سال سخت اوپک‌پلاس

اویل پرایس- گروه اوپک‌پلاس قرار است حذف بخشی از محدودیت عرضه خود را در سال ۲۰۲۵، آغاز کند اما ناچار است بار دیگر با عدم قطعیت‌های فراوان روبه‌رو شده و برای واکنش به رویدادهای غیرقابل پیش‌بینی آماده شود.
از نگرانی‌های پیرامون تقاضای ضعیف گرفته تا ابهامات مربوط به عرضه، اوپک‌پلاس امسال نیز کار دشواری در پیش دارد.
اوپک و متحدان غیرعضو این گروه که در میان آنها روسیه قرار دارد به دقت چندین عامل اصلی بازارهای جهانی نفت را در سال جاری زیرنظر خواهند داشت. این مسائل عبارتند از اینکه آیا تقاضای چین برای نفت در سال ۲۰۲۵ پس از مصرف و واردات ضعیف‌تر در سال گذشته بهبود می‌یابد؛ دولت آینده آمریکا چه سیاستی در قبال چین، روسیه و ایران در پیش خواهد گرفت و آیا دونالد ترامپ، رییس‌جمهور منتخب آمریکا، علاوه بر چین، بر واردات کشورهای دیگر هم تعرفه وضع خواهد کرد یا خیر؟
همه این موارد خارج از کنترل اوپک‌پلاس است اما حداقل یک مورد وجود دارد که این گروه می‌تواند یا حداقل باید آن را کنترل کند و آن هم، سطح پایبندی به سقف تولید نفت است.
پایبندی پرفرازونشیب
به گفته بسام فتوح، مدیر موسسه مطالعات انرژی آکسفورد (OIES) و آندریاس اکونومو از همین موسسه، مساله اصلی برای اوپک‌پلاس در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ ، هدف قرار دادن قیمت مشخص نفت (ترجیحا بالای ۸۰ دلار در هر بشکه) یا بازپس‌گیری سهم بازار از تولیدکنندگان غیر اوپک‌پلاس و رعایت کامل توافق نفتی و جبران مازاد تولید تاریخی است.
فتوح و اکونومو در تحلیلی در ماه جاری نوشتند: این معیارها برای انسجام گروه و برای تاثیرات مطلوب توافق بر تعادل بازار و شکل‌دهی انتظارات بازار ضروری است. آنها افزودند: دستیابی به این معیارها، به اوپک‌پلاس انعطاف‌پذیری بیشتری برای عبور از ابهامات فعلی بازار می‌دهد.
اوپک‌پلاس در اوایل دسامبر، تصمیم گرفت آغاز حذف محدودیت عرضه به میزان 2/‏2‌میلیون بشکه در روز را به جای ژانویه سال ۲۰۲۵، تا آوریل سال ۲۰۲۵، به تعویق بیندازد. این گروه همچنین روند حذف محدودیت عرضه را آهسته‌تر کرد و اعلام کرد تا سپتامبر سال ۲۰۲۶ تکمیل خواهد شد.
این گروه بر اهمیت رعایت سهمیه کاهش‌ تولید میان کشورهای عضو و جبران به‌موقع آن توسط کشورهایی که به سهمیه‌های تعیین‌شده خود پایبند نبوده‌اند، تاکید کرد.
تولیدکنندگان متخلف در اوپک‌پلاس که شامل عراق، روسیه و قزاقستان است هنوز برنامه جبران مازاد تولید خود را تکمیل نکرده‌اند. هر سه کشور متعهد شده‌اند که مازاد تولید قبلی را با کاهش‌های بیشتر جبران کنند. روسیه، عراق و قزاقستان در ژوئیه سال ۲۰۲۴ برنامه‌های خود برای جبران تولید اضافی برای شش ماه اول سال را ۲۰۲۴ به دبیرخانه اوپک ارائه کردند.
اوپک در آن زمان اعلام کرد که مازاد تولید انباشته در این شش ماه، حدود 184/‏1میلیون بشکه در روز برای عراق، ۶۲۰‌هزار بشکه در روز برای قزاقستان و ۴۸۰‌هزار بشکه برای روسیه بوده است.
در برنامه جبرانی روسیه، پیش‌بینی شده است که مسکو به دلیل شرایط سخت‌تر در زمستان، بیشتر تولید مازاد خود را در ماه‌های مارس تا سپتامبر جبران کند.
اکنون دوره جبران نیز تا پایان ژوئن سال ۲۰۲۶ تمدید شده است.
ابهامات عرضه و تقاضا
تغییر زمان پایبندی و جبران مازاد تولید، می‌تواند توازن بازار را در شرایطی تغییر دهد که در آن عوامل دیگری نیز نقش دارند.
به گفته تحلیلگران، با توجه به تصمیم اوپک‌پلاس برای به تعویق انداختن آغاز افزایش عرضه تا آوریل سال ۲۰۲۵، مازاد بازار در سال ۲۰۲۵ ممکن است به اندازه‌ای که قبلا تصور می‌شد نباشد اما به هرحال، مازاد عرضه مشاهده خواهد شد.
اقدامات بعدی اوپک‌پلاس به عوامل مختلف در بازار بستگی دارد. اوپک و گروه گسترده‌تر اوپک‌پلاس به این مباهات می‌کنند که در مدیریت تعادل بازار نفت فعال هستند اما ممکن است مجبور شوند بار دیگر در سال جاری واکنش نشان دهند.
عرضه از سوی روسیه و عراق در حال حاضر تحت‌فشار قرار گرفته است. دولت بایدن در روزهای پایانی عمر خود، صادرات نفت، معامله‌گران و نفتکش‌های روسیه را هدف شدیدترین تحریم‌ها قرار داد. این تحریم‌ها باعث شد قیمت نفت ظرف مدت دو روز، به بالای ۸۰ دلار در هر بشکه صعود کند.
دوره ریاست‌جمهوری ترامپ به طور رسمی از دوشنبه هفته جاری آغاز می‌شود و انتظار می‌رود که به زودی تحریم‌های گسترده‌تر از سوی ترامپ علیه برخی از اعضای اوپک‌پلاس اعمال شود.
هند و چین در حال حاضر به دنبال منابع تامین جایگزین هستند زیرا تمایلی به معامله با نفتکش‌ها، بازرگانان و شرکت‌های بیمه که هدف تحریم‌های آمریکا شده‌اند، ندارند. اگر عرضه روسیه محدودتر شود، سایر تولیدکنندگان اوپک‌پلاس می‌توانند بشکه‌های بیشتری را در مدت کوتاهی به بازار برگردانند.
با این حال، عرضه غیراوپک‌پلاس با عرضه بالاتر از سوی آمریکا، برزیل، گویان، کانادا و آرژانتین رشد خواهد کرد. این رشد می‌تواند برای پاسخگویی به رشد مورد انتظار در تقاضای جهانی نفت کافی باشد و بازار ممکن است با اضافه شدن بشکه‌های اوپک‌پلاس گرفتار مازاد عرضه شود.
به‌علاوه، سیاست‌های تجاری دولت ترامپ یا همان تعرفه‌ها می‌تواند رشد اقتصادی در چین، آمریکا و دیگر اقتصادهای بزرگ را کاهش دهد و رشد تقاضای جهانی نفت را به طور بالقوه، در کوتاه‌مدت و میان‌مدت کاهش دهد.
براساس گزارش اویل پرایس، ژئوپلیتیک و انتخاب‌های سیاست خارجی و تجاری دولت جدید آمریکا بر نظم و اقتصاد جهانی تاثیر می‌گذارد و اوپک‌پلاس باید با دقت تمام این موارد را طی کند تا یک نیروی تاثیرگذار در بازار نفت بماند.