زنگ خطر در پارس‌جنوبی به صدا درآمد

استاد دانشگاه صنعتی‌شریف می‌گوید: فقط در پارس‌جنوبی روزانه ۲۸ میلیون مترمکعب کاهش تولید داریم و در سال ۱۴۱۰ ناترازی روزانه ۴۰۰ میلیون مترمکعب خواهد بود یعنی بیش از ۵۰ درصد کل مصرف امروزمان کسری خواهیم داشت.
«هاشم اورعی» در گفت‌وگویی با ایلنا درباره ناترازی تولید و مصرف گاز در کشور و تبعات آن بر تامین سوخت نیروگاه‌ها، صنایع و پتروشیمی‌ها گفته است: «در حال حاضر ۷۵ درصد از انرژی مصرفی کشور از طریق گاز تامین می‌شود و این یعنی اینکه سبد انرژی کشور خوب تعریف نشده و نامطلوب است و دلیل آن نیز وابستگی زیاد به این حامل انرژی خاص و امنیت پایین در حوزه انرژی است. همچنین ۳۷ درصد از متوسط سالانه گاز کشور در بخش خانگی و تجاری، ۳۳ درصد نیروگاهی و ۳۰ درصد باقی‌مانده در بخش صنایع و حمل‌و‌نقل مصرف می‌شود. از ۳۳ درصد گاز کشور که به مصرف بخش نیروگاهی می‌رسد ۸۴ درصد برق کشور را تولید می‌کند و این بدان معناست که نه‌تنها در بخش انرژی وابستگی داریم بلکه در بخش برق هم تکیه ما به گاز بسیار زیاد است، در نتیجه به محض اینکه احساس کمبود گاز داشته باشیم بلافاصله مشکل کمبود برق هم داریم.
به گفته وی در ۷ ماهه اول سال جاری گاز تحویلی به نیروگاه‌ها نسبت به دوره مشابه سال قبل ۵/۲ درصد کاهش پیدا کرده است، شاید در نگاه اول این عدد زیاد نباشد اما از آنجایی که وابستگی برق کشور به گاز زیاد است اگر بخواهیم همین ۵/۲ درصد کاهش را از طریق نفت‌گاز و نفت‌کوره تامین کنیم باید یا ۸۱ درصد نفت‌گاز و یا ۲۰ درصد نفت‌کوره تحویلی به نیروگاه‌ها را اضافه کنیم و این ۸۱ درصد افزایش تحویل نفت‌گاز به نیروگاه‌ها یعنی سوختی برای حمل‌و‌نقل جاده‌ای باقی نمی‌ماند. همچنین برای نفت‌کوره مشکل حمل‌و‌نقل خواهیم داشت، بنابراین چالش‌ها همچنان سنگین‌تر می‌شود. این کارشناس انرژی با اشاره به گزارش کمیسیون انرژی مجلس در مهرماه سال جاری یادآور شد: طبق این گزارش فقط در پارس‌جنوبی روزانه ۲۸ میلیون مترمکعب کاهش تولید داریم و در سال ۱۴۱۰ ناترازی روزانه ۴۰۰ میلیون مترمکعب خواهد بود یعنی بیش از ۵۰ درصد کل مصرف امروزمان کسری خواهیم داشت و این اعداد عجیب نیست، چراکه به گفته وزیر نفت ناترازی روزانه زمستان امسال هم ۲۴۰ میلیون مترمکعب است، در این شرایط به دو دلیل بسیار ساده و بدیهی نباید حرفی از صادرات گاز بزنیم، زیرا ما نه‌تنها مازاد نداریم بلکه کمبود هم داریم. دوم اینکه زیرساخت لازم را برای صادرات نداریم پس صحبت اینکه برای زمستان امسال به اروپا گاز صادر کنیم با هیچ منطقی سازگار نیست.
اورعی تاکید کرد: یعنی هر روز اقداماتی در دستور کار دارند که میزان مصرف انرژی برای مقدار مشخصی ارزش‌افزوده کم شود، وقتی به دوره ۲۰ ساله (۲۰۱۹-۲۰۰۰) نگاه می‌کنیم متوسط کاهش شدت مصرف انرژی ۲۴ درصد بوده و ماکسیمم متعلق به ایرلند با ۵۸ درصد بوده اما در همین دوره در ایران ۵/۴۲ درصد شدت مصرف انرژی برای فعالیت مشخص افزایش پیدا کرده است، ما در این معیار افزایش مصرف انرژی در دنیا شاگرد اول هستیم، یعنی اینکه اصلا صحبتی از بهره‌وری انرژی در کشور به معنای واقعی وجود ندارد اگر هم حرفی زده می‌شود فقط در همان حد حرف است چون نتایج واضح است.
نیاز به ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری
اورعی با استناد به گزارش کمیسیون انرژی می‌گوید: فقط در پارس‌جنوبی برای اینکه جلوی کاهش تولید را بگیریم باید ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کنیم، معاونت راهبردی انرژی در ریاست‌جمهوری تشکیل شود، کمیته ملی کاهش گازهای گم‌شده تشکیل شود، صندوق بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست ایجاد شود، همه این راهکارها کاملا و به وضوح نشان می‌دهد که ما هنوز هم نمی‌دانیم که چه کاری باید انجام دهیم. زیرا این پیشنهادات تنها به معنای دفتر و دستک و ایجاد میز جدید است، در حالی که ما کمبودی در این زمینه نداریم.
او می‌گوید: حقیقت این است که هیچ راهی برای اینکه در کوتاه‌مدت مساله را حل کنیم، نداریم. مسائل انرژی ذاتا بلندمدت هستند، نه یک‌شبه خراب و نه یک‌شبه سامان می‌پذیرند، اما از طرفی نمی‌توانیم بگوییم چون مشکل امسال حل نمی‌شود سپس باید رها شود. زیرا به استناد تمام آمارهای موجود هر سال بدتر می‌شود. بنابراین باید وارد عمل شویم و مردم را آماده کنیم که در طولانی‌مدت به نتیجه خواهیم رسید.
این استاد دانشگاه صنعتی‌شریف با اشاره به پیشنهاد مجلس برای بالا بردن متوسط راندمان نیروگاه‌های کشور از ۳۷ درصد به ۵۰ درصد اظهار کرد: وقتی صحبت از افزایش راندمان نیروگاهی می‌شود یعنی یک‌شبه تکنولوژی را عوض کنیم در حالی که ما این تکنولوژی را در اختیار نداریم، بنابراین با کمال تاسف با دیدن راهکارها متوجه می‌شویم که هنور هم نمی‌دانیم اوضاع از چه قرار است.
او اضافه کرد: طبق یک بررسی در سال ۸۸ هشدار داده شده بود که از سال ۱۴۰۰ به بعد به ناترازی فزاینده می‌رسیم و اکنون بعد از ۱۳ سال نه در وزارت نیرو و نفت بلکه در مجلس امر بدیهی را در یک ماه باقی‌مانده به زمستان ارائه می‌دهند و متاسفانه تمام سعی وزارت نفت نیز همچنان تامین گاز و تولید است و آن هم نه افزایش تولید بلکه جلوگیری از کاهش تولید و هیچ‌گونه نقش موثری در بهینه‌سازی مصرف نداشته و نداریم.
به گفته وی از جمله اقدامات برای عبور از شرایط جاری انرژی این است که اقتصاد انرژی در کشور اصلاح شود، مادامی که متوسط میزان پرداختی گاز خانوار ۳۵ هزار تومان و در واقع رایگان در اختیار مردم قرار می‌گیرد قطعا بهینه‌سازی بی‌معنی است، انرژی باید به سمت قیمت واقعی برود و از قشر آسیب‌پذیر نیز به طرق مختلف حمایت کنیم، ما نمی‌توانیم گاز را با این قیمت در اختیار مردم قرار دهیم و انتظار این را داشته باشیم که به دنبال بهینه‌سازی مصرف بروند.
این کارشناس حوزه انرژی یادآور شد: بخش دیگر اینکه کار را به جایی رساندیم که امکان حفظ تولید را هم نداریم، کشور همسایه ذخایر مشترک را می‌برد و میزان برداشت ما از ذخایر مشترک ۲ درصد قطر بوده است.
ما به سرمایه‌گذاری سریع و زیاد و فناوری روز نیاز داریم و همه اینها در گرو برقراری ارتباط با جهان است. ما باید به جهان برگردیم، تا بتوانیم خودمان را به سرمایه و فناوری روز جهان وصل کنیم، تا در سال‌ها و دهه‌های آتی اقدمات را به جای ابتدایی و اصلی برسانیم.