زنگ‌ خطر کمبود غلات

گروه بازرگانی- همزمان با منقضی شدن قرارداد مبادله غلات از دریای سیاه که اجازه صادرات بی‌خطر غلات اوکراین در سال گذشته را می‌داد، بیم بحران غذایی در جهان افزایش یافته است. از طرفی عدم‌تمدید این قرارداد به معنای افزایش جهانی قیمت غلات خواهد بود و صنایع دامداری و کشاورزی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. توافق صادرات غلات اوکراین بین این کشور، روسیه، ترکیه و سازمان ملل در ۲۲ ژوئیه سال گذشته و به مدت ۱۲۰ روز امضا شد و تا به حال سه بار تمدید شده است.
رییس انجمن غلات ایران ضمن اشاره به تاثیر روانی کوتاه‌مدت تمدید نشدن توافق کریدور امن صادرات غلات اوکراین، نگاهی به چشم‌انداز تولید و تجارت این نوع محصولات تا سال ۲۰۳۰ داشت.
در این میان، رییس انجمن غلات ایران با اشاره به تمدید نشدن توافق کریدور امن صادرات غلات اوکراین گفت: این اقدام موجب تاثیر روانی افزایشی کوتاه‌مدت در قیمت برخی غلات در منطقه دریای سیاه خواهد شد، اما با توجه به فصل برداشت مناسب در آمریکای جنوبی اثر خاصی بر بازار جهانی نخواهد داشت. به گفته کاوه زرگران رییس انجمن غلات ایران، با توجه به متوسط تولید و مصرف غلات در کشور و حجم کالای ترخیص‌شده، تا پایان سال باید حداقل ۱۵ میلیون تن از این اقلام برای تامین نیاز داخلی وارد کشور شود. کاوه زرگران در حاشیه برگزاری کنفرانس ایران‌گرین (گردهمایی سالانه فعالان حوزه غلات کشور)، شرایط بارندگی و آب‌وهوایی ایران، طی سال‌های اخیر را مورد توجه قرار داد و تصریح کرد: بالغ‌بر ۶۶/۸ میلیون هکتار از اراضی ایران زیر کشت غلات است که از این میزان ۵ میلیون هکتار به روش دیم کشت می‌شود. در واقع عمده تولید غلات کشور مبتنی بر میزان بارندگی در کشور است که با توجه به کاهش میزان بارندگی‌ها نسبت به دوره بلندمدت، احتمال کاهش حجم تولید در این بخش وجود دارد.
او همچنین نگاهی به وضعیت خشکسالی حاکم بر ایران و اثرات منفی آن بر کشاورزی و تولید غذای کشور داشت و افزود: طبق برآوردها، بالغ‌بر ۵۰ درصد از مناطق کشور دچار شرایط خشکسالی هستند که این مساله روی میزان تولید انواع محصولات به‌ویژه غلات، اثرات منفی دارد. عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در ادامه آمار و اطلاعاتی درباره میزان مصرف انواع غلات در ایران ارائه داد. بر اساس اظهارات زرگران میزان مصرف غلات در کشور طی سال ۱۴۰۱ حدود ۳۲ میلیون تن بوده که به‌علاوه ۵ میلیون تن به عنوان ذخایر کشور، نزدیک به ۳۷ میلیون تن غلات در سال گذشته تامین شده که از این میزان ۸/۲۰ میلیون تن از طریق تولید داخلی و ۷/۱۶ میلیون تن هم از طریق واردات تامین شده است.
رییس انجمن غلات ایران با بیان این مطلب که به دلیل آب‌بر بودن ذرت، تولید این محصول در ایران اندک است، میزان تولید آن را در سال گذشته کمتر از یک‌میلیون تن برآورد کرد. او افزود: برای تامین کل نیاز کشور به این محصول نزدیک به ۸ میلیون تن نیز واردات ذرت، انجام شده است.
این فعال اقتصادی درباره میزان تولید گندم و جو در ایران نیز به سطح زیر کشت این محصولات اشاره و تاکید کرد: بیشتر از نیمی از سطح زیر کشت غلات ایران به گندم اختصاص دارد و ۴/۱ میلیون هکتار از زمین‌ها زیر کشت جو است. او درباره وضعیت تولید و واردات کنجاله سویا نیز گفت: میزان مصرف این محصول در ایران بستگی به وضعیت دام و طیور دارد که بر اساس آن بین ۵/۳ تا ۴ میلیون تن در سال متغیر است.
سال گذشته ۵/۲ میلیون تن واردات دانه سویا انجام شده تا با اتکا به ظرفیت صنایع روغن‌کشی بخشی از کنجاله سویای مورد نیاز کشور تامین شود و الباقی از طریق واردات به دست آید. بر اساس اظهارات زرگران سال گذشته به دلیل کاهش در میزان واردات کنجاله، شاهد کمبود این محصول در بازار داخلی بودیم که چالش‌هایی را برای تامین غذای دام و طیور کشور ایجاد کرد.
افزایش قیمت جهانی غلات
رییس انجمن غلات ایران در ادامه به چشم‌انداز تولید و تجارت غلات در سطح دنیا بر اساس گزارش‌های جهانی تا سال ۲۰۳۰ اشاره کرد. او درباره میزان صادرات گندم در منطقه دریای سیاه و اروپای شرقی به کشورهای روسیه و اوکراین به عنوان اصلی‌ترین بازیگر و تولیدکننده اشاره کرد و گفت: پیش‌بینی می‌شود که میزان صادرات این دو کشور تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۶۹ میلیون تن در سال افزایش پیدا کند؛ (حدود ۹ میلیون تن افزایش) و از طرفی به دلیل رشد جمعیت به‌ویژه در جنوب شرق آسیا، شاهد افزایش تقاضا برای گندم در این منطقه خواهیم بود. زرگران درباره چشم‌انداز بازار جو نیز تامین‌کننده اصلی را اتحادیه اروپا و کشورهای روسیه و استرالیا معرفی کرد و درعین‌حال عربستان و چین را به عنوان اصلی‌ترین مصرف‌کنندگان این محصول معرفی کرد. طبق اظهارات او پیش‌بینی شده تا سال ۲۰۳۰ نیاز عربستان به جو تا ۸ میلیون تن در سال می‌رسد که ۲۵ درصد از تقاضای جهانی به این محصول را شامل خواهد بود.عضو هیات نمایندگان اتاق ایران از پیش‌بینی رشد ۲۵ درصدی مصرف ذرت در سطح دنیا تا سال ۲۰۳۰ خبر داد و گفت: درباره ذرت، کشورهای برزیل و آرژانتین و اوکراین و ایالات‌متحده بازیگران اصلی در سطح دنیا هستند که پیش‌بینی می‌شود، میزان صادرات ذرت از این کشورها نیز رشد قابل‌ملاحظه‌ای خواهد داشت. رییس انجمن غلات ایران در ادامه به صادرات جهانی دانه‌های سویا اشاره و تامین‌کنندگان اصلی این محصول را ایالات‌متحده آمریکا، برزیل و آرژانتین معرفی و عنوان کرد که طبق پیش‌بینی میزان تقاضای دانه‌های سویا نیز تا سال ۲۰۳۰ افزایش خواهد یافت و با اشاره به پیش‌بینی usda این افزایش حدود ۲۶ درصد خواهد بود و سه کشور اصلی تا سال ۲۰۳۰ نود درصد صادرات دنیا را در اختیار خواهند داشت.
پیش‌بینی رشد ۱۴ درصدی تجارت جهانی کنجاله سویا
زرگران درباره کنجاله سویا نیز به پیش‌بینی رشد ۱۴ درصدی تجارت جهانی این محصول تا سال ۲۰۳۰ اشاره و تاکید کرد: آرژانتین، برزیل و ایالات‌متحده آمریکا به عنوان صادرکنندگان اصلی کنجاله سویا در سطح دنیا شناخته می‌شوند که پیش‌بینی می‌شود این سه کشور ۸۷ درصد کل صادرات کنجاله سویا در سطح دنیا را به خود اختصاص دهند که از این میزان ۴۵ درصد به آرژانتین، ۲۵ درصد به برزیل و ۱۷ درصد به ایالات‌متحده آمریکا پیش‌بینی شده است. با توجه به متوسط تولید و مصرف غلات در کشور و حجم کالای ترخیص‌شده به کشور تا پایان سال باید حداقل ۱۵ میلیون تن واردات غلات به کشور داشته باشیم تا نیاز بازار تامین شود.