زندگی ناسالم ایرانیان ادامه دارد

بیتا خداویسی- یکی از مشکلات مهم اقتصادی اغلب کشورها انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی ناشی از فعالیت‌های تولیدی است. در سال‌های اخیر با توجه به افزایش قابل توجه انتشار انواع آلاینده‌های زیست‌محیطی موضوع کنترل و مدیریت انتشار آلودگی‌های زیست‌محیطی با دقت بیشتری دنبال می‌شود و تلاش‌های بسیاری برای کاهش و کنترل انتشار آلاینده صورت گرفته است. نکته مهم در تلاش و برنامه‌ریزی برای کنترل آلاینده‌ها این است که اغلب بر سیاست‌ها و ابزارهای اقتصادی تکیه دارند به همین دلیل اقتصاد محیط‌زیست و اقتصاد در کنترل و مدیریت آلودگی‌ها و حفاظت از منابع محیط‌زیستی از اهمیت بسیاری برخوردار شده است. متاسفانه ارتباط قوی و موثری بین نهاد‌های دولتی متولی سیاست‌گذاری‌ و تصمیم‌گیری‌ و نهاد‌های علمی اقتصاد محیط‌زیست در کشور به وجود نیامده است به طوری که این شرایط باعث شده اقدامات اجرایی و قانون‌گذاری در زمینه مسایل زیست‌محیطی با فقر علمی مواجه شوند‌ از همین رو دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی اقدام به برگزاری اولین همایش ملی محیط‌زیست، صنعت و اقتصاد کرد.
محمد ستاری‌فر، استاد دانشگاه و مشاور سازمان محیط‌زیست در همایش محیط‌زیست، صنعت و اقتصاد اظهار کرد: یکی از مباحث مهمی که در خانواده، شهر، کشور و جهان وجود دارد صیانت از دستاوردهای محیط‌زیست است چون همگی در حفظ محیط‌زیست سهم داریم.
وی افزود: در حفظ و صیانت از محیط‌زیست به مشارکت گروه‌های مختلف از جمله ارگان‌های اقتصادی و مردم نیاز داریم. ستاری‌فر گفت: علم اقتصاد در حل مشکلات زیست‌محیطی نقش بسزایی دارد.
ستاری‌فر گفت: در گذشته اقتصاد و رشد اقتصادی نقش چندانی در تاثیرگذاری محیط‌زیست نداشت و در حوزه سیاست‌های محیط‌زیست بر مسایل و مباحثی مانند حیات‌وحش و مناظر طبیعی که از اهمیت کمتری برخوردار بود، پرداخته می‌شد.
این استاد دانشگاه گفت: امروزه با اهمیت دادن به علم، تکنولوژی و اقتصاد، نگاه علمی‌تری از دیدگاه اقتصاد به کنترل مسایل زیست‌محیطی و آلاینده‌ها مطرح شده است.
ستاری‌فر گفت: اواسط دهه ۷۰ تا ۸۰ ارتباط مناسبی بین صاحبنظران اقتصادی و اکولوژی برقرار شد و اقتصاد محیط‌زیست شکل گرفت و مبحث بهره‌برداری، سیاست و مدیریت عدم انتشار آلاینده‌های آلودگی‌های محیط‌زیست با دقت بیشتری مورد بررسی قرار گرفت. امروزه در برنامه توسعه مشکلاتی وجود دارد و در رابطه با مخاطراتی که در محیط‌زیست شکل گرفته است باید دگرگونی‌هایی بین حوزه اقتصادی و اکولوژی صورت بگیرد.
وی با بیان اینکه اقتصاد زیرمجموعه محیط‌زیست است، گفت: عده‌ای از صاحبنظران از دهه ۸۰ ارتباطی را بین اقتصاد و اکولوژی برقرار کردند و گفتند که نظام اقتصاد زیرمجموعه محیط‌‌زیست است و جایگاه محیط‌زیست را بالاتر از اقتصاد عنوان کردند.
ستاری‌فر افزود: یکی از مشکلاتی که در مناطق روستایی وجود دارد، عدم آگاهی در زمینه آسیب رساندن به محیط‌ زندگی است، به عنوان مثال ساکنین مناطق جنگل‌های زاگرس به دلیل اینکه گاز کمتری مصرف کنند به خاطر کمبود و گران بودن گاز با قطع درختان و تهیه هیزم گرما ایجاد می‌کردند و نمی‌دانستند که مستقیما به حیات خود صدمه می‌زنند. در ادامه این نشست ستاری‌فر گفت: نیازهای اساسی ما هوا، آب، پوشاک، مسکن، نان و آموزش است و اگر ما قرار است با رشد اقتصادی باعث قطع درختان و ایجاد فضاهای جدید برای ساخت مسکن یا ویلا در نقاط مختلف بشویم، هوای تمیزی در اختیار نخواهیم داشت.
وی افزود: ایران نسبت به چهار، پنج دهه گذشته امکانات و پیشرفت بیشتری را در اختیار دارد اما سالم‌تر زندگی نمی‌کند.
در ادامه اسفندیار جهانگرد، رییس پژوهشکده علوم اقتصادی در خصوص محیط‌زیست، بودجه و برنامه توسعه در ایران اظهار کرد: در این خصوص از دو منظر می‌توان بحث را مورد بررسی قرار داد؛ بحث نظری و بحث قوانین مادر و قوانین برنامه توسعه و بودجه ایران. وی در ابتدا دو سوال اساسی را مطرح کرد؛ سوال اول آیا افراد جامعه برای جلوگیری از تخریب محیط‌زیست اهمیتی قائل هستند و همچنین خواستار اقدام جدی می‌باشند یا خیر و سوال دوم اینکه آیا حاکمیت بستر و امکانات مناسبی را برای حفاظت محیط‌زیست فراهم کرده است یا خیر. جهانگرد گفت: در بحث نظری دو تفکر وجود دارد، ابتدا تفکری که نگاه بدبینانه به مساله اقتصاد محیط‌زیست دارد و در مقابل تفکر خوشبینانه‌ای که نیمه پر لیوان را می‌بینند و اعتقاد دارند که با توجه به افزایش استانداردهای زندگی باید نگاه متفاوتی به سیاست‌های محیط‌زیست داشته باشیم.
رییس پژوهشکده علوم اقتصادی عنوان کرد: در سال ۱۹۹۰ بحث محیط‌زیست در ادبیات نظری رشد روزافزونی داشت و در سال ۲۰۰۰ ارتباط درآمد با محیط‌زیست مطرح شد.
در ادامه وی افزود: یکی از بحث‌های اساسی کشور بحث عدم تامین و محدودیت‌ بودجه در زمینه مسایل محیط‌زیست است. همچنین محدودیت در دسترسی به تکنولوژی و هزینه‌های زیاد تکنولوژی می باشد.
وی گفت: نیروهای زبده و متخصص باید در زمینه مدیریت سیاست‌های محیط‌زیست و اکولوژی به کار گرفته شوند تا بتوانند به اتخاذ تصمیمات صحیح درباره کنترل و مدیریت آلودگی‌ها و حفاظت از منابع محیط‌زیست اقدام کنند.
جهانگرد در رابطه با عدم آگاهی عمومی گفت: ضعف برنامه‌های اجرایی، عدم ارتباط قوی و موثر بین نهادهای دولتی متولی و نهادهای علمی اقتصاد محیط‌زیست در کشور و همچنین نبود آگاهی‌های عمومی باعث وجود مشکلاتی در اقتصاد محیط‌زیست شده است.
وی در پایان در خصوص عدم مسوولیت‌پذیری اقشار مختلف اظهار کرد: هر قشری در هر جایگاهی که قرار دارد باید خود را در قبال حفظ محیط‌زیست مسوول بداند.