زیان برگشت ناپدیر کمبود ارز

گروه بازرگانی- اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دامی در نامه‌ای به اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهوری با اشاره به عدم تخصیص ارز برای واردات نهاده‌های دامی از هفته‌های پایانی اسفند سال ۱۳۹۹ اعلام کرد که وقفه در پرداخت ارز حتی برای کوتاه‌مدت آثار زیان‌بار و غیرقابل جبرانی دارد. هشدار واردکنندگان نهاده‌های دامی به دولت در حالی است که مدت‌هاست تامین نهاده‌ها و واردات آن مانند گذشته در شرایط معمول به سر نمی‌برد و همین موضوع در بازار مواد پروتئینی از جمله مرغ تغییراتی را به وجود آورده که حتی مصرف‌کنندگان هم به خوبی از علل آشفتگی بازار مرغ اطلاع دارند. اما سوال آنها این است که به چه علت دولت برای سامان دادن به این بازار و حل چالش‌هایی که به وضوح مشخص است، فکری نمی‌کند؟
با وجود اینکه اولتیماتوم فعالان بازار نهاده‌های دامی سابقه‌ای بیش از یک سال دارد اما بی‌توجهی دولت به این حوزه و پافشاری بر ادامه برخی اشتباهات نه تنها به شدت مایه تعجب است بلکه موجب شده تا مردم ناچار شوند برای خرید کالایی همچون مرغ ساعت‌ها در صف بایستند. نکته قابل تامل این است که هر گاه کارشناسان هم از واقعیت‌های بازار انتقاد می‌کنند و خواستار توجه دولت به مشکل‌ها هستند، کمتر مسوولی است که این موضوعات را بپذیرد و برای آن چاره‌ای بیندیشد. از این رو همچنان شاهد این هستیم که ستاد تنظیم بازار و دیگر دستگاه‌های مسوول به روال گذشته در رابطه با بازار کالاهای اساسی ادامه می‌دهند و درست زمانی که بازار با بحران جدی مواجه می‌شود، تازه به فکر راه‌حل می‌افتند. این در حالی است که به طور حتم تداوم این شرایط در بازار نهاده‌های دامی، افزایش قیمت بیشتر محصولات پروتئینی را به دنبال خواهد داشت.
در همین راستا چندی پیش نیز که یکی از فعالان بخش خصوصی در مورد تبعات توقف یک‌ماهه ثبت‌سفارش نهاده‌های دامی به دولت هشدار داد، شاهد اظهارنظرها و واکنش‌هایی از سوی وزارت جهاد کشاورزی بودیم که چندان مطابق با واقعیت به نظر نمی‌رسید. بر اساس آنچه کاوه زرگران عضو کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق تهران اعلام کرده بود، به دلیل تعلل در ایجاد سازوکارهای موردنیاز برای ثبت‌سفارش این پیش‌بینی وجود دارد که نهاده مورد نیاز برای تولید مرغ فراهم نباشد و وضع بازار در ماه‌های آینده نیز بهبود پیدا نکند. این در حالی است که اگر پیش‌بینی‌ها از وضعیت آب و هوا نیز محقق شود، نیاز به واردات نهاده‌ها بیشتر خواهد بود. به گفته این فعال بخش خصوصی، به دلیل مشکلات و بوروکراسی‌هایی که دولت ایجاد کرده، واردات نهاده‌ها با موانعی مواجه شده ‌است. نمونه بارز این مانع‌تراشی آن است که از حدود یک ماه گذشته به دلیل جابه‌جایی اختیارات از وزارت صمت به وزارت جهاد کشاورزی هیچ ثبت‌سفارشی در حوزه نهاده‌ها انجام نشده و این توقف یک‌ماهه در روند ثبت‌سفارش، آثار خود را در ماه‌های آینده نشان خواهد داد.
تخصیص ارز از اسفند متوقف است
در این خصوص همچنین شاهد این هستیم که واردکنندگان نهاده‌های دامی در نامه‌ای به اسحاق جهانگیری با اشاره به عدم تخصیص ارز برای واردات نهاده‌های دامی از هفته‌های پایانی اسفند سال ۱۳۹۹ اعلام کردند: تبعات این وقفه، غیرقابل جبران است.
در بخشی از نامه این اتحادیه به معاون اول رییس‌جمهوری آمده است: از هفته پایانی سال ۹۹ تاکنون هیچ‌گونه تخصیص و تامین ارز از طرف بانک مرکزی برای نهاده‌های دام و طیور انجام نشده است. این در حالی است که برنامه‌ریزی واردات کالاهای اساسی آن هم در شرایط بحرانی نیاز به اقدام به موقع، مستمر و بدون وقفه دارد و تخصیص ارز باید پیوستگی و استمرار داشته باشد. وقفه‌های عدم پرداخت ولو کوتاه‌مدت، آثار زیانباری دارد که به سادگی قابل جبران نیست. تجربه سال گذشته گواه این امر است.
بنابراین این تشکل موکدا از حضرتعالی استدعا دارد به این مقوله ورود عاجل کرده و با درایت و شأن ورود خود دستور اقدام فوری برای تامین و تخصیص ارز مورد نیاز واردات نهاده‌های دام و طیور انجام‌شده و رسوبی در گمرکات صادر کرده و کشور را از تنگنای حادث‌شده عبور دهید و از ریسک کمبود کالا و نوسانات قیمتی و عوارض آن پیشگیری کنید.
لازم به ذکر است که با وجود واردات مطلوب کالای اساسی توسط بخش خصوصی و موجودی کالا در بنادر از سوی بانک مرکزی تخصیص ارز برای واردات نهاده‌های دامی انجام نشده است.
نزول کیفیت نهاده‌های دامی
در همین خصوص رییس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان نیز از کیفیت پایین نهاده‌های دامی انتقاد و بیان کرد: کیفیت نهاده‌های دامی به شدت کاهش پیدا کرده و استانداردهای لازم را ندارد. بر همین اساس از مجلس درخواست می‌کنیم که به این قضیه نیز ورود کند.
مجید موافق قدیری همچنین در مورد موانع پیش‌روی تولید و عرضه نهاده‌های دامی گفت: مشکلاتی که ما در نابسامانی نهاده‌های دامی در سال گذشته تجربه کردیم به اذعان فعالان حوزه تولید محصولات پروتئینی طیور در تاریخ ۴۰، ۵۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است.وی افزود: نمونه این نابسامانی‌ها تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به نهاده‌ها بود که متاسفانه در نهایت با ارز ۲۶ هزار تومانی و ۳۰ هزار تومانی به دست تولیدکنندگان رسید و این اوج ناکارآمدی و سوء‌مدیریت در بدنه دولت را نشان می‌دهد.رییس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان مشکلات این حوزه را در دو بخش داخلی و خارجی بررسی کرد و گفت: بخشی از مشکلات خارجی مربوط به کرونا و تحریم‌ها و انتقال ارز و فروش نفت بود که ارتباطی به تولیدکنندگان و وزارت جهاد نداشت اما بخشی از مشکلات هم مستقیما به موضوعات مدیریتی وزارت جهاد و صمت و حتی بانک مرکزی برمی‌گردد.
نبود شبکه توزیع مناسب
موافق قدیری از نبود شبکه توزیع مناسب نهاده‌های دامی در کشور انتقاد و اظهارکرد: با وجود راه‌اندازی سامانه بازارگاه توسط وزارت جهاد کشاورزی، اما این سامانه هنوز کارایی لازم را پیدا نکرده است.
وی از وجود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن نهاده دامی دپوشده در بنادر خبر داد و گفت: بانک مرکزی هنوز ارز اینها را تامین نکرده و متاسفانه با مشکل مواجه هستیم.
رییس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان یادآور شد: بانک مرکزی از اول اسفند تاکنون ارزی را تامین نکرده اما ادعا می‌کند که ارز دو ماه ابتدای سال را در اسفند پرداخت کرده و این بسیار خطرناک است و امنیت غذایی مردم را به خطر می‌اندازد.
موافق قدیری تصریح کرد: تا زمانی که مرغ و محصولات پروتئینی را یک محصول سیاسی بدانیم که با آن محبوبیت بخریم آن هم از جیب تولیدکننده، قطعا به جایی نمی‌رسیم.
عملکرد انتقادبرانگیز ستاد تنظیم بازار
وی با بیان اینکه عدم تعیین به موقع قیمت‌ها باعث متضرر شدن تعداد زیادی از تولیدکنندگان و کاهش تولید می‌شود افزود: متاسفانه وزارت جهاد کشاورزی تا به این لحظه قیمت ارزی و داخلی نهاده‌های دامی را اصلاح نکرده و به همین دلیل هم واردکنندگان نهاده‌های دامی قیمت‌ها را در سامانه بازارگاه ارائه نمی‌کنند.
رییس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان از عملکرد ستاد تنظیم بازار در سه چهار سال اخیر انتقاد کرد و گفت: اگر قرار باشد این همه ستاد و نهاد و کارگروه داشته باشیم و در نهایت هم مردم و تولیدکننده و حتی خود دولت ناراضی باشند چه فایده‌ای و دلیلی دارد که این همه بودجه صرف این نهاد کنیم!؟
وی عملکرد دولت و وزارت جهاد کشاورزی در حوزه تامین نهاده‌های دامی برای کارخانجات خوراک دام و طیور را ضعیف ارزیابی کرد و گفت: دولت می‌خواهد کاری کند که فعالان اقتصادی را روبه‌روی مردم قرار دهد کمااینکه در حال حاضر هم متهم اصلی گرانی مرغ، مرغدار شده در صورتی که دولت تصمیم اشتباه خود را تقصیر فعالان اقتصادی انداخته است.