سامورایی‌ها از چین هم سبقت گرفتند

ایران با ۱۷ شرکت ژاپنی برای فروش نفت،توسعه میادین، ساخت پتروشیمی و پالایشگاه مذاکره، تفاهمنامه و قرارداد امضا کرده تا عملا ژاپن با سبقت از چین و روسیه به بزرگ‌ترین شریک نفتی تبدیل شود.
هرچند از چین و روسیه به عنوان دو شریک راهبردی صنعت نفت در دوران پسابرجام یاد می‌شد اما شرکت‌های ژاپنی با آغاز مذاکره و امضای چندین تفاهمنامه و حتی قرارداد در توسعه بخش بالادستی صنعت نفت، احداث پالایشگاه و مشارکت در ساخت طرح‌های پتروشیمی، اکنون به بزرگ‌ترین شریک نفتی ایران تبدیل شده‌اند.
به عبارت دیگر در طول حدود یک‌سال گذشته تاکنون در سطح همکاری و مبادلات ایران در دو حوزه صادرات و تجارت نفت‌خام و سرمایه‌گذاری با شرکت‌های مختلف، ژاپنی‌ها با افزایشی قابل توجهی توانسته‌اند در جایگاه مناسبی قرار گیرند.
در حوزه تجارت نفت، هم اکنون شرکت ملی نفت ایران موفق به امضای قراردادهای فروش نفت با اکثر پالایشگاه‌های بزرگ نفتی ژاپن شده به طوری‌که تاکنون قراردادهای یک‌ساله و بلندمدتی با اکثر غول‌های پالایش نفت ژاپن همچون شرکت «جی ایکس اویل اند انرژی»، «ایده میتسو»، «شواشل»، «توتن جنرال سکیو» و «کازمو» امضا کرده است.
در شرایط فعلی با وجود کاهش تقاضا برای واردات نفت‌خام توسط ژاپن حجم صادرات نفت ایران با افزایشی نزدیک به دو برابری نسبت به دوره تحریم به حدود ۲۱۴ هزار بشکه در روز رسیده و رقابتی شانه به شانه با قطر برای تصاحب عنوان سومین تامین‌کننده نفت، با سرزمین آفتاب تابان آغاز شده است.
ورود ۵ شرکت ژاپنی به ایران
به گزارش مهر، همزمان با رکوردشکنی‌های ایران برای فروش نفت به ژاپن، در سرمایه‌گذاری بخش بالادستی صنعت نفت و گاز ایران هم تاکنون، شرکت‌های ژاپنی بالاترین سهم را در رقابت با شرکت‌های روسی، چینی و اروپایی به خود اختصاص داده اند.
بر این اساس در لیست ۲۹ شرکت تایید صلاحیت شده شرکت ملی نفت ایران که چند روز قبل منتشر شد، ژاپنی‌ها با چهار شرکت رکوردار شرکت‌های صاحب صلاحیت برای همکاری نفتی با ایران هستند. به عبارت دیگر در این لیست، شرکت‌های ژاپنی با ثبت چهار شرکت شامل اینپکس، میتسویی، میتسوبیشی و شرکت اکتشاف نفت ژاپن درحالی پیشتاز شده‌اند که پیش‌بینی می‌شود به زودی نام شرکت ماروبنی هم به لیست شرکت‌های دارای صلاحیت خارجی شرکت ملی نفت ایران هم افزوده شود.
در حال حاضر بزرگ‌ترین مذاکره نفتی ایران و ژاپن در بخش بالادستی به توسعه میدان نفتی آزادگان بازمی‌گردد و حتی تفاهمنامه همکاری با اینپکس ژاپن برای توسعه یکی از بزرگ‌ترین میادین نفتی کشور امضا شده است.
در این بین غلامرضا منوچهری، معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران هفته جاری در جمع خبرنگاران از سبقت اینپکس ژاپن از سایر شرکت‌های خارجی از جمله توتال برای توسعه آزادگان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین میادین نفتی ایران خبر داده است.
صف ژاپنی‌ها برای پالایشگاه‌سازی
فعالیت و مشارکت شرکت‌های ژاپنی برخلاف تمام کشورهای علاقه‌مند برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت، صرفا در بخش بالادستی محدود نشده و شرکت‌های ژاپنی تاکنون تفاهمنامه و مذاکرات متعددی برای امضای قرارداد ساخت، توسعه و بهینه‌سازی پالایشگاه‌های قدیمی نفت ایران امضا کرده‌اند.
عباس کاظمی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در گفت‌وگو با مهر ضمن اشاره به پیشتازی شرکت‌های ژاپنی در پروژه‌های جدید پالایشگاهی ایران در پسابرجام گفته است: تاکنون پنج شرکت بزرگ ژاپنی با ایران مذاکره کرده‌اند و حتی تفاهمنامه‌هایی بین دو طرف امضا شده است.
از این رو تاکنون تفاهمنامه‌ای با شرکت «جی‌اس‌نیپتون» ژاپن برای اجرای طرح کاهش ظرفیت تولید نفت کوره پالایشگاه تبریز، تفاهمنامه‌ای با «نیپون‌اویل» ژاپن برای اجرای طرح ادغام فرآیند پالایشگاه و پتروشیمی تبریز و اجرای اولین طرح پتروپالایشگاه کشور مذاکراتی با «جی‌سی‌سی‌پی» ژاپن به منظور اجرای طرح کاهش تولید نفت کوره در پالایشگاه نفت تهران، تفاهمنامه و مذاکراتی با دو شرکت ژاپنی «ماروبنی و چیودا» برای اجرای طرح کاهش تولید نفت کوره پالایشگاه نفت بندرعباس انجام شده است.
علاوه بر این، شرکت «کوزومواویل» ژاپن، همکاری‌های خود را برای ارائه مشاوره‌های فنی و آموزشی با شرکت‌های پالایش نفت ایران را آغاز کرده تا عملا پای پنجمین شرکت بزرگ پالایشی ژاپن به صنعت نفت کشور باز شود.
در این بین هم‌اکنون رقابتی بین شرکت‌های ژاپنی برخی شرکت‌های چینی و کره‌جنوبی همچون ساینوپک، دایلم و اس‌کی در بازار ۱۴ میلیارد دلاری توسعه، بازسازی و بهینه‌سازی صنایع پالایش نفت کشور آغاز شده است.
امضای قرارداد پتروشیمی با سامورایی‌ها
سامورایی‌ها در صنایع پتروشیمی هم گوی سبقت را از رقبای سنتی خود در ایران ربوده‌اند و در طول حدود شش ماه گذشته تاکنون دو قرارداد تامین منابع مالی در قالب «یوزانس» با شرکت‌های ژاپنی امضا شده است.
بر این اساس هم‌اکنون قراردادهایی به ارزش ۶۴۰ میلیون یورو و به مدت سه سال بین صنایع پتروشیمی ایران و دو شرکت ژاپنی «ماروبنی و ایتوچو» ژاپن یوزانس برای تامین منابع مالی سه طرح پتروشیمیایی و یک پالایشگاه نیمه‌ساز گاز شامل پالایشگاه گاز بیدبلند ۲ و طرح‌های پتروشیمی ونیران، هرمز و هنگام امضا شده است.
در این بین به نظر می‌رسد شرکت‌های ژاپنی با در اختیار داشتن سه برگ برنده شامل فناوری‌های نوین، منابع مالی برای سرمایه‌گذاری و در نهایت نظم و انضباط سازمانی، تا حدودی گوی سبقت را از سایر رقبای خارجی ربوده و تاکنون به بزرگ‌ترین شریک نفتی ایران تبدیل شده‌اند.