ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز یا عدم لایروبی

مهدیه بهارمست- بارندگی نه‌چندان شدید و تند در محور کندوان چالوس بار دیگر خسارت زد. اگرچه هرساله برای پیشگیری از خسارت‌های احتمالی و بروز حوادث در مناطق مختلف برنامه‌های مدیریت بحران اجرا و طراحی می‌شود اما بازنگری در اجرا و لزوم تدوین برنامه جامع و منسجم برای مدیریت بحران در استان گویی ضروری به نظر می‌رسد. گستردگی مازندران از یک‌سو و داشتن رودخانه‌های خروشان و وحشی نظیر چالوس، هراز، تجن، نکارود، چشمه کیله، صفارود و…، ضرورت توجه به برنامه‌های پیشگیرانه را در این استان الزامی می‌سازد. سیلاب آخرین روزهای بهاری در استان مازندران و محدوده محور کندوان، خسارت‌های هنگفتی بر جاده و زیرساخت و تاسیسات اشخاص زد و چند دستگاه خودرو را نیز آب برده است. همچنین به گفته مدیر هلال‌احمر استان مازندران سه نفر مفقود و چهار خودرو طعمه سیلاب شدند که سرنشینان سه خودرو با کمک مردم نجات یافتند اما از سرنوشت سرنشینان یک پراید فعلا اطلاعی در دست نیست. وی با بیان اینکه پاکسازی جاده صورت گرفته، افزود: «اگرچه پاکسازی جاده صورت گرفته و امکان تردد خودروها وجود دارد اما مجوزی برای رفت‌وآمد صادر نمی‌شود. تیم‌های عملیاتی همچنان به عملیات جست‌وجو می‌پردازند تا اگر خودرو یا فردی نیاز به کمک داشت خدمات خود را ارائه دهند.» با این حال به گفته برخی مسوولان با اینکه هنوز آماری از تعداد کشته‌ها وجود ندارد ولی براساس پیش‌بینی‌ها افرادی زیر گل‌ولای دفن شدند. اما دلیل سیل هرساله چالوس چیست؟ طبیعتا باران‌های سیل‌آسا همراه با طغیان رودخانه‌های فصلی در چالوس طی ۲۴ساعت اخیر، سیلی محکمی بر صورت زمین‌خوارانی زد که طی سالیان متمادی بی‌محابا به جان حریم رودخانه‌ها و محیط‌زیست افتاده بودند و خسارت این سیل در جاده کندوان به دلیل رعایت نکردن حریم رودخانه و جاده بیشتر بود.
با خاطیان سیل چالوس بدون تعارف برخورد شود
در همین راستا یوسف نوری استاندار مازندران با بیان اینکه لایروبی رودخانه‌ها بررسی شود، گفت: علل حادثه پنجشنبه شب باید مشخص شود تا جمع‌بندی برای جلسه ستاد بحران داشته باشیم و موضوع در کارگروه‌ها و شورایی که تشکیل شده، مطرح و بررسی شود. در مسیر اقداماتی انجام شده که نباید انجام می‌شد، با افراد تعارف نداشته باشید، آنجا که منافع عام در میان است اگر کسی به منافع عام ضرر می‌رساند تعارف نکنید، متاسفانه برای منافع چند نفر شاهد مشکلاتی در منطقه هستیم.
وی افزود: در حادثه‌ای که اتفاق افتاده تعدادی از خودروها گرفتار سیل شدند که سرنشین نداشتند و به نظر می‌رسد که مهم‌ترین علل سیل لایروبی نشدن رودخانه‌ها بوده است.
نوری بیان کرد: مدت کوتاهی است که پیمانکار شروع به کار کرده، موانع را باید برداشت، البته مشکل البرز مرکزی هم مطرح است. اینترنت و نبود آنتن‌دهی ارتباط در منطقه را با مشکلات مواجه کرده و باید مشکلات بررسی شود و امکانات برای دسترسی کامل در اختیار مردم قرار گیرد.
او به بازگشایی و پاکسازی جاده اشاره کرد و گفت: تلفات جانی گزارش نشده اما احتمال اینکه در زیر گل ولای اجسادی باشد هم هست که تا پاکسازی کامل منطقه نیروهای امدادی و هلال‌احمر مستقر و مشغول کار هستند.
تخریب فوری ساخت‌و‌سازها
مهدی زارع زمین‌شناس و استاد دانشگاه زلزله‌شناسی درخصوص دلایل سیل جاده چالوس به «جهان‌صنعت» گفت: با کمی دقت در تصاویر ماهواره‌ای می‌توان نتیجه گرفت که جاده چالوس بر مسیل آب‌های روان ساخته شده است بنابراین ناچارا باید تمامی ساخت‌و‌سازهای این منطقه تخریب شود. اگر ما امروز این کار را نکنیم، طبیعت با بیشترین خسارت این کار را انجام می‌دهد. جز اینکه هرچه که در کوهپایه‌ها و دامنه‌های طبیعت ساخته‌شده از جمله پارکینگ و جاده و رستوران که برای ساخت آن بتن‌ریزی کردند و نفوذ آب را غیرممکن کردند تخریب شود و به صورت طبیعت ماقبل ساخت‌و‌سازها برگردد، وگرنه مجددا شاهد سیلاب‌های تخریب‌کننده هستیم.
وی با تاکید بر اینکه دستگاه‌ها با توسعه ساخت‌و‌ساز در حاشیه رودخانه و دره‌ها باعث حذف پوشش سبز شده‌اند، افزود: ساخت رستوران و پیاده‌روها در این مناطق به صورت قانونی و غیرقانونی، تجاوز به حریم منابع طبیعی بوده است و با توجه به تغییرات اقلیمی باید به حالت طبیعی قبل برگردد و تا زمانی که این تغییرات صورت نگیرد همین سیلاب‌ها را خواهیم داشت. دستگاه‌های متعددی در بروز این تخلفات نقش داشتند. در بسیاری از موارد خود منابع طبیعی اولین متخلف است، مانند ساخت منطقه گردشگری الیمالات. بنابراین وزارت راه و نیرو هم از دیگر متخلفان هستند که معتقدند باید اهداف وزارتخانه‌های خود را تامین کنند و به زوایای دیگر ماجرا بی‌توجه هستند. تا زمانی که این نگاه چند پاره وجود دارد دستگاه‌های دیگر به راحتی تخلف می‌کنند. طی 60 سال اخیر همین روند وجود داشته و وزارتخانه‌های مختلف هیچ‌کدام دغدغه‌های محیط‌زیستی را اولویت خود ندانسته‌اند.
عدم‌لایروبی رودخانه چالوس، مهم‌ترین دلیل بروز سیل بود
نماینده مردم شهرستان‌های چالوس، نوشهر و کلاردشت در مجلس شورای اسلامی گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل بروز سیل در جاده چالوس عدم‌لایروبی رودخانه سردآبرود چالوس بود که باید انجام می‌شد.
کامران پولادی با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین دلایل بروز سیل در جاده چالوس، عدم‌لایروبی رودخانه سردآبرود چالوس بود در جمع خبرنگاران گفت: از ساعت اولیه بروز سیل در منطقه دزدبن جاده چالوس حضور داشتم و با استاندار مازندران و دیگر نیروهای امدادی و هلال‌احمر تماس برقرار شد تا در منطقه حضور یابند. با اینکه تاکنون تلفات جانی گزارش نشده اما پیش‌بینی می‌شود اجسادی زیر گل‌و‌لای مانده باشند و پاکسازی باید به اتمام برسد تا مشخص شود اما یکی از مهم‌ترین دلایل بروز سیل در جاده چالوس عدم‌لایروبی رودخانه سردآبرود چالوس بود که باید انجام می‌شد.
‌دردی که درمان نمی‌شود‌
کوه‌هایی رنگارنگ که خاطره‌ سال‌های سال این مردم را رقم زده اما ریزش‌های گاه به گاه آن و احتمال سیل، امکان مخدوش‌کردن آن خاطرات را نزدیک‌تر می‌کند؛ موضوعی که بومی‌های منطقه از عدم مدیریت درست آن گله دارند و رسیدگی به این وضع را وظیفه‌ اصلی مسوولان می‌دانستند و ماجرایی که هر سال به شکلی قربانی می‌گیرد.