده است. چه آنکه کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه که دیروز در مراسمی تحت عنوان «برگزاری مراسم گرامیداشت ۷۵سالگی تصویب کنوانسیون‌های ژنو» حاضر شده بود، در پایان این مراسم به پرسش خبرنگاران در مورد زمان برگزاری دور جدید گفت‌وگوهای ایران و اروپا پاسخ داد و اعلام کرد که «ما توافق کردیم که گفت‌وگوها را ادامه دهیم و تاریخ بعدی را از طریق مشورت‌هایی که با یکدیگر خواهیم داشت، مشخص خواهیم کرد.» این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی همچنین تصریح کرد: «جمهوری اسلامی ایران همانند گذشته آمادگی برای آغاز و از سرگیری مذاکرات رفع تحریم را دارد.» او گفت: «ما همیشه آمادگی این را داشتیم و اگر در طرف‌های دیگر هم (این آمادگی) وجود داشته باشد، ما بر این عقیده هستیم که مذاکرات شکل خواهد گرفت و به نتیجه خواهد رسید.» غریب‌آبادی تاکید کرد: «اگر سیاست و رویکرد دیگری را در طرف‌های دیگر ببینیم، ایران هم مناسب با همان سیاست رویکرد خودش را تنظیم خواهد کرد.» معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه ایران یادآور شد: «ما بر این باور هستیم که فرصت‌های مناسب برای گفت‌وگو و تفاهم وجود دارد، این یک موضوعی است که از قبل سابقه داشته و همگان هم می‌دانند. برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است و تحریم‌های یک‌جانبه و غیرقانونی هم به اهداف خودش دست پیدا نکرده است.» او خاطرنشان کرد: «ما انکار نمی‌کنیم که تحریم در هر صورت بر زندگی مردم نه‌تنها در ایران بلکه در هر کشوری که مورد تحریم باشد اثر می‌گذارد اما هدف تحریم‌کنندگان ایجاد تغییرات دیگری در کشورهای تحت تحریم است و تاکنون به اهداف خودشان دست پیدا نکرده‌اند.» غریب‌آبادی گفت: «عاقلانه‌ترین راه، این است که گفت‌وگوهای رفع تحریم آغاز شود و به مسیر درست و صحیح خودش برگردیم.»
تاکید پورخاقان بر ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران
جالب آنکه روز گذشته ویدئویی از بخشی از سخنان رییس سازمان قضایی نیرو‌های مسلح در «مراسم گرامیداشت ۷۵سالگی تصویب کنوانسیون‌های ژنو» منتشر شد که در آن به ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران اشاره شده است. احمدرضا پورخاقان که در بخشی از این سخنان، به آنچه طی سال‌ها و دهه‌های گذشته مدنظر جمهوری اسلامی بوده، اشاره می‌کرد در این رابطه گفت: «امام راحل اجازه استفاده و به کار بردن سلاح‌های شیمیایی، غیرقانونی و غیرمتعارف حتی نسبت‌به نیرو‌های دشمن را هم صادر نکردند.» او اضافه کرد: «براساس همین دکترین هست که مقام معظم رهبری اجازه ساخت سلاح هسته‌ای را به نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی نمی‌دهند چراکه سلاح هسته‌ای، سلاحی است ویرانگر که علیه بشریت استفاده می‌شود و نباید به هیچ‌وجه از آن استفاده کرد. بر این اساس است که رهبری دستور داده‌اند موشک‌هایی که ساخته می‌شود نقطه زن باشند و دقیقا نقطه موردنظر را هدف قرار بدهند مبادا در این خصوص بی‌گناهی کشته شود و آسیبی به غیرنظامیان وارد گردد.»
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد