سالمرگ احمدشاه قاجار

سلطان احمد شاه قاجار نهم اسفند ۱۳۰۸ (۲۸ فوریه ۱۹۳۰) درست چهار سال و چهار ماه پس از خلع قاجاریه از سلطنت ایران در ۳۲ سالگی در پاریس و در تبعید درگذشت‌. وی دچار اضافه‌وزن و بیماری کلیوی بود‌. احمدشاه را در تیرماه ۱۲۸۸ در ۱۲ سالگی برجای پدرش نشانده بودند که سه سال و چند ماه پس از کودتای ژنرال رضاخان، از سلطنت خلع شده بود‌. احمد شاه به اراده خود به اروپا رفته بود که دیگر به او اجازه بازگشت داده نشده بود‌.
از بررسی خاطرات رجال آن زمان و رفتار احمدشاه چنین برمی‌آید که نمی‌توان نسبت به وطن‌دوستی او تردید کرد‌. وی برخلاف دیگر سلاطین قاجاریه، فردی اهل مطالعه، دارای تفکر سیاسی و از وضعیت جهان نسبتا آگاه بود و سیاست‌ها را می‌شناخت و راه گریز از آنها را می‌دانست ولی وسیله و امکانات او محدود بود؛ نه ارتش قابل ملاحظه‌ای داشت و نه بودجه کافی‌. بی‌خیالی رجال، اوضاع زمان و مداخله بیگانه هم مانع از آن بود که بتواند اقدامی کند‌. او در ۲۳ سالگی با مهارت تمام کودتای ژنرال رضاخان ــ سید ضیاء را از سر گذرانده بود‌. پس از آنکه احمدشاه در مهمانی پادشاه انگلستان در لندن حاضر نشد کلمه‌ای در تایید قرارداد آن دولت با وثوق‌الدوله بگوید که ایران را عملا تبدیل به یک سرزمین تحت‌الحمایه انگلستان می‌کرد، مورخان متفق‌القول وی را مردی میهن‌دوست و ذاتا نیرومند توصیف کرده‌اند‌. شاید همین ایستادگی احمدشاه، به طرح نقشه کودتا و مآلا به حذف وی انجامید‌.