6 - 07 - 2021
ساحت عدالت
«جهان‌صنعت»- غلامحسین محسنی‌اژه‌ای دیروز رسما به عنوان رییس جدید قوه قضاییه معارفه شد و سکان اداره دستگاه قضا را به عهده گرفت. راه سختی هم در پیش دارد و احتمالا از همین‌رو است که در روزهای گذشته مشورت گرفتن از وکلای منتقد را کلید زده است. دلیل این سختی نیز روشن است. او نمی‌تواند چند صباح دیگر که وقت ارزیابی کارش شده بگوید خرابه تحویل گرفته و چنین و چنان. محسنی‌اژه‌ای جای رییسی را گرفته است. چهره‌ای که اگرچه زیاد در جایگاه ریاست قوه نماند اما بسیار مورد توجه بود. از مبارزه با فساد گفت و دادگاههای جرم سیاسی برگزار کرد و هیچ فرصتی را هم برای افزایش محبوبیت از دست نداد. ارزیابی عملکرد رییسی و اینکه چقدر منطبق با شعارها و ادعاها عمل کرد، محل این بحث نیست. حرف این است که اژه‌ای بر کرسی کسی تکیه زده که مورد تایید است، از یک طرف همان طور که در جلسه دیروز گفته شد، رهبری عملکرد او را «افتخارآمیز» می‌خواند و از طرف دیگر از مردم در یک انتخابات- فارغ از میزان مشارکت- رای گرفته است.
محسنی‌اژه‌ای از یک سو با او سنجیده و قیاس می‌شود، از سوی دیگر با این مطالبه و انتظار جدی مواجه است که هویت و رویکرد مستقل خود را داشته باشد. بسیاری از مردم جامعه و مشخصا جامعه حقوقی کشور انتظار دارند که او گام‌های بلندتر، مشخص‌تر و موثرتری بردارد.
از ادامه مسیر کاهش اطاله دادرسی به عنوان یکی از مسائل عجین با زندگی مردم گرفته تا ضرورت توجه و بازنگری در برخی قوانین باید دید که اژه‌ای چه مسیری را می‌رود؟ ادامه‌دهنده راه رییسی است یا برنامه‌های جدی‌تری دارد؟ از همسویی و همراهی با دو قوه دیگر چقدر سود خواهد برد؟ آیا این همراهی موجب تعامل بیشتر و تدوین لوایح کاربردی و تصویب قوانین موثر خواهد شد یا خیر؟ همچنین باید دید که او و اقداماتش چقدر از کاهش نارضایتی‌های فعلی به خصوص از قوه قضاییه نقش‌آفرینی خواهند کرد.
گام اول او که همان تماس و اخذ مشورت با وکلای منتقد بود، امیدواری‌هایی ایجاد کرده است.
تودیع و معارفه
مراسم تکریم و معارفه روسای پیشین و جدید قوه قضاییه با حجت‌الاسلام محمدی گلپایگانی، سیدابراهیم رییسی، محسنی‌اژه‌ای، محمدباقر قالیباف، اسحاق جهانگیری و تعدادی از مقامات کشوری، لشکری و قضایی صبح دیروز برگزار شد.
رییس دفتر مقام معظم رهبری متن حکم ایشان را خطاب به محسنی‌اژه‌ای خواند و گفت: شخصیت جناب آیت‌الله رییسی برای ما روشن است. برای شما (آیت‌الله رییسی) همین افتخار بس که مقام معظم رهبری در حکمی که برای آقای اژه‌ای دادند کلمه افتخارآمیز در مورد شما به کار بردند. آنچنان تحولی در دستگاه قضا به وجود آوردند که مردم امیدوار شدند.
در ادامه این مراسم سیدابراهیم رییسی رییس‌جمهور منتخب و رییس پیشین دستگاه قضا گفت: آقای محسنی در بسیاری از پیشرفت‌ها نقش داشتند و تلاش می‌کنند بی‌نام و نشان باشند یعنی کارشان باشد، اما نامشان نباشد.
رییس‌جمهور منتخب خاطرنشان کرد: مدیران شجاع و خطرپذیر باید مورد حمایت همه دستگاه‌های کشور باشند. به نام دفاع از حقوق انسان و مردم باید تمام گام‌هایمان استوار باشد و تردید نداریم آینده بسیار درخشان است. برای برادر عزیزم آقای محسنی از خداوند متعال طلب توفیق دارم.
دوره تحول و تعالی
حجت‌الاسلام محسنی‌اژه‌ای نیز در این مراسم ضمن تشکر از رهبری گفت: از خداوند می‌خواهم درک صحیح شرایط، ادراک در عمل و توان تحمل این مسوولیت سنگین را به بنده عطا کنند و انشاءالله همکاری همکاران و سایر قوا پشتیبان ما خواهد بود.
وی با بیان اینکه محور کار ما سند تحول است و این دوره، دوره تحول و تعالی خواهد بود، ادامه داد: باید با وحدت و یکپارچگی تمام با مجلس، دولت، نیروهای نظامی و انتظامی بتوانیم قدم‌های بلندی برداریم.
محسنی‌اژه‌ای با اشاره به برنامه‌های خود گفت: عدل و عدالت در همه ساحت‌ها باید گسترش پیدا کند. مبارزه جدی‌تر، قاطع‌تر و بدون تبعیض با فساد در همه عرصه‌ها، توسعه فناوری برای خدمت بهتر و ارزان‌تر، استفاده حداکثری از ظرفیت‌های مردمی برای اقدامات پیش‌رو باید مورد توجه قرار گیرد و سازوکار گسترش آزادی‌های مشروع ایجاد شود.
وی با اشاره به ضرورت ایجاد سازوکار گسترش آزادی‌های مشروع گفت: این موضوع نیاز به سازوکاری دارد تا بتوانیم از این آزادی‌ها بیش از پیش دفاع کنیم. اگر آزادی‌های مشروع تبلیغ و گسترش پیدا کند خیلی از کارهای خلاف انجام نمی‌شود.
رییس قوه قضاییه یادآور شد: هنوز جا دارد مردم، خانواده بزرگ قوه قضاییه را آنگونه که هست بشناسند. باید از قوه قضاییه صیانت کامل صورت گیرد چراکه اگر کوچکترین لکه‌ای در این قوه وجود داشته باشد بلافاصله دیده می‌شود. در مورد تظلم‌خواهان و افرادی که با قوه قضاییه سر و کار دارند باید تکریم صورت گیرد. باید بستری فراهم شود که بشود به این افراد سرویس مناسب داد و قوه قضاییه ملجا و پناه هر تظلم‌خواه و همه مردم باشد، تاکید می‌کنم همه مردم.
وی گفت: باید به کسانی که نه زبان گفتن دارند و نه پای آمدن، نگاه و کمک ویژه داشته باشیم. الان افرادی هستند که نمی‌توانند وکیل بگیرند و از طرفی به قانون هم آشنا نیستند، این افراد توان پرداخت پول به وکیل و کارشناس هم ندارند بنابراین باید نگاه ویژه‌ای نسبت به این قشر داشته باشیم و در این مرحله دولت و مجلس حتما باید کمک کنند.
گناه نابخشودنی
محمدباقر قالیباف رییس مجلس نیز از سخنرانان این مراسم بود و گفت: با شناختی که از جناب آقای محسنی‌اژه‌ای دارم و شناخت عمیق و دقیق ایشان از قوه قضاییه، حرکتی که در دوران آقای رییسی با تلاش مضاعف آغاز شده با شتاب بیشتری به پیش خواهد رفت.
وی افزود: واقعیت تلخ این است که امروز کشور در شرایط سختی به سر می‌برد و شرایط برای مردم خصوصا محرومان و مستضعفان سخت‌تر از همیشه است، هم از بعد مسائل اقتصادی چه در حوزه سرمایه‌گذاران و چه بخش محروم، هر دو طرف در آسیب هستند و هم در حوزه مسائل اجتماعی که سرمایه‌های اجتماعی ما رو به کاهش است و بزرگ‌ترین آن اعتماد مردم است که از این جهت در شرایط خوبی نیستیم و این واقعیت تلخی است.
قالیباف بر ضرورت هوشمند‌سازی سیستم‌ها برای کارآمدی و پاسخگویی و مردمی کردن و شفاف کردن فعالیت‌ها تاکید کرد و یادآور شد: حاشیه‌روی، حاشیه‌سازی و فاصله گرفتن از دغدغه‌های مردم گناه نابخشودنی است و کام مردم را تلخ می‌کند. آنها این را هرگز از ما قبول نمی‌کنند.
از تغییر رییس تا تغییرات مبنایی
هوشنگ پوربابایی حقوقدان و وکیل دادگستری
با رییس‌جمهور شدن آقای رییسی، رییس قوه قضاییه نیز تغییر کرد و یکی از موضوعاتی که مدام مورد سوال قرار می‌گیرد، آن است که اولویت‌های محسنی‌اژه‌ای به عنوان رییس جدید دستگاه قضا باید چه باشد؟
بنده به صورت مکرر و متعدد در مصاحبه‌ها گفته‌ام که تا وقتی مشکلات به صورت مبنایی حل نشده باشد فرقی ندارد که چه کسی رییس قوه قضاییه می‌شود. آقای اژه‌ای یا هر فرد دیگری در این جایگاه شاید بتواند به صورت تکنیکی یک سری مسائل را تغییر دهد اما از نظر اصولی تفاوت ایجاد نشده و احساس مردم نیز نسبت به این قوه تغییر نخواهد کرد.
برای توضیح تفاوت تغییرات مبنایی و تکنیکی یک مثال می‌زنم. مثلا آقای رییسی بر مساله مبارزه با فساد تاکید داشتند و دیدیم که در این زمینه نیز غیر چند مورد برخورد با مفسدان، اتفاق عجیب و غریبی نیفتاد. همچنانکه در دوره ریاست آقای لاریجانی بر این قوه دادگاههای ویژه اقتصادی برای پرونده‌های خاص و با وکلای خاص ایجاد و بعد از یک مدت نیز از دور خارج شد. این‌گونه مورد از جمله تشخیص‌های تکنیکی یک رییس قوه است. هر فردی که ریاست این دستگاه را برعهده بگیرد بر مبنای چنین تشخیص‌هایی عمل کرده، مسیری را طی می‌کند و احتمالا بعد از یک مدت که به نتیجه نرسید، آن را ملغی کرده و راه دیگری را می‌رود.
اکنون غلامحسین محسنی‌اژه‌ای نیز در جایگاه ریاست قوه قضاییه می‌تواند همین راه را برود اما اگر مایل است تغییرات مبنایی انجام دهد باید به نحو دیگری به موضوع بنگرد. دقت داشته باشید که ریلی وجود دارد که قطار دستگاه قضا در آن حرکت می‌کند. منظور از تغییرات مبنایی نیز تغییر این ریل است.
به عنوان مثال اکنون قوانین متعدد و راسخ و منسوخی داریم که برای مردم مشکل‌زاست. به عبارتی قانون که برای ایجاد نظم به وجود آمده، خود موجب بی‌نظمی شده است. تا وقتی هم که قانون عامل تشکیل پرونده‌های متعدد باشد، حجم دستگاه قضا به اندازه چند قوه گسترده شده باشد و… شاهد قضاوت‌های ناصحیح، اطاله دادرسی، پرشدن زندان‌ها و در پی آن کاهش مجازات و مجددا خالی کردن زندان‌ها و… هستیم که مجموعا موجب افزایش نارضایتی عمومی خواهد شد.
بر این اساس است که تاکید دارم ارکان بالایی در ساختار قوه قضاییه باید تغییر کند. لازم است که قضات متبحر در دیوان عالی داشته باشیم. کار دادرسی انتظامی قضات درست باشد، معاونت پارلمانی قوی که بتواند با همکاری مجلس و دولت لوایح لازم را تهیه کرده و به از میان برداشتن قوانین مشکل‌ساز کمک کند، داشته باشیم. اینها است که موجب تغییر و تحول مبنایی در دستگاه قضا خواهد شد. اگر نه ایجاد یک مجتمع در یک نقطه از کشور، کاری از پیش نخواهد برد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد